News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,868 |
| PDF Download | 4,499,409 |
بررسی امکان تبیین علمی معجزه در حکمت متعالیه | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 13, Volume 22, Issue 2 - Serial Number 44, September 1403, Pages 239-258 PDF (1.03 M) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2024.245109.1863 | ||
| Author | ||
| سیدمصطفی میرباباپور* | ||
| دانش‌آموخته دکتری فلسفه دین، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران. | ||
| Receive Date: 02 September 2023, Revise Date: 09 June 2024, Accept Date: 07 July 2024 | ||
| Abstract | ||
| معجزات یکی از مسائل مهم در رابطه بین علم و دین هستند. مسئله این است که آیا معجزات را می‌توان به نحو علمی تبیین کرد یا خیر. در این مقاله، بر اساس مبانی حکمت متعالیه، امکان تبیین علمی معجزه بررسی می‌شود. خوارق عادات، اعم از خیر و شر، مانند همه پدیده‌های طبیعی، نیاز به علل حقیقی و معد دارند. اما خوارق عادات دو ویژگی هستی‌شناختی دارند که آنها را از امور عادی متمایز می‌کند: یکی فاعلیت نفوس و دیگری اعداد غیرمتعارف. به دلیل همین ویژگی فاعلیت نفوس، که جزو امور ماورائی هستند، تبیین علمی، که مقید به طبیعت‌گرایی روش‌شناختی است، امکان ندارد. به علاوه، در معجزات و خوارق عاداتِ خیر، به دلیل شکست‌ناپذیر بودنشان، اعداد غیرمتعارف نیز قابل شناخت و تبیین علمی نیست. به عبارت دیگر، حکمت الهی اقتضا می‌کند حتی با چشم‌پوشی از فاعلیت نفوس، معدات و عوامل طبیعی معجزه قابل شناخت نباشد. در نتیجه معجزات را باید خارج از قلمرو توانمندی‌های علم دانست. | ||
| Keywords | ||
| معجزه; علم و دین; علم; تبیین علمی; طبیعت‌گرایی روش‌شناختی; حکمت متعالیه | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، و محمد بن محمد قطب‌الدین رازی. 1375. شرح الاشارات و التنبیهات (مع المحاکمات). قم: دفتر نشر کتاب (نشر البلاغه).
استیس، والتر ترنس. 1377. دین و نگرش نوین. ترجمۀ احمدرضا جلیلی. تهران: حکمت.
جوادی آملی، عبدالله. 1375. رحیق مختوم؛ شرح حکمت متعالیه (شرح جلد دوم اسفار، بخش دوم). قم: مرکز نشر اسراء.
خمینی، روح الله. 1379. الطلب و الارادة. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1354. المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1360. الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1389. «الواردات القلبیة فی معرفة الربوبیة.» در مجموعه رسائل فلسفی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1422. شرح الهدایة الأثیریة (لأثیر الدین الابهری). بیروت: مؤسسة التارخ العربی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. 1981. الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طباطبائی، سید محمدحسین. 1362. اعجاز قرآن. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
طباطبائی، سید محمدحسین. 1374. ترجمه تفسیر المیزان، 20 ج. ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبائی، سید محمدحسین. ۱۳۸۷-الف. «اعجاز از دیدگاه قرآن». در مجموعه رسائل. قم: انتشارات بوستان کتاب.
طباطبائی، سید محمدحسین. 1387-ب. «رساله‌ای درباره اعجاز و معجزه». در مجموعه رسائل. قم: انتشارات بوستان کتاب.
طباطبائی، سید محمدحسین. 1416. نهایة الحکمة. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبائی، سید محمدحسین. 1417. المیزان فی تفسیر القرآن، 20 ج. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
مصباح یزدی، محمدتقی. 1377. آموزش عقائد. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر؛ شرکت چاپ و نشر بین الملل.
مصباح یزدی، محمدتقی. 1391. معارف قرآن؛ خداشناسی، کیهان‌شناسی، انسان‌شناسی. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصباح یزدی، محمدتقی. بی‌تا. شرح اسفار اربعه (شرح جلد سوم، بخش اول). قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مطهری، مرتضی. 1376. نبوت (جلد ۴ مجموعه آثار). تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی. ۱۳۷۷-الف. آشنایی با قرآن ۲ (جلد ۲۶ مجموعه آثار). تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی.۱۳۷۷-ب. درس‌های اسفار - مبحث حرکت (جلد ۱۱ مجموعه آثار). تهران: انتشارات صدرا.
میرباباپور، سید مصطفی. 1396. «مفهوم‌شناسی طبیعت‌گرایی روش‌شناختی به مثابه یک ابرپارادایم برای علم مدرن». تأملات فلسفی 7(2): 213-242.
میرباباپور، سید مصطفی. 1402. «طبیعت گرایی روش‌شناختی در نظریه علم دینی علامه مصباح یزدی». معرفت فلسفی 20(3): 113-128.
میرباباپور، سید مصطفی، و یوسف دانشور نیلو. 1398. «فرایند تکوّن طبیعت‌گرایی روش‌شناختی در تاریخ تفکر غرب». پژوهشنامه فلسفه دین 17(2): 1-25.
Murphy, Nancey. 2001. “Phillip Johnson on Trial: A Critique of His Critique of Darwin.” In Intelligent Design, Creationism and Its Critics: Philosophical, Theological, and Scientific Perspectives, edited by Robert Penoock. London, England: A Bradford Book. Plantinga, Alvin. 2014. “Religion and Science.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy, edited by Edward N. Zalta, Spring 2014 edition. Ruse, Michael. 2001. “Methodological Naturalism under Attack.” In Intelligent Design, Creationism and Its Critics: Philosophical, Theological, and Scientific Perspectives, edited by Robert Penoock. London, England: A Bradford Book. Willey, Basil. 1961. “Darwin’s Place in the History of Thought.” Pp. 1-17, in Darwinism and the Study of Society: A Centenary Symposium, edited by Michael Banton. Chicago: Psychology Press. | ||
|
Statistics Article View: 341 PDF Download: 1,034 |
||