News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,592,395 |
| PDF Download | 5,358,731 |
شرط توافق زوجین در انتخاب مسکن و ضمانت‌اجرای آن | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 10, Volume 30, Issue 82, January 1404, Pages 277-302 PDF (1.74 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2025.246620.2047 | ||
| Author | ||
| محمد مهدی حمیدی* | ||
| دانش‌آموختۀ دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| Receive Date: 05 July 2024, Revise Date: 14 September 2025, Accept Date: 14 November 2024 | ||
| Abstract | ||
| انتخاب مسکن مناسب برای زندگی مشترک از حقوق و تکالیف زوج به شمار می‌رود؛ لکن ممکن است در ضمن عقد یا قراردادی مستقل، انتخاب مسکن به زوجه تفویض شود، یا شرط شود که با توافق و همکاری زوجین انتخاب شود. درصورت اشتراط تراضی بین زوجین بر انتخاب مسکن، ضمانت اجرای عدم‌حصول این تراضی روشن نیست که آیا این شرط زائل می‌شود و درنتیجه ریاست شوهر در انتخاب یک‌جانبۀ مسکن برمی‌گردد یا مانند هر قرارداد الزام‌آور دیگری برای اجرای آن می‌توان از دادگاه استمداد کرد؟ دراین‌خصوص آرای قضایی متضادی نیز صادر شده است و برخی از قضات قائل به زوال شرط و بازگشت ریاست شوهر در انتخاب مسکن شده‌اند و برخی قائل به استمرار شرط. ازسوی‌دیگر پس‌از توافق و انتخاب مسکن توسط زوجین، از ماهیت توافق، احکام و آثار آن نیز بحث نشده است. این مقاله با توصیف دقیق روابط حقوقی ایجادشده میان زوجین در هر یک از فروض مختلف و با استفاده از منابع مختلف فقهی و حقوقی و تحلیل آراء و اندیشه‌ها و تطبیق آن بر مسائل موجود، به این نتایج رهنمون شد که قرارداد یا شرطی که انتخاب مسکن را منوط‌به توافق زوجین می‌کند، شرط یا قراردادی لازم‌الوفاء به شمار می آید که همانند دیگر قراردادها باید به مورد اجرا گذارده شود و ضمانت‌اجراهای خاص خود را می‌طلبد و ازسوی‌دیگر، تراضی و انتخاب مسکن نیز یک قرارداد الزام‌آور است و تغییر مسکن انتخابی، نیازمند فسخ یا اقاله آن عقد از جانب زوجین است. | ||
| Keywords | ||
| انتخاب مسکن مشترک; تراضی بر مسکن; تغییر مسکن مشترک; تفویض اختیار انتخاب | ||
| References | ||
|
قرآن مجید.
ابن ادریس حلی(1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی،قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
ابن بابویه، محمد بن علی (1413 ق). من لا یحضره الفقیه(جلد3). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
امـامی، حسن(1377). حقوق مدنی(جلد4)،تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1415 ق). کتاب المکاسب(جلد6). قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
حر عاملی، محمد بن حسن (1416 ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة(جلد21). قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
حسینی شیرازی، صادق (1385). إیصال الطالب إلى المکاسب(جلد14). تهران: منشورات اعلمى.
حکیم، محسن(بیتا). نهج‌الفقاهة، قم: انتشارات 22 بهمن.
خوانساری نجفی، موسی (1405 ق). منیة الطّالب فی شرح المکاسب(جلد1)، تقریرات درس آیت‌اللّه نائینی. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
دهقان‌نژاد، رضا؛ محمدی، سجاد؛ پورلطف‌اله، حسن (1397). بازپژوهی مقتضای ذات عقد نکاح ازمنظر فقه فریقین و حقوق مدنی ایران. فقه، 25 (94)، ص 101-126.
رضی، پوریا؛ رامشی، میثم (1396). بررسی فقهی حقوقی لزوم سکونت زوجین در منزل مشترک. دوفصلنامۀ فقه و حقوق خانواده، 22 (67)، ص 5-29.
شبیری زنجانی، موسی (1419 ق). کتاب نکاح. قم: موسسة پژوهشی رأی‌پرداز.
شهید ثانى، زین الدین بن على (1414 ق). حاشیة الإرشاد(جلد3). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم.
شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1413 ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام(جلد8). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
شهیدی تبریزی، میرزا فتاح ( ١٣٧۵). هدایةالطالـب إلـی أسـرار المکاسـب(جلد3). تبریـز: چاپخانۀ اطلاعات.
صاحب جواهر، محمدحسن (1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام(جلد25). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طباطبایی حائری، سید علی بن محمد ( 1409 ق). الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع(جلد2). قم: انتشارات کتابخانة آیت الل مرعشی نجفی.
طبرسی، فضل بن حسن(1372ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن،(جلد2). بیروت،دارالمعرفه.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1419 ق). قواعد الأحکام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (۱۳۷۳). کنز العرفان(جلد2). تهران: مرتضوی.
قرشی بنابی، علی اکبر (1377). احسن الحدیث(جلد2). تهران، بنیاد بعثت.
طباطبائی، محمدحسین (1393 ق). المیزان فی تفسیر القرآن(جلد4). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
شهید ثانی(1410ق).الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة،قم:انتشارات داوری.
کاتوزیان، ناصر (1385). حقوق خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
فیض کاشانی،محمد(1418ق). تفسیر صافی(جلد1).تهران: مکتبه الصدر.
محقق داماد، مصطفی (1402 ش). قواعد فقه(جلد2). تهران: سمت.
سبزواری، محمد باقر(1423ق). کفایه الاحکام(جلد2). قم: الموسسه النشر الاسلامی لجماعه المدرسین.
مظفر، محمدرضا (1370). اصول الفقه. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
مغنیه، محمدجواد (۱۴۲۴ ق). الکاشف(جلد2). قم: دار الکتاب الإسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر (1389). احکام خانواده. قم: انتشارات امام علی بن ابیطالب (علیه السلام).
مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۱۶ ق). القواعد الفقهیة(جلد2). قم: مدرسة الإمام علی بن ابی طالب (علیه السلام).
مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسة امام علی بن ابیطالب (علیه السلام).
موسوی عاملى، محمد بن على (1411 ق). نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام(جلد1). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
ناظمی‌زاده، محسن؛ محقق داماد، مریم‌السادات (1400 ش). شرط عدم‌اخراج زوجه از بلد در نگاه فقهی ـ حقوقی و فروعات آن. فقه و حقوق خانواده، 26 (75)، ص 127-103.
یزدی، امید (1396). خانواده در نظم حقوقی کنونی (حسین صفائی، مقدمه‌نویس). تهران: کتاب آوا.
پژوهشگاه قوه قضائیه، سامانه ملی آراء قضایی:
| ||
|
Statistics Article View: 84 PDF Download: 97 |
||