News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,400 |
| PDF Download | 5,345,578 |
تحلیل‌گفتمان عبارت توحیدی خطبه فدکیه حضرت زهرا (سلام الله علیها) با روش تحلیل گفتمان پدام | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 5, Volume 18, Issue 2 - Serial Number 36, January 1404, Pages 105-132 | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2024.246231.3953 | ||
| Authors | ||
| مرضیه تالی طبسی1; حسن بشیر2; محمد علی حیدری مزرعه آخوند* 3; بمانعلی دهقان منگابادی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 2استاد دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| Receive Date: 06 May 2024, Revise Date: 18 November 2024, Accept Date: 21 December 2024 | ||
| Abstract | ||
| از آن جایی که توحید، بنیادی‌ترین اصل دین اسلام و پایه و مبنای شناخت آن است و با شناخت صحیح از توحید به یک جهان‌شناسی دقیق نائل می‌گردیم و شناخت خدا از زبان اولیای خاصش، ما را به شناخت هرچه بیش‌تر او مدد می‌رساند، لذا بررسی و فهم فراز توحیدی خطبه فدکیه که در برهه حساس تاریخی ایراد شده، حائز اهمیت است؛ این فراز علاوه بر معارف عمیق خداشناسی، دارای لایه‌های عمیق معنایی است که معمولاً در تحلیل‌ها مغفول مانده است و بدون درنظرگرفتن رابطه این فراز با کل خطبه و فضای گفتمانی آن بررسی شده است. در این پژوهش، روشِ تحلیل گفتمان به روش عملیاتی پدام که بر مبنای بینش اسلامی طراحی شده است به‌عنوان روش تحلیل انتخاب شده و هدف از به‌کارگیری این روش دستیابی به معناهای آشکار و معناهای ضمنی و پنهانی متن و همچنین ناگفته‌های فراتر از متن است. در تحلیل گفتمان فرازِ توحیدی ِخطبه به روش عملیاتی پدام، فرازِ توحیدی در پنج فضای ساختاری، معنایی، ارتباطی، گفتمانی و فراگفتمانی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است که در این پنج فضا، اکثر مؤلفه‌ها و جوانب مؤثر در یک تحلیل، در نظر گرفته شده است و در تحلیل نهایی، این نتیجه حاصل گردید که شخصیت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها شخصیتی دارای عصمت و فراتاریخی است و فراز توحیدی خطبه، جزئی از تحلیل حضرت از واقعه در خطبه فدکیه است؛ لذا حضرت در این فراز، علاوه بر معارف عمیق توحیدی، موضوعات دیگری مانند: فضای گفتمان رقیب، موضوع درگیری دو جریان و وسعت گفتمان را تبیین می‌کند و تحقق توحید را در تحقق جریان امامت ترسیم می‌نماید. | ||
| Keywords | ||
| حضرت زهرا سلام الله علیها; خطبه فدکیه; توحید; تحلیل گفتمان; روش عملیاتی پدام | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
آقا گل زاده، فردوس (۱۳۸۵ش)، تحلیل‌گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
آویشی، سمیه (۱۳۹۶ش)، تحلیل گفتمان انتقادی خطبه فدکیه حضرت زهرا (س) بر اساس الگوی فرکلاف و چارچوب نظری لاکلاو موفه (پایان نامه ارشد)، قابل بازیابی از گنج، پایگاه اطلاعات علمی ایران.
ابن اثیر جزری، علی بن محمد.(1341ق)، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، تهران: انتشارات اسماعیلیان.
ابن اثیر، مبارک بن محمد.(1367ش)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، م: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن انبارى، عبد الرحمن بن محمد.(بی‌تا)، أسرار العربیة. دار الارقم : بیروت.
ابن بابویه، محمد بن علی. (1376ش)، الأمالی. تهران:کتابچی.
ابن بابویه، محمد بن علی. (1398ق)، التوحید. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
ابن درید، محمد بن حسن. (1988م)، جمهرة اللغة، بیروت: دار العلم للملایین.
ابن شهرآشوب مازندرانى، محمد بن على. (1379ش)، مناقب آل أبی طالب (ع)، قم: علامه.
ابن طاووس، على بن موسى. (1348ش)، اللهوف على قتلى الطفوف، ترجمه فهری، تهران: جهان.
ابن طیفور، احمد بن ابی طاهر. (بی‌تا)، بلاغات النسا. قم: مکتبه بصیرتی.
ابن عساکر.(بی‌تا)، تاریخ مدینة دمشق (محقق عمرو بن غرامة العمروی)، بیروت: دارالفکر.
ابن عطیه، عبد الحق بن غالب (1422ق)، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز. بیروت: دار‌الکتب‌العلمیة.
ابن فارس، احمد بن فارس.(1404ق)، معجم مقاییس اللغة. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن فهد حلى، احمد بن محمد (1407ق)، عدة الداعی و نجاح الساعی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق)، لسان العرب. بیروت: دار صادر.
ابوحمزه ثمالى، ثابت بن دینار، (1420ق)، تفسیر القرآن الکریم (ثمالی)، بیروت: دار المفید.
ازهرى، محمد بن احمد. (1421ق)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
اصفهانی، علی بن حسین ابوالفرج. (1385ش)، مقاتل الطالبین.(ویراستارکاظم مظفر)، قم: مؤسسه دارالکتاب.
امینی، عبدالحسین. (1397ش)، الغدیر. بیروت: دارالکتب العربی.
بابتى، عزیزه فوال،(بی‌تا)، المعجم المفصل فی النحو العربی. بیروت: دار الکتب العلمیة .
بحرینی، سید مجتبی. (1401ش)، استیضاح هیئت حاکمه. قم: دلیل ما.
بخاری، محمد بن اسماعیل. (1401ق)، صحیح بخاری. بیروت: دارالفکر.
بشیر، حسن. (1395ش)، کاربرد تحلیل‌گفتمان در فهم منابع دینی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
بشیر، حسن. (1397ش)، تحلیل‌گفتمان دینی، مبانی نظری. قم: نشر لوگوس.
بشیر، حسن. (1399ش)، روش عملیاتی تحلیل‌گفتمان. تهران : انتشارات سروش.
بلور، توماس و بریل بلور. (1390ش)، مقدمه‌ای بر روند تحلیل‌گفتمان انتقادی.(علی رحیمی و امیر حسین شاه بالامترجمان)، تهران: انتشارات جنگل.
بیهقی، ابوبکر أحمد بن حسین بن علی.(1424ق)، السنن الکبری. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ترمذی، محمد بن عیسی بن سوره. (بی‌تا)، الجامع الصحیح. بیروت: دارالاحیاء تراث العربی.
تفتازانى، مسعود بن عمر، (بی‌تا)، کتاب المطول و بهامشه حاشیة السید میرشریف. قم: مکتبة الداوری.
جلالی، سید محمد فردین و بهادری، بهنام (1398ش)، تفسیر آیه تطهیر در منابع روایی فریقین. تفسیرپژوهی؛ سال 8، شماره11،صص13-88.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله. (بی‌تا)، المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالمعرفه.
حسکانی، عبیدالله بن عبدالله.(1411ق)، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. تهران: مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة.
حیدرى، محمد.(1381ش)، معجم الأفعال المتداولة و مواطن استعمالها. قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه .
داودآبادی فراهانی، مهدی. (۱۳۹۵ش)، تحلیل خطبه فدکیه بر اساس نظریه کنش گفتاری. فصلنامه تاریخ اسلام، دوره 17، شماره دوم، صص39-70.
دودانگه، محرمعلی، (1394ش)، جستاری پیرامون گفتگو و مصادیق آن، کرج: رهام اندیشه.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
روشنفکر، کبری، و اکبری زاده، فاطمه. (1390ش)، تحلیل گفتمان انتقادی خطبه فدک حضرت زهرا (س)، منهاج، دوره7، شماره12، صص125-145.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. بیروت: دار‌الکتاب‌العربی.
زورق، محمدحسن،(1368ش)، مبانی تبلیغ. تهران: انتشارات سروش.
سلطانی رنانی، محمد)1397ش) تحلیل مفهومی و منطقی احادیث «لا من شیء» در باب خلقت الهی. مطالعات قرآن و حدیث، سال 11، شماره 22، صص169-190.
سیوطى، جلال‌الدین. (1423 ق)،جامع الاحادیث. بیروت: دارالفکر.
سیوطى، جلال‌الدین.( 1404 ق)، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور. قم: کتابخانه عمومى حضرآیت‌الله‌العظمى مرعشى نجفى(ره).
صیادی نژاد، روح اله، و حسینی باصری، سیدکاظم. (1397)، تحلیل گزاره های پرسشی خطبه فدکیه بر اساس نظریه «سرل». شیعه شناسی، دوره16، شماره1، صص 137-166.
طباطبایى، محمدحسین. (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرانی، سلیمان بن احمد.(1404ق)، المعجم الکبیر.(حمدی سلفی ویراستار)، بیروت: دارالاحیاء تراث العربی.
طبری، محب‌الدین احمد. (1974م)، ذخائرالعقبی فی مناقب ذوی القربی. بیروت: دارالمعرفه.
عسکرى، حسن بن عبدالله. (1400ق)، الفروق فى اللغة، بیروت: دار الافاق الجدیدة.
فخر رازى، محمد بن عمر. (1420ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح‌الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فراهیدى، خلیل بن احمد.(1409ق)، کتاب العین. قم: نشر هجرت.
فرکلاف، نورمن. (1379ش)، تحلیل انتقادی گفتمان.(فاطمه شایسته پیران و دیگران مترجمان)،تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد، دفتر مطالعات وتوسعه رسانه‌ها.
قائمی‌نیا، علیرضا. (1393ش)، بیولوژی نص: نشانه‌شناسی و تفسیر قرآن. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌اسلامی.
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407 ق)، الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
لطفی پور ساعدی، کاظم. (1372ش)، درآمدی به سخن‌کاوی. مجله زبان شناسی؛ سال 9، شماره1، صص109-122.
لطفی پور ساعدی، کاظم (1371ش)، درآمدی به اصول و روش ترجمه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی. (1403 ق)، بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مصطفوى، حسن. (1360ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مفید، محمد بن محمد. (1413ق)، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
مقاتل بن سلیمان، (1423ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مهرآیین, مصطفی, قبادی, علیرضا. (1399ش)، تحلیل گفتمان خطبه فدکیه حضرت زهرا(س). دوفصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، دوره10، شماره2، صص 9-22.
Richards, Jack et al .(1985 ) Dictionary of Applied Linguistics. Essex: Longman. | ||
|
Statistics Article View: 247 |
||