News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,592,315 |
| PDF Download | 5,358,578 |
بررسی فقهی و حقوقی اهلیت صغیر ممیز و سفیه در انعقاد عقود رایگان | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 12, Volume 30, Issue 82, January 1404, Pages 327-347 PDF (1.45 M) | ||
| Document Type: علمی- ترویجی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2024.246425.2031 | ||
| Author | ||
| سمیه ظهوری* | ||
| استادیار گروه حقوق دانشگاه گلستان، گرگان، ایران. | ||
| Receive Date: 12 August 2024, Revise Date: 25 November 2024, Accept Date: 08 December 2024 | ||
| Abstract | ||
| قانون مدنی در مواد متعدد به لزوم وجود اهلیت برای طرفین معامله تأکید میکند و اشخاص فاقد اهلیت را از انعقاد معامله منع میکند. ازجمله اشخاص فاقد اهلیت، صغیر ممیز و سفیه هستند که چون قدرت تشخیص سود و زیان خویش را ندارند، معاملات و تصرفاتشان در امور مالی، غیر نافذ دانسته شده است؛ اما به‌رغم این حکم کلی، قانونگذار در قسمت پایانی مواد 1212 و 1214 به آنها اجازۀ تملک بلاعوض را داده است. علت اصلی این حکم آن است که در قبول تملک بلاعوض هیچ‌گونه ضرری به صغیر ممیز و سفیه نمی‌رسد.البته این حکم استثنایی صرفاً درخصوص عقود رایگان تملیکی جاری است و در عقود رایگان غیر تملیکی، صغیر ممیز و سفیه، اهلیت پذیرش عقد را ندارند؛ زیرا ممکن است به‌دلیل دانش و آگاهی کم، باعث ورود زیان به خود گردند. ازطرفی اگر عقد رایگان تملیکی، متضمن شرط عوض یا تعهدی باشد، دیگر صغیر ممیز و سفیه اهلیت قبول عقد را ندارند، چون قبول این عقد منجر به دخالت آنان در اموال خود می‌شود و دخالت ولیّ یا قیم آنها را می‌طلبد؛ ازاین‌رو این پژوهش با شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با رویکردی فقهی و حقوقی به بیان اهلیت صغیر ممیز و سفیه در عقود رایگان می‌پردازد و موارد اهلیت یا عدم اهلیت آنان را بیان می‌دارد. | ||
| Keywords | ||
| اهلیت; تملک بلاعوض; سفیه; صغیر ممیز; عقد رایگان | ||
| References | ||
|
ابن سعید، یحیی بن احمد (1405 ق). الجامع للشرائع. قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
عمیدى، عمیدالدین (1416 ق). کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
امامی، حسن (1364). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیة.
انصاری، قدرت‌الله (1429 ق). موسوعة أحکام الأطفال وأدلتها. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع).
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1415 ق). رسالة فی الوصایا. قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
بحرانى، یوسف بن احمد (1363 ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
ترحینی عاملی، محمد حسن (1427 ق). الزبدة الفقهیه فی شرح الروضة البهیة. قم: دار الفقه للطباعة والنشر.
جزایری، محمد جعفر (1416 ق). هدی الطالب فی شرح المکاسب. قم: مؤسسه دار الکتاب.
حائری شاه باغ، علی (1382). شرح قانون مدنی. تهران: کتابخانه گنج دانش.
حسینی سیستانی، علی (1422 ق). المسائل المنتخبة. قم: دفتر حضرت آیه الله سیستانی.
حسینی شیرازی، صادق (1425 ق). التعلیقات علی شرائع الإسلام. قم: استقلال.
حسینی شیرازی، سید محمد (1425 ق). تعلیقات علی شرائع الاسلام. (ج1). قم: انتشارات استقلال.
حلی، شمس الدین محمد (1424 ق). معالم الدین فی فقه آل یاسین دورة فقهیة کاملة على وفق مذهب الإمامیة. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
خوئی، ابوالقاسم (1429 ق). محاضرات فی الفقه الجعفری. قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الإسلامی.
خوئی، ابوالقاسم (بی‌تا). المکاسب ـ مصباح الفقاهه. قم: مکتبه الداوری.
رحمان ستایش، محمد کاظم (1425 ق). رسائل فی ولایة الفقیه. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز (1404 ق). المراسم العلویة والأحکام النبویة. قم: منشورات حرمین.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الاسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامی.
شهیدی، مهدی (1388). حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: مجد.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
صافی، لطف‌الله (1416 ق). هدایة العباد. قم: دار القرآن الکریم.
صفائی، حسین (1393). اشخاص و اموال. تهران: میزان.
صفائی، حسین؛ و قاسم‌زاده، سید مرتضی (1400 ش). حقوق مدنی اشخاص و محجورین. تهران: سمت.
طباطبایی، محمد بن علی (بی‌تا). المناهل. قم: مؤسسه آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
طوسی، محمد بن حسن (1407 ق). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
طوسی، محمد بن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: مکتبة المرتضویة.
طوسی، محمد بن حسن (1400 ق). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی. بیروت: دار الکتاب العربی.
عالی‌پناه، علیرضا؛ شفیع‌زاده خولنجانی، مصطفی؛ و صادقی، محمد (1392). اهلیت استیفای محجوران در قانون مدنی. آموزه‌های فقه مدنی، 5 (7)، ص 95-120.
عاملى غروی، جواد بن محمد (1419 ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1420 ق). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. قم: مؤسسه امام صادق علیهم السلام.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1414 ق). تذکرة الفقهاء (ط-الحدیثه). قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1413 ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال والحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
فخر المحققین، محمد بن حسن (1387 ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
کاتوزیان، ناصر (1379). حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1384). دورۀ عقود معین (3) حقوق مدنی: عطایا هبه، وقف، وصیت. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1385). دورۀ عقود معین (4) حقوق مدنی: عقود اذنی ـ وثیقه‌های دین. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1384). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی ـ اعمال حقوقی- قرارداد- ایقاع. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1389). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی ـ حقوق خانواده. تهران: میزان.
کاتوزیان، ناصر (1382). وصیت در حقوق مدنی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کاشف الغطاء، حسن (1422 ق). انوار الفقاهة ـ کتاب الودیعة. نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطاء.
کیدری، محمد حسین (1416 ق). اصباح الشیعة بمصباح الشریعة. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
محقق داماد، مصطفی؛ قنواتی، جلیل؛ وحدتی شبیری، سید حسن؛ و عبدی‌پور، ابراهیم (1389). حقوق قراردادها در فقه امامیه. تهران: سمت.
محمدی، غفار؛ و محمدی، پوران (1400 ش). بررسی وضعیت وکالت صغیر ممیز و سفیه. نشریه مطالعات حقوق شهروندی، 5 (23)، ص 415-423.
مروج، حسین (1379). اصطلاحات فقهی. قم: بخشایش.
معین، محمد (1385). فرهنگ فارسی جیبی. تهران: راه رشد.
مغنیه، محمد جواد (1421 ق). فقه الامام الصادق علیه السلام. قم: مؤسسه انصاریان.
مفید، محمد بن محمد (1413 ق). المقنعة. قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید رحمه الله علیه.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (بی‌تا). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم.
موسوی خوانساری، احمد (1355 ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. تهران: مکتبة الصدوق.
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن (1371). جامع الشتات. تهران: کیهان.
نجفی، بشیر حسین (1427 ق). مصطفی الدین القیم. نجف اشرف: دفتر حضرت آیه الله نجفی.
هاشمی شاهرودی، محمود (1382 ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. قم: مؤسسة دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع).
https://fa.alfayadh.org/questions_category | ||
|
Statistics Article View: 423 PDF Download: 151 |
||