News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,589,467 |
| PDF Download | 5,352,838 |
تحلیل امکان ساخت راهبردی نظم نوین منطقه غرب آسیا بر مبنای نظریه سازهانگاری | ||
| نشریه «دانش سیاسی» | ||
| Article 13, Volume 21, Issue 1 - Serial Number 41, January 1404, Pages 297-330 PDF (1.72 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (روابط بین الملل) | ||
| DOI: 10.30497/pkn.2025.246566.3179 | ||
| Authors | ||
| محمد مصطفایی1; جلیل احمدخانی* 2 | ||
| 1استادیار و عضو هیئت علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| 2دانشجوی دکترای مطالعات امنیتی ایران، دانشگاه امام باقر علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| Receive Date: 26 June 2024, Revise Date: 30 January 2025, Accept Date: 30 January 2025 | ||
| Abstract | ||
| بروز نشانههای تغییر در هندسه امنیتی منطقه غرب آسیا مبتنی بر تحولات سال‌های اخیر، بیانگر آغاز شکلگیری نظم نوین منطقه و البته ضرورت شکل‌دهی مطلوب به آن است. مسئله اساسی این است که چگونگی شکل‌دهی به نظم نوین و مطلوب منطقه به‌صورت منسجم و هدفمند واکاوی نشده است. یکی از دیدگاههای مطالعه این موضوع میتواند نظریه سازهانگاری باشد که به دلیل رویکرد تعاملی آن، بنیان مناسبی برای این مسیر است. براین‌اساس سؤال اصلی عبارت است از: زمینه‌های نظم نوین منطقه غربآسیا بر مبنای نظریه سازهانگاری چیست؟ دراین‌راستا با بهره‌گیری از روش فراتحلیل و نرم‌افزار MAXQDA2020 و مراجعه به 52 مقاله عملی و پژوهشی منتشرشده، نظرهای صاحبنظران ایرانی در این رابطه تجزیه‌و‌تحلیل گردید و مطابق یافته‌های پژوهش 66 مؤلفه در حوزه هنجارها، گفتمان‌ها و ایدهها شناسایی و مشخص شد که اشتراکات فراوان و پررنگی همچون «ارزش‌های مشترک اسلامی»، «استقلال منطقهای»، «حفظ یکپارچگی کشورها»، «رشد و توسعه»، «صلح و ثبات»، «مبارزه با جرایم سازمان‌یافته»، «مقابله با اسلامهراسی»، «مقابله با سبک زندگی غربی» و... میان کشورهای منطقه وجود دارد که در قالب ایده‌هایی نظیر «سازمان همکاری‌های اسلامی» قابلیت تحقق دارند. در پایان نیز تلاش شد که اقدامات بایسته و اولویت کاری لازم ارائه گردد. | ||
| Keywords | ||
| سازهانگاری; غرب آسیا; فراتحلیل; نظم منطقهای; هندسه امنیتی | ||
| References | ||
|
آذرشب، محمدتقی و مومنی، سیدمحمدجواد (1396). الزامات امنیت منطقهای و استراتژی امنیتی ایران در خاورمیانه. راهبرد سیاسی، 1(2)، 147-157.
احمدیپور، زهرا؛ قادریحاجت، مصطفی و مختاریهشی، حسین (1398). تحلیل ژئوپلیتیکی فرصتها و چالشهای همگرایی در منطقه غربآسیا. دوفصلنامه جغرافیا و برنامهریزی منطقهای، 1(1)، 73-105.
احمدیخوی، امیررضا؛ متقی، ابراهیم و نیاکوئی، سیدامیر (1397). آرمانهای راهبردی و عملگرایی تاکتیکی در سیاست خاورمیانهای. فصلنامه ژئوپلیتیک، 14(1)، 81-112.
ارغوانیپیرسلامی، فریبرز و خوش‌گفتار، حسن (1396). بلوکهای تجاری منطقهای در خاورمیانه، بررسی چالشها از منظر اقتصادسیاسی. فصلنامه سیاست خارجی، 31(4)، 71-100.
اسماعیلی، امیرمحمد و جاودانیمقدم، مهدی (1399). بازخوانی مؤلفه‌های نظم نوین در حال شکلگیری در منطقه غربآسیا در پرتو بیداری اسلامی. فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، 9(18)، 211-240.
اطهری، اسدالله و محمدیپور طیبه (1398). بررسی تطبیقی دیپلماسی علمی ایران و ترکیه به‌منظور دستیابی به مرجعیت علمی در منطقه خاورمیانه. فصلنامه سیاست، 49(2)، 271-290.
افتخاری، اصغر (1392). عدالت و امنیت ملی در اسلام. فصلنامه مطالعات راهبردی، 16(61)، 30-65.
امیدی، علی (1385). قبض و بسط مفهومی حق تعیین سرنوشت در حقوق بینالملل. مجله حقوقی، (35)، 225-250.
بلامی، الکس (1386). جوامع امن و همسایگان، دژهای منطقـهای یـا همگرایـان جهـانی؟ ترجمه محمود یزدانفام و پریسا کریمی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پائول، پی.وی (1401). نظریه روابط بینالملل و تغییر شکل منطقهای. ترجمه محمدجواد قهرمانی، تهران: مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه.
پوستین‌چی، زهره (1402). تأثیر چندجانبهگرایی تاکتیکی بر جهتگیری و نقش ملی ایران در جنوب غربآسیا. فصلنامه غربآسیا، 1(3)، 11-46.
تقی‌پور، هادی و تقی‌پور، عادل (1399). امنیت و چالشهای زیست‌محیطی در غرب آسیا؛ ایران و همسایگان (تهدیدها و راه‌حل‌ها). تهران: نشر لعل سخن.
جلالی، فاطمه و پرچمی، داود (1395). بررسی عوامل مؤثر بر کارآمدی سیاسی دولتها در منطقه غربآسیا. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 19(71)، 115-137.
جهانپرور، طاهره و ربانی، محمدعلی (1399). سهم و کارکرد گفت‌وگوهای فرهنگی در مناسبات فرهنگی (با تأکید بر روابط فرهنگی ایران و روسیه). سیاست و روابط بینالملل، 3(6)، 71-109.
جوادیارجمند، محمدجعفر و احمدی، حسن (1391). موانع همگرایی در شورای همکاری خلیجفارس از منظر ژئوپلیتیک. فصلنامه سیاست خارجی، 23(4)، 861-892.
حاجیمینه، رحمت و معراجی، ابراهیم (1399). امکان‌سنجی شکلگیری جامعه امن در غرب آسیا. مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 2(4)، 65-98.
حسینی، سیده لطیفه (1394). نقش منطقه‌گرایی در حفظ صلح و امنیت منطقهای: با تأکید بر نقش سازمان همکاری اسلامی در منطقه خاورمیانه]. پژوهش تطبیقی اسلام و غرب، 2(5)، 29-50.
خراسانی، صدیقه (1401). چرخه بازتولید هویتهای متعارض در خاورمیانه. فصلنامه علوم سیاسی، 25(97)، 135-158.
خرامان، طاهره (1398). «کاربرد مدل سهجانبه فرهنگی در توسعه امنیت انسانی غرب آسیا. دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 2(۲۱)، 95-108.
داودیلیمونی، سعید و داودیلیمونی، علیرضا (1394). ضرورت فقهی طرح منطقهای عاری از سلاح هسته‌ای: ممنوعیت سلاح هسته‌ای از منظر حقوق بینالملل و اسلام. پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 2(3)، 51-72.
دهشیری، محمدرضا و افشار، ماهرخ (1398). بحران آب در خاورمیانه. فصلنامه راهبرد سیاسی، 3(11)، 99-117.
دهقانیفیروزآبادی، سیدجلال و بهادرخانی، محمدرضا (1399). تأثیر تروریسم بر تغییر الگوی روابط دشمنی در مجموعه امنیتی غربآسیا (2001-2019). مجله سیاست دفاعی، 28(111)، 21-56.
رحمانی، اکبر (1398). کدام حقوق بشر. تهران: انتشارات دین و رسانه.
رسولیثانیآبادی، الهام (1393). ماهیت اتحادها در خاورمیانه؛ قدرت یا هویت؟. فصلنامه مطالعات راهبردی، 3(65)،171-196.
رشیدی، محمدجواد؛ عسکرخانی، ابومحمد و مرادی، مریم (1399). پیچیدگی سیاست خارجی در خاورمیانه، ارتقاء در نظم آشوب. فصلنامه علمی پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، 10(4)، 123-148.
سپهردوست، حمید؛ حسینیدوست، سیداحسان؛ بیاتانی، مریم و رسولی، مرضیه (1400). تأثیر ساختار مالیاتی بر فقر درآمدی در اقتصاد کشورهای منتخب خاورمیانه و شمال آفریقا. فصلنامه اقتصاد و توسعه منطقهای، 28(21)، 181-210.
شمسناتری، محمدابراهیم (1383). جرائم سازمان‌یافته. نشریه فقه و حقوق (حقوق اسلامی)، 1(1)،109-130.
عاشوریلنگرودی، حسن (1397). مبارزه با تهاجم فرهنگی، مفاسد اخلاقی و مشکلات فرارسیده از دنیای غرب. دوازدهمین کنفرانس بینالمللی وحدت اسلامی. https://www.taghribnews.com/fa/article555338
عرفانیجهانشاهی، فاطمه و خیرخواهان، جعفر (1393). روند اصلاحات برای بهبود محیط کسب و کار در کشورهای منتخب خاورمیانه و شمال آفریقا.تهران: معاونت پژوهشهای اقتصادی.
عطایی، فرهاد و میرنظامی، منیرالسادات (1400). همکاری و منازعه در غربآسیا: تحول رویکردهای نظری. فصلنامه سیاست مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. 51(4)، 1015-1038.
علایی، حسین (1397). بررسی رویکردهای سیاسی و رقابتجویانه ایران و عربستان و سازوکارهای مهار دشمنی. پژوهشنامه علوم سیاسی، 3(1)، 163-191.
عیسیزاده، عباس و شرفالدین، سیدحسین (1397). اسلامهراسی در رسانههای تصویری غرب. مطالعات رسانهای، 13(1)،51-66.
فرهادی، الهام؛ کسرایی، محمدسالار و توسلیرکنآبادی، مجید (1401). بررسی جایگاه آموزش شهروندی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند 2030 یونسکو و تطبیق آن با اعلامیه جهانی حقوق بشر و اعلامیه حقوق بشر اسلامی. فصلنامه حقوق بشر اسلامی، 11(2)، 75-100.
فضلیخانی، اکرم (1396). بررسی حقوق اقلیتهادر غرب و ایران. فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان، 2(۷)، 129-154.
فلاحتپیشه، حشمتالله؛ خرمشاد، محمدباقر و موسوی، سیدحامد (1397). الگوهای هویتی غربآسیا و نظم امنیت منطقهای. مجله سیاست دفاعی، 26(104)، 27-92.
قدسی، امیر (1397). نظام ژئوپلیتیکی غربآسیا و نظم مطلوب منطقهای ایران. مطالعات دفاعی استراتژیک، 16(72)، 227-241.
قهرمانپور، رحمن (1383). تکوینگرایی، از سیاست بینالملل تا سیاست خارجی. فصلنامه مطالعات راهبردی، 7(71)، 21-58.
گوهریمقدم، ابوذر و بشیریلحاقی، میثم (1396). کاربست نظریات همگرایی در طراحی مدل همگرایی منطقهای در حوزه همسایگی جمهوری اسلامی ایران. دانش سیاسی، 13(11)، 71-98.
متقی، افشین و قرهبیگی، مصیب (1393). واکاوی گفتمان ژئوپلیتیکی انقلاب اسلامی ایران از نظر نظریه سازهانگاری. پژوهشنامه متین، 16(64)، 121-156.
مسعودنیا، حسین؛ هوشیارمنش، مریم و قارداشی، سمیه (1394). نارضایتی اقتصادی و جنبش‌های معاصر خاورمیانه بر اساس نظریه محرومیت نسبی. دوفصلنامه جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام، 3(2)، 67-99.
مسعودی، حیدرعلی (1401). نظم بینالمللی درحال گذار از منظر سازهانگاری: بررسی نقش ایدهها، هنجارها و هویتها. نشریه سیاست خارجی، 36(4)، 5-28.
مشیرزاده، حمیرا (1391). نظریه سازهانگاری متعارف و پژوهش در روابط بینالملل و استلزامات پژوهشی. دوفصلنامه علمی پژوهشی پژوهش سیاست نظری، (12)، 1-20.
مطلبی، مسعود؛ کاظمی، شمسی و غفاری، رضا (1391). اعتمادسازی پیشنیاز امنیت و نظام امنیت دستهجمعی در خلیجفارس. فصلنامه مطالعات سیاسی، 5(18)، 131-158.
مظفری، محمدحسین (1387). استراتژی کشورهای اسلامی در گفتمان حقوق بشر اسلامی. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. /fa 1090517 https://sid.ir/paper
معینالدینی، جواد (1386). طرح خاورمیانه بزرگ: الگوهای نوسازی بومی و گسترش همگرایی منطقهای. دانشنامه حقوق و سیاست، 3(7)، 61-78.
معینیعلمداری، جهانگیر و راسخی، عبداله (1389). روششناسی سازهانگاری در حوزه روابط بینالملل. فصلنامه تحقیقات سیاسی و بینالمللی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، (4)، 183-214.
مکرمی، عباس و ستودهارانی، محمد (1395). «تحولات اخیر منطقه خاورمیانه و امنیت ملی ج.ا.ایران. سپهر سیاست، 3(9)، 101-209.
نورمحمدی، مرتضی و محمدیپور، طیبه (1395). نقش دیپلماسی آموزشی در سیاست خارجی عربستان سعودی در منطقه خاورمیانه. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 5(19)، 133-153.
نوروزیان، مهدی (1384). کمیته دائمی همکاری‌های علمی و فناوری سازمان کنفرانس اسلامی (کامستک). رهیافت، (35)، 17-37.
هاشمی، مسعود؛ دانشنیا، فرهاد و احمدیان، قدرت (1401). برسازی امنیتی آمریکا از ایران در ادراک غرب آسیا و تنزل بهره صلح در اقتصاد سیاسی منطقه. فصلنامه پژوهشهای روابط بینالملل، 12(46)، 185-220.
ولایتی، علی‌اکبر و سعیدمحمدی، رضا (1389). تحلیل تجارب همگرایی در جهان اسلام. نشریه دانش سیاسی، 6(1)، 151-180.
یزدانی، عنایت‌الله و شجاع، مرتضی (1386). ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه و رقابت قدرت‌ها. نشریه دانش سیاسی، 3(2)، 85-111.
یعقوبی، سامره؛ عزتی، عزتاله و رومینا، ابراهیم (1398). تبیین الگوی همگرایی منطقهای؛ مورد: جنوب غرب آسیا. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 16(63)، 81-112.
یعقوبی، سامره؛ عزتی، عزتاله و رومینا، ابراهیم (1399). شناسایی عوامل تأثیرگذار بر واگرایی در منطقه جنوب غرب آسیا. فصلنامه علمی مطالعات روابط بینالملل، 13(11)، 187-246.
Koechler, Hans (1997). The Palestinian People’s Right of Self-Determination:Basis of Peace in the Middle East.
وب‌گاه‌ها
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامى، (24/08/1398). https://khl.ink/f/44016
پژوهشکده پولی و بانکی، (16/02/1393).
https://www.mbri.ac.ir/IslamicBanking/IslamicBanking_Page?News_ID=110784
خبرگزاری TRT (10/10/2017). خاورمیانه از دیدگاه ترکیه ـ روند نزدیکی ترکیه و ایران به یکدیگر: https://www.trt.net.tr/persian
خبرگزاری ایرنا (22/09/1402). امیرعبداللهیان: ایران و عربستان درباره آتش‌بس فوری در غزه اتفاق‌نظر دارند: https://www.irna.ir/news85321084
خبرگزاری جمهوری اسلامی (21/12/1401). نتایج فاجعه‌بار مداخله‌گرایی آمریکا در خاورمیانه: https://www.irna.ir/news85054787
خبرگزاری مهر (29/06/1402). رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل؛ در کنار جنگ علیه اسلام شاهد جنگ علیه خانواده هستیم: https://www.mehrnews.com/news5889935
خبرگزاری میزان (20/06/1402). کنعانی: مخالفت ایران با هرگونه تغییر در ژئوپلیتیک منطقه و مرزهای شناخته شده بینالمللی: https://www.mizanonline.ir/fa/news4733739
روزنامه فرهیختگان، (02/02/1400): https://farhikhtegandaily.com/news/53776
دنیای اقتصاد، (13/۰۷/1402). /بخش-بازرگانی-4/4007750-فرصت-های-آینده-خاورمیانه/https://donya-e-eqtesad.com
دیپلماسی ایرانی (17/02/ 1402). نظم نوینی در منطقه غرب آسیا در حال شکلگیری است: http://irdiplomacy.ir/fa/news2019295
شورای راهبردی روابط خارجی (21/09/1402). کاپ 28 و لزوم گذار استراتژیک منطقه غرب آسیا: https://www.scfr.ir/fa237784/30101/300
صفوی، سیدحمزه (24/01/1396). راه‌حل بحرانهای امنیتی منطقه غرب آسیا، ایجاد آگاهی و بیداری منطقهای است: https://iiwfs.com
فردوسیپور، مجتبی (22/07/1402). دومین پیش‌نشست تخصصی سیاست آسیایی و سیاست همسایگی. مرکز آیندهپژوهی جهان اسلام: https://iiwfs.com
کرمی، مصطفی (12/06/1392). پذیرش واقعیت دولت، راه‌حل اجتناب از منازعات در خاورمیانه. یادداشت خبرگزاری فارس:
https://www.farsnews.ir/news13920604000454
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی (09/07/1402). همگرایی با کشورهای اسلامی در پرتو سیاست وحدت: https://www.ipis.ir/portal/subjectview730510
مظاهری، محمدمهدی (07/05/1402). مشکلات زیست‌محیطی و آینده امنیت منطقهای:
https://www.ipis.ir/portal/subjectview726253
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، (12/09/1401):
https://rc.majlis.ir/fa/report/download882197
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، (14/05/1386):
https://rc.majlis.ir/fa/news/show/764987
مصطفوی، سیدمحسن؛ سانیار، میکائیل؛ پوررمضان، پرهام؛ مولودی، عبدالعزیز و شفیعی، بابک (09/06/1401)، ترکیه از شرق تا غرب، سیاست خارجی ترکیه به کدام سو میرود؟: https://www.cmess.ir
نورنیوز (22/04/1402). تهدیدات ناشی از تغییر در نظم امنیتی در غرب آسیا: https://nournews.ir/fa/news100440 | ||
|
Statistics Article View: 284 PDF Download: 115 |
||