News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,592,355 |
| PDF Download | 5,358,647 |
تفویض حضانت در عقد نکاح با تأملی بر فقه و حقوق ایران | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 7, Volume 30, Issue 82, January 1404, Pages 195-219 PDF (2.1 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2025.246230.2015 | ||
| Authors | ||
| آرزو ملکشاه* 1; فاطمه حسن پور2 | ||
| 1استادیار گروه حقوق، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 05 May 2024, Revise Date: 15 July 2024, Accept Date: 21 October 2024 | ||
| Abstract | ||
| جایگاه خانواده در سرپرستی و پرورش کودکان انکارناپذیر است؛ زیرا کودکان به‌دلیل ناتوان‌بودن در تأمین نیازهای جسمی و روحی و مالی خود نیازمند حمایت والدین خود هستند. جامعه نیز براساس این اماره که والدین کودکان، مناسب‌ترین افراد برای نگهداری و پرورش آن‌ها هستند، این وظیفه را متوجه والدین می‌کند؛ ازاین‌رو، حقوق بسیاری برای کودکان در نظام حقوقی ایران درنظر گرفته شده است که از بین آن‌ها می‌توان به حق حضانت اشاره کرد. بسیاری از فقها و حقوق‌دانان به جنبۀ حق و تکلیفی بودن نهاد حقوقی حضانت توجه کرده‌اند؛ درحالی‌که بیشتر نویسندگان دربارۀ توافق درزمینۀ واگذاری و تفویض آن به دیگری، سکوت کرده، و به آن توجهی نکرده‌اند. این پژوهش قصد دارد به ابهامات اساسی دربارۀ حضانت، تراضی زوجین برخلاف قواعد حضانت، امکان اسقاط حق حضانت فرزند و واگذاری آن پاسخ دهد. روش پژوهش این مقاله با توجه به هدف، از نوع نظری، و با توجه به ماهیت از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و گردآوری اطلاعات برپایۀ روش کتابخانه‌ای است. برهمین‌اساس، یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ظاهراً حضانت برای مادر حق، و برای پدر حق و تکلیف است و زوجین می‌توانند دربارۀ واگذاری حضانت به یکدیگر در زمان انحلال نکاح توافق کنند؛ به‌عبارت‌دیگر، هر دو می‌توانند با رعایت مصلحت طفل، حضانت فرزند را به دیگری واگذار کنند. | ||
| Keywords | ||
| تفویض حضانت; حضانت طفل; حق بودن حضانت; خانواده | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
ابن بابویه، محمد بن علی (1413 ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
افخمی مهرجردی، محسن (1393). حضانت اطفال و مسئولیت‌های ناشی از آن درفقه امامیه وحقوق ایران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، یزد، ایران.
افشاری‌پور، ندا (1400 ش). ابعاد حقوقی توافق زوجین راجع به حضانت فرزندان با بررسی رویۀ قضایی ایران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور، مشهد، ایران.
افضل‌آبادی، ابوالفضل (1396). بررسی تطبیقی حضانت فرزند از دیدگاه فقه امامیه با حقوق کانادا و آمریکا (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
امامی، حسن (1390). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیة.
امین املشی، محسن (1394). ماهیت وآثار قراردادهای راجع به حضانت درحقوق موضوعه ایران وفقه امامیه (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه رازی، کرمان، ایران.
بحرالعلوم، محمد بن محمد تقی (1413 ق). بلغة الفقیه. تهران: منشورات مکتبة الصادق.
پورنگ‌نیا، اکرم (1382). حضانت و فقه. بی‌جا: نشر مادر.
توکلی بنیزی، مریم (1397). حدود آزادی اراده زوجین در حضانت کودک (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه میبد یزد، یزد، ایران.
جان‌نثاری، ریحانه (1399). مبانی حضانت فرزندان طلاق، نامشروع، بی‌سرپرست و بدسرپرست در فقه و حقوق موضوعه ایران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه رفاه، تهران، ایران.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372). ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانه گنج دانش.
حر عاملى، محمد بن حسن (1412 ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسة آل بیت.
ربوبیت، ریحانه (1388). جایگاه شروط ضمن عقد در ارتباط با آثار غیرمالی و انحلال نکاح در حقوق موضوعه ایران و فقه اسلامی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
سبزواری، عبد الاعلی (1413 ق). مهذّب الأحکام. قم: مؤسسة المنار.
سلیمان کلوانق، امین (1403 ش). واکاوی وضعیت حقوقی واگذاری حضانت درمقابل بذل مهر یا طلاق، رفع چالش قضایی با تأکید بر آموزه‌های فقه خانواده. فصلنامه مطالعات زن و خانواده، 4 (32)، ص 135-158.
شهید اول، محمد بن مکی (بی‌تا). القواعد والفوائد (عبدالهادی حکیم، مترجم). قم: مکتبة مفید.
شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: انتشارات داوری.
شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1416 ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة معارف اسلامی.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1374 ق). جواهر کلام فی شرح شرائع الإسلام. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
صفائی، حسین؛ امامی، اسدالله (1382). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
صمیمی، سید محمد (1385). مسئله حضانت درفقه اسلامی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1413 ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال والحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
فاضل مقداد، مقداد بن عبد الله (1404 ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1421 ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة،النکاح. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام.
فیاض، محمد اسحاق (1378). منهاج الصالحین. قم: مکتب آیة الله العظمی محمد اسحق الفیاض.
قانون حمایت خانواده، مصوب 1391.
قانون مدنی.
کاتوزیان، ناصر (1385). حقوق مدنی خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1383). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
کاتوزیان، ناصر (1387). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی خانواده. تهران: میزان.
گرجی، ابوالقاسم (1384). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محمدی، ابوالحسن (1383). مبانی استنباط حقوق اسلامی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محمدی جوزانی، سجاد؛ و عوض‌پور هیبت‌لو، فردین (1401 ش). توافقات راجع‌به حضانت با تأکید بر رویۀ قضایی. پژوهش‌های حقوقی، 21 (50)، ص 405-433.
مدنی کرمانی، عارفه (1394). دعاوی خانوادگی. تهران: مجد.
مرادخانی، احمد؛ هاشمی‌نژاد، سید طوبی (1392). حضانت اطفال از دیدگاه فقه امامیه. مطالعات فقهی و فلسفی، 4 (137)، ص 135-152.
مصلی‌نژاد، نیوشا (1390). بررسی تأثیر اراده در حضانت. دوفصلنامۀ فقه و حقوق خانواده. 16 (55)، ص 70-90.
معاونت آموزش قوه قضائیه (1388). رویۀ قضایی ایران در ارتباط با دادگاه‌های خانواده. تهران: جنگل.
مغنیه، محمد جواد (1982 م). الفقه علی مذاهب الخمسة. قم: مؤسسه الصادق.
ملک‌محمدی، محبوبه (1395). تحلیل سن حضانت و نقش آن در مسئولیت‌های فردی و اجتماعی در آرای فقهی امام خمینی و قانون مدنی ایران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند، تهران، ایران.
ندرتی، مژگان (1395). وضعیت حقوقی توافق زوجین در حضانت فرزند (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد واحد بندر عباس، بندر عباس، ایران.
نظری توکلی، سعید (1391). حضانت کودکان در فقه اسلامی. تهران: سمت.
نوحی، امیدرضا (1390). قواعد فقهی در آثار امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
هاشمی، محمد (1395). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: میزان. | ||
|
Statistics Article View: 76 PDF Download: 114 |
||