News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 515 |
| Number of Articles | 4,461 |
| Article View | 8,598,934 |
| PDF Download | 4,570,548 |
دیپلماسی اقتصادی و مصون‌سازی راهبردی چین در منا؛ آموزه‌ها برای جمهوری اسلامی ایران | ||
| نشریه «دانش سیاسی» | ||
| Article 3, Volume 21, Issue 1 - Serial Number 41, January 1404, Pages 23-48 PDF (1.14 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (روابط بین الملل) | ||
| DOI: 10.30497/pkn.2025.245256.3103 | ||
| Author | ||
| مرضیه سادات الوند* | ||
| استادیار روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| Receive Date: 07 October 2023, Revise Date: 11 October 2024, Accept Date: 17 December 2024 | ||
| Abstract | ||
| جمهوری خلق چین در دهه گذشته به یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری و سرمایه‌گذار خارجی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) تبدیل شده است. این دستاورد چین در منطقه‌ای که دارای اهمیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک فزاینده‌ای است را می‌توان ناشی از اتخاذ تاکتیک‌های سیاسی و رویکرد مصون‌سازی راهبردی دانست. دیپلماسی اقتصادی به‌عنوان یکی از ستون‌های کلیدی دیپلماسی مشارکتی چین سبب شده است تا از یک‌سو بدون به چالش کشیدن مستقیم آمریکا، نفوذ منطقه‌ای چین را گسترش دهد و از‌سوی‌دیگر خیزش جهانی بیجینگ را نیز تسریع نماید. پرسش اصلی مقاله آن است که آموزه‌های برآمده از مصون‌سازی راهبردی چین در منا برای جمهوری اسلامی ایران چه می‌باشد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که دیپلماسی اقتصادی چین در منا به‌عنوان ستون کلیدی دیپلماسی مشارکتی، موفق شده است با بهره‌گیری از الگوهای رفتاری مصون‌ساز از طریق مؤلفه‌هایی چون انعطاف راهبردی؛ اولویت‌بخشی به صلح توسعه‌ای، درهم‌تنیدگی اقتصادی با کشورها و اتخاذ راهبرد‌های حفاظتی به‌جای برقراری موازنه قدرت و یا اتحاد و ائتلاف، آموزه‌های مغتنمی برای کارآمدکردن دیپلماسی اقتصادی در چهارچوب سیاست خارجی توسعه‌گرا برای ایران به‌همراه داشته باشد. روش پژوهش در این مقاله کیفی و دارای رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری داده‌ها، بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای می‌باشد. | ||
| Keywords | ||
| جمهوری اسلامی ایران; جمهوری خلق چین; دیپلماسی اقتصادی; مصون‌سازی راهبردی; منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) | ||
| References | ||
|
اسلامی، سعید و سلیمانی پورلک، فاطمه (1401). فرصت‌ها و چالش‌های دیپلماسی اقتصادی ایران در بستر توافق مشارکت جامع راهبردی با چین. مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، 5(2)، 257-627.
ایسنا (1403). امارات، بزرگ‌ترین مبدا واردات ایران. ایسنا. 01/07/1403. به آدرس: https://www.isna.ir/news/1403070100339
پوراحمدی، حسین و ذوالفقاری، مهدی (1388). دیپلماسی انرژی و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران. دانش سیاسی، 5(1)، 5-40.
دامن‌پاک جامی، مرتضی (1397). تحول دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران؛ بررسی دستاوردهای چهاردهه گذشته و چالش‌های پیش‌رو. سیاست خارجی، 32( 4)، 91-158.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1387). ضرورت‌ها و کارکرد دیپلماسی در سیاست خارجی توسعه‌گرا. در محمود واعظی و مسعود موسوی شفایی، مجموعه مقالات سیاست خارجی توسعه‌گرا. مجمع تشخیص مصلحت نظام، تهران: مرکز مطالعات راهبردی، 361-380.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و دامن‌پاک جامی، مرتضی (1394). جایگاه دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی دولت یازدهم. سیاست خارجی، 29(1)، 7-52.
ذوالفقاری، مهدی و زینی‌وند، حسین (1397). جایگاه دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی ایران: دولت‌های احمدی‌نژاد و روحانی. پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 8(1)، 67-94.
راه نجات، میترا ( 1399). بررسی چالش‌های دیپلماسی اقتصادی دولت یازدهم در سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو). دولت‌پژوهی، 6(24)، 1-40.
سلیمانی پورلک، فاطمه (1403). جایگاه دیپلماسی اقتصادی در برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر برنامه هفتم). دانش سیاسی، 2(2)، 371-400.شاهنده، بهزاد و طاهایی، جواد (1383). چین نو: دنگ شیائوپینگ و اصلاحات. تهران: مرکز تحقیقات راهبردی، مجمع تشخیص مصلحت نظام.
شریعتی‌نیا، محسن (1388). سیاست خارجی تجربه‌گرا: تجربه چین. 25 بهمن. به آدرس: https://www.isrjournals.com/en/asia-eurasia-farsi/474-china-developmentalism-foreign-policy.html
صالحی، مختار (1393.الف). دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در دوران سازندگی. پژوهشنامه علوم سیاس، 9(3)، 175-213.
صالحی، مختار (1393.ب). دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران: مطالعه موردی (دوران صلح‌گرایی مردم‌سالار). رهیافت انقلاب اسلامی، 8(28)، 43-62.
علی‌بابایی، غلامرضا (1392). فرهنگ دیپلماسی و روابط بین‌الملل. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
مرکز پژوهش‌ها مجلس شورای اسلامی (1394). ایران و الزامات سیاست خارجی توسعه‌گرا. دفتر مطالعات سیاسی معاونت پژوهش‌های سیاسی ـ حقوقی. کد موضوعی: 260، شماره مسلسل: 14747، اسفند، 1-22.
معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه ایران (1401). تجارت خارجی چین در سال 2022. گزارش خبری معاونت دیپلماسی اقتصادی. 26 اسفندماه، به آدرس: https://economic.mfa.ir/portal/NewsView/712661
Al Jazeera (2023). Russia overtakes Saudi Arabia as China’s Top Oil Supplier. Al Jazeera. March 20, Available at: https://www.aljazeera.com/economy/2023/3/20/russia-overtakes-saudiarabia-as-chinas-top-oil-supplier (accessed 29 September 2023). Fulton, Jonathan (2018). Striking a balance between economics and security; China’s relations with the Gulf monarchies. In External Powers and the Gulf Monarchies. Jonathan Fulton & Li-Chen Sim(eds). London: Routledge, 140- 158. Fulton, Jonathan (2019). China’s Changing Role in the Middle East. Report for Atlantic Council Policy. 1-28. Available at: https://www.atlanticcouncil.org/wpcontent/uploads/2019/06/Chinas_Changing_Role_in_the_Middle_East.pdf (accessed 25 September 2023). Garlick, Jeremy & Havlová, Radka (2020). China’s “Belt and Road” Economic Diplomacy in the Persian Gulf: Strategic Hedging amidst Saudi-Iranian Regional Rivalry. Journal of Current Chinese Affairs, 49(1), 1-24. Goh, Evelyn (2005). Meeting the China Challenge: The U.S. in Southeast Asian Regional Security Strategies. Policy Studies Monograph 16. East-West Center, Washington, DC, 1-83. Holslag, Jonathan (2011). The elusive axis: assessing the EU–China strategic partnership. JCMS: Journal of Common Market Studies, 49(2), 293-313. Lons, Camille & et al. (2019). China’s great game in the Middle East. Policy Brief. European Council on Foreign Relations. (ecfr.eu). Available at: https://ecfr.eu/publication/china_great_game_middle_east/(accessed 29 September 2023). Medeiros, Evan, S. (2005⁄2006). Strategic Hedging and the Future of Asia-Pacific Stability. The Washington Quarterly, 29(1), 145–167. Ministry of Foreign Affairs of the PRC (2016). China''s Arab Policy Paper. January. Available at: https://www.fmprc.gov.cn/eng./wjdt_665385/2649_665393/201601/t20160114_679437.html (accessed 22 September 2023). Nadkarni, Vidya (2010). Strategic partnerships in Asia: Balancing without alliances. London& New York: Routledge. Puri, Samir. (2017). The Strategic Hedging of Iran, Russia, and China: Juxtaposing Particiaion in the Global System with Regional Revisionism. Journal of Global Security Studies, 0(0), 1–17. Qanas, Jalal (2023). China and the Gulf States: Economic Relationship, Challenges and Future. In GCC Hydrocarbon Economies and COVID; Old Trends. New Realities. Nikolay Kozhanov, Karen Young & Jalal Qanas (eds.), Singapore: Springer Nature, 283-310. Ruonan, Liu & Feng, Liu (2017). Contending Ideas on China’s Non-Alliance Strategy. The Chinese Journal of International Politics, 10(2), 151-171. Sun, Degang & Zoubir, Yahia H. (2015). China’s Economic Diplomacy towards the Arab Countries: Challenges Ahead?. Journal of Contemporary China. 24(95), 903-921. Sun, Degang (2023). China’s ‘Zero-Enemy Policy’ in the Gulf: Dynamics and Tactics in Asian Perceptions of Gulf Security. Li-Chen Sim & Jonathan Fulton(eds.), Abingdon: Routledge, 30-49. Tessman, Brock (2012). System structure and state strategy: adding hedging to the menu. Security Studies, 21(2), 192–231. Watanabe, Lisa (2023). China as a Geo-Economic and Security Actor in the MENA Region In Routledge Companion to China and the Middle East and North Africa. Yahia H. Zoubir (ed,.). London & New York: Routledge, 80-88. World Integrated Trade Solution (WITS), Available at: https://wits.worldbank.org/Default.aspx?lang=en | ||
|
Statistics Article View: 114 PDF Download: 50 |
||