News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,427 |
| PDF Download | 5,345,635 |
اصل علیت و جایگاه آن در فلسفه‌ی ابن‌سینا و حکمت صدرایی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 20 January 2025 PDF (607.38 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2025.247198.1705 | ||
| Authors | ||
| کوکب دارابی* 1; حامد علیزاده2; اعظم سادات پیش بین3 | ||
| 1استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری فلسفه و حکمت، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 3استادیار گروه آموزش فلسفه و منطق، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 23 October 2024, Revise Date: 19 January 2025, Accept Date: 20 January 2025 | ||
| Abstract | ||
| مسئله‌ی علیت و پرسش از چرایی امور جزو نخستین مسائلی است که ذهن هر متفکری را به تأمل واداشته‌‌است. ابن‌سینا و ملاصدرا، به‌عنوان دو فیلسوفِ ملتزم به اصل علیت، به‌طور مبسوط به این مسئله پرداخته‌اند. ابن‌سینا مطابق نظام فکری و مبانی فلسفی خودْ اصل علیت را توجیه و تبیین‌می‌کند. علیت در نگاه وی فرع بر پذیرش کثرت و تباین پدیده‌ها با یکدیگر است؛ یعنی علت و معلول هریک دارای وجودی مستقلّ اند؛ زیرا ازنظرِ وی حقیقت معلولْ وجود رابطی و از نوع اضافه‌ی مقولی است؛ درمقابل ملاصدرا با استفاده از مبانی حکمت متعالیه، با گذر از تشکیک وجود و برهانی نمودن نظریه‌ی وحدت شخصی وجود، و با تحلیلی نو از اصل علیت، نظام تجلّی و ظهور را جایگزین می‌نماید و حقیقت معلول را وجود رابط و از نوع اضافه‌ی اشراقی قلمدادمی‌کند و آن را جلوه و شأنی از شؤون علت می‌داند و برای آن هویتی جز مظهریت و فقر ذاتی و عین‌الربط بودن به علت حقیقی‌ـ که عین غنا و بساطت است‌ـ قائل نمی‌شود؛ بنابراین رابطه‌ی خداوند با عالم هستی، از رابطه‌ی علت و معلول، به رابطه‌ی ظاهر و مظهر تبدیل می‌شود. وی با سلب کثرات و معالیل از حقیقت وجود، برای توجیه کثرات عالم و نادیده نپنداشتن اصل علیتْ کثرت ظهوری را جایگزین کثرت وجودی نموده‌است. | ||
| Keywords | ||
| ابن‌سینا; ملاصدرا; علیت; امکان ماهوی; امکان فقری; وحدت شخصی وجود; تجلّی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 417 PDF Download: 140 |
||