
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,393 |
Article View | 8,247,029 |
PDF Download | 4,242,376 |
بررسی دیدگاه هاشم معروف الحسنی در مخالفت با اعتبار و دلالت احادیث من بلغ | ||
مطالعات قرآن و حدیث | ||
Article 9, Volume 18, Issue 1 - Serial Number 35, July 1403, Pages 229-254 PDF (1.12 M) | ||
Document Type: علمی - پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/qhs.2024.245750.3902 | ||
Authors | ||
عباس به نژاد1; حمید رضا مستفید* 2; جواد علاء المحدثین3 | ||
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
3استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
Receive Date: 14 January 2024, Revise Date: 27 February 2024, Accept Date: 28 May 2024 | ||
Abstract | ||
احادیث منبلغ، بیانگر آن هستند که اگر کسی بهروایتی عمل کند، سپس معلوم شود آن روایت اصالت و اعتباری ندارد، پاداش او نزد پروردگار محفوظ است. برخی این اخبار را مبنایی برای پذیرش حدیث ضعیف یا جوازی برای صدور حکم شرعی استحباب یا دستکم قول به مأجور بودن عمل کننده به احادیث ضعیف با نیّت رجاءالمطلوبیه میدانند، اما گروهی دیگر این رواداری را نمیپذیرند یا موضوع آنها را اساساً اعتقادی و کلامی دانسته و بیرون از مباحث سندی و علمالحدیثی یا اصولی برشمردهاند. از اینرو بحث درباره اعتبار سند و دلالت متن احادیث من بلغ، نقش اساسی در پذیرش یا طرد بسیاری از اخبار آحاد و احادیث فضائل الاعمال و نیز اعتبار قاعده تسامح در ادلّه سنن دارد. در این جستار به بررسی اعتبار و دلالت احادیث منبلغ از منظر هاشم معروف الحسنی پرداخته شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد وی معتقد است این احادیث دستاویز جاعلان و قَصّاصان و احتمالاً برساخته آنان بوده تا نقلهای بیاعتبار خویش و روایات نامعتبر را رواج دهند. ادلّه وی چنین است: نادیده گرفتن شرایط پذیرش خبر، ناهمخوانی با سیره پیامبر و اهل بیت، رواداری انتساب دروغ به معصوم، تالی فاسدهای تربیتی. | ||
Keywords | ||
احادیث من بلغ; تسامح در ادلّه سنن; هاشم معروف الحسنی; احادیث موضوعه; احادیث فضائل الاعمال | ||
References | ||
قرآن کریم.
ابن بابویه، محمد بن على، (1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم: دار الشریف الرضی.
اخوان صراف، زهرا، (1383ش)، «بررسی روش کتاب الموضوعات فی الاثار و الاخبار در شناخت احادیث موضوعه»، علوم حدیث، شماره 31، صص 156-188.
اخوان صراف، زهرا، (1386ش)، «چون و چرایی در تشخیص موضوعات در الموضوعات فی الآثار و الاخبار»، علوم حدیث، شماره 12، صص 129-149.
امین، حسن، (1987م)، مستدرک اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
امینی، فریده؛ بهارزاده، پروین؛ شیردل، معصومه؛ نعمتی، طاهره، (1398ش)، «نقدی بر روش هاشم معروف حَسنی در اعتبار سنجی روایات فضائل اهل بیت در کتاب الموضوعات فی الاثار والاخبار»، حدیث پژوهی، سال 11، شماره 21، صص 367-394.
انصاری، مرتضی، (1372ش)، رسائل فقهیه مرتضی الانصاری، قم: انتشارات کنگره شیخ انصاری.
باقری، حمید، (1382ش)، «بررسی متنی و سندی روایات من بلغ»، حدیث و اندیشه، شماره 5-6، صص 92-37.
بجنوردی، سیدحسن، (1377ش)، القواعد الفقهیه، تحقیق: مهدی مهریزی و محمدحسین درایتی، قم: نشر الهادی.
بحرانی، یوسف، (بیتا)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، محقق: محمدتقی ایروانی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
برقی، احمد بن محمد بن خالد، (1371ش)، المحاسن، قم: دار الکتب الإسلامیة.
بهبودی، محمدباقر، (1401ق)، صحیح الکافی، بیروت: الدار الاسلامی.
بیضانی، قاسم، (1385ش)، مبانی نقد متن الحدیث، قم: مرکز دراسات الاسلامیه.
تبریزی، میرزا جواد، (1416ق)، صراط النجاة: استفتاءات لآیة الله العظمی الخوئی مع تعلیقه و ملحقات لایة العظمی التبریزی، محقق: موسى مفیدالدین عاصی العاملی، قم: نشر سلمان فارسی.
حسینیان قمی، مهدی، (1376ش)، «دفاع از حدیث»، علوم حدیث، شماره 6، صص 129-161.
حلّى، احمد بن محمد اسدى، (1407ق)، عُدّة الداعی و نجاح الساعی، بیروت: دارالکتاب العربی.
خطیب، شهید عبدالزهرة، (2022م)، «نقد متن الحدیث عند السید هاشم معروف الحسنی»، مجلة نَسق، دوره 33، شماره 7، صص 397-428.
خویی، ابوالقاسم، (1368ش)، اجود التقریرات، قم: کتابفروشی مصطفوی.
خویی، ابوالقاسم، (1410ق-الف)، التنقیح فی شرح العروة الوثقى، قم: دارالهادی.
خویی، ابوالقاسم، (1410ق-ب)، معجم رجال الحدیث، بیروت: مؤسسة الخوئی الإسلامیة.
خویی، ابوالقاسم، (1413ق)، مصباح الاصول: تقریرات دروس اصول الفقه، به قلم واعظ حسینی بهسودی و محمد سرور، قم: مکتبة الدواری.
رضوانی، احمد، (1379ش)، «تسامح»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر محمدکاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
سبحانی، جعفر، (1388ش)، الوسیط، قم: مؤسسة الإمام الصادق.
سبحانی، جعفر، (1431ق)، المبسوط فی اصول الفقه، قم: موسسه الامام صادق.
ستوده، حمید، (1390ش)، «محمد بن سنان، کاوشی در وثاقت و تضعیف»، فقه اهل بیت علیهم السلام، دوره 17، شماره 66-67، صص 274-296.
سیستانی، علی حسینی، (1414ق)، منهاج الصالحین، قم: مکتب آیة الله العظمى السید السیستانی.
شانهچی، کاظم مدیر، (1381ش)، علم الحدیث، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
صدر، حسن، (بیتا)، نهایة الدرایة، تحقیق: ماجد الغرباوی، تهران: نشر مشعر.
صدر، محمدباقر، (1986م)، دروس فی علم الاصول، بیروت: دارالکتاب.
طباطبایی، محمدحسین، (1373ش)، المیزان فی تفسیر القران، قم: نشر اسماعیلیان.
عاملی، محمد بن الحسن، (1372ش)، وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
عاملی، محمد بن الحسن، (1376ش)، الفصول المهمة فی أصول الأئمة، قم: موسسة معارف اسلامی.
غفاری، علی اکبر، (بیتا)، ترجمه ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تهران: کتابخانه صدوق.
فیض کاشانى، محمد محسن، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین على علیه السلام.
کریمیان، محمود، (1397ش)، «اعتبارسنجی و مفهومشناسی احادیث من بلغ»، حدیث حوزه، دوره 8، شماره 16، صص 7-21.
کلانتری، علی اکبر، (1397ش)، «چگونگی مواجهه فقها با اخبار من بلغ و برداشتی نو از این اخبار»، مجله فقه و اصول، دوره 50، شماره 2، صص 99-114.
کلینی، محمد بن یعقوب، (1387ش)، الکافی، تحقیق: محمدحسین درایتی، قم: دارالحدیث.
مامقانی، عبدالله، (1385ش)، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، تحقیق: محمدرضا مامقانی، قم: دلیل ما.
مجلسی، محمدباقر، (1403ق)، بحارالانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة الاطهار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مجلسی، محمدباقر، (1404ق)، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
محرابی، محمدامین، (1397ش)، بحوث تحلیلیة فی قاعدة التسامح الفقهیة، قم: مرکز نشر کتاب.
معروف الحسنی، هاشم، (1973م)، الموضوعات فی الآثار و الاخبار عرض و دراسة، بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
موسوی غروی، محمدجواد، (1377ش)، فقه استدلالی در مسائل خِلافی، تهران: نشر اقبال.
میرمحمدی، سیدابوالفضل، (1368ش)، «تسامح در ادله سنن؛ بحثی در اخبار من بلغ»، مقالات و بررسیها، شماره 47-48، صص 1-17.
میرمحمدی، سیدابوالفضل، (1369ش)، «تسامح در ادله سنن، بحثی در اخبار من بلغ»، مقالات و بررسیها، شماره 49-50، صص 1-18.
نائینی، محمدحسین، (1368ش)، اجود التقریرات، گردآورنده سید ابوالقاسم خویی، قم: کتابفروشی مصطفوی.
نجاشی، أحمد بن علی، (1418ق)، رجال النجاشی، محقق: سیّد موسى شبیری زنجانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
نمازی شاهرودی، علی، (1426ق)، مستدرکات علم رجال الحدیث، قم: موسسة النشر الاسلامی.
واسطی، احمد الواسطی، (1434ق)، سیرة حیاة الامام الخویی، مصر: دارالکاتب العربی. | ||
Statistics Article View: 140 PDF Download: 106 |