News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,325 |
| PDF Download | 5,345,377 |
خوانشی بنیادین از حق انتخاب محل اقامت شهروندان در اصل 33 قانون اساسی از منظر حقوق بشر اسلامی | ||
| پژوهشنامه فقه اجتماعی | ||
| Volume 12, Issue 2 - Serial Number 24, June 1403, Pages 475-496 PDF (840.81 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/sj.2025.245283.1312 | ||
| Authors | ||
| امین سلیمان کلوانق* 1; عباس کعبی نسب2; امیر کشتگر3 | ||
| 1استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 2استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق، مؤسسه آموزشی-پژوهشی امام‌خمینی (رحمت‌الله علیه)، قم، ایران | ||
| 3استادیار گروه مطالعات نظام‌سازی، پژوهشکده شورای نگهبان، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 14 October 2023, Revise Date: 20 April 2024, Accept Date: 29 April 2024 | ||
| Abstract | ||
| ازجمله حقوق اساسی شهروندان که در اسناد بین‌المللی تدارک شده است و به‌تبع، نظام‌های سیاسی مختلف آن را شناسایی کرده‌اند، «حق انتخاب محل اقامت» است. قانون‌گذار اساسی نیز در اصل 33 به آن تصریح کرده است. نظر به اینکه شایسته است این تأسیس مقنن با نصوص اسلامی سازگار باشد، پرسش اصلی این است که وضعیت آزادی موضوع اصل 33 از لحاظ مبانی و ادله مشروعیت در نصوص اسلامی چیست و عندالاقتضا رهیافت اسلامی موجد چه استلزام اصلاحی در موعد بازنگری قانون اساسی است؟ در پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی در مراجعه به قرآن و روایات انجام گرفته است، در خصوص مبنای حق مزبور این نتیجه یافت شد که در قرآن، دو دسته از آیات به حق مزبور دلالت دارند. این آیات عبارت‌‌اند از آیات الزام به استفاده از حق انتخاب محل اقامت (آیه 56 سوره عنکبوت و آیه 97 سوره نساء) و آیات تجویز جهاد (آیات 39 و 40 سوره حج) در برابر محدودکننده آزادی موضوع اصل. در روایات نیز این حق در کلام پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) و امیر مؤمنان (علیه‌السلام) مورد تأکید قرار گرفته است. استلزامات اصلاحی حاصل از تتبع و تفقه در مبانی اصل هم این شد که اولاً، تعبیر به «آزادی انتخاب محل اقامت» عنوان جامعی است و دیگر تعابیر به‌کاررفته در اصل را دربرمی‌گیرد و نیازی به ذکر یکایک آن‌ها نیست. ثانیاً، ملاک ممنوعیت تحدید آزادی موضوع اصل شامل حالات مشابه اجبار - اعم از اکراه و اضطرار - نیز می‌شود و شواهد قرآنی بر آن وجود دارد. ازاین‌رو قید اجبار، قیدی تمثیلی است. پیشنهاد می‌شود در اصلاحات آتی قانون اساسی این موارد مورد توجه قرار گیرد. | ||
| Keywords | ||
| اصل 33; آزادی; اجبار; محل اقامت | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 461 PDF Download: 52 |
||