
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,403 |
Article View | 8,264,220 |
PDF Download | 4,256,419 |
بررسی فقهی حقوقی حق زوج بر استرداد مهریة ابراءشده توسط زوجه مطلقه | ||
فقه و حقوق خانواده | ||
Article 9, Volume 29, Issue 81, June 1403, Pages 225-248 PDF (1.54 M) | ||
Document Type: علمی - پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/flj.2024.245532.1967 | ||
Authors | ||
مریم ورزدار* 1; محسن ملک افضلی اردکانی2 | ||
1دانشجوی دکتری فقه خانواده، مجتمع آموزش عالی بنتالهدی، دانشگاه بینالمللی المصطفی (جامعة المصطفی العالمیة)، قم، ایران | ||
2استاد تمام گروه حقوق دانشگاه بینالمللی المصطفی (جامعة المصطفی العالمیة)، قم، ایران | ||
Receive Date: 06 December 2023, Revise Date: 28 December 2023, Accept Date: 16 January 2024 | ||
Abstract | ||
طبق نظر مشهور فقها و حقوقدانان آنچه از مهر بهواسطة عقد به ملکیت زوجه درمیآید، کل مهریه است؛ اما پساز عقد، مالکیت زوجه بر نصف مهریه مستقر، و در نصف دیگر متزلزل است و پساز نزدیکی ثابت و مستقر میشود. درصورت طلاق پیشاز نزدیکی مالکیت متزلزل زوجه بر نیمة مهریه از بین میرود و از مال او جدا میشود و به شوهر تعلق میگیرد. اگر زوجه پساز انعقاد عقد، ذمة شوهر را از مهریه ابراء کند و این عقد پیشاز نزدیکی به طلاق منجر شود، این سؤال مطرح میشود که آیا شوهر حق رجوع به نصف مهر را دارد یا خیر؟ یافتههای پژوهش برمبنای روش تحلیلی ـ توصیفی نشان میدهد که ادلة قول به جواز استرداد زوج به نیمة مهریه تمام و قطعی نیست و با استناد به قواعد فقهی احسان و عدل و انصاف، قول به عدمجواز استرداد زوج ثابت میشود. همچنین اگر در ابراء مهریه، به وجود شرط ضمنی دوام زوجیت قائل شویم و ابراء را نوعی عقد بدانیم، میتوانیم با استفاده از تخلف شرط در ابراء (شرط دوام زوجیت)، حق رد ابراء را از طریق خیار تخلف شرط برای زوجه قائل شویم؛ دراینحالت، زوج باید نصف مهریه را به زن پرداخت کند. | ||
Keywords | ||
ابراء; استرداد; حق زوج; مطلقه; مهریه | ||
References | ||
قرآن کریم.
نهجالبلاغه.
آقابابائی، حسین (1379). قتل نفس به اعتقاد مهدورالدم بودن مقتول. مجله فقه اهل بیت، 6 (22)، ص 130-218.
آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین (1360 ش). شرح غرر الحکم و درر الکلم. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
ابن ادریس، محمد بن احمد (1404 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر (1411 ق). جواهر الفقه و تلیه رسالتان للسید المرتضی و الشیخ الطوسی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
احدی، سیفالله؛ فخلعی، محمدتقی؛ حائری، محمدحسن (1394). تأملی در تسلیم مهر بهمجرد وقوع عقد در نکاح دائم. پژوهشهای فقهی، 11 (4)، ص 881-906.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1419 ق). فرائد الأصول. قم: مجمع الفکر الإسلامی.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1411 ق). کتاب المکاسب. قم: منشورات دار الذخائر.
باقری، پرویز؛ شعباننیا، مهدی؛ و زرگوشنسب، عبدالجبار (1398). بازپژوهی رجوع زوجه از هبة مهریه و ابراء آن هنگام طلاق. مطالعات راهبردی زنان، 22 (86)، ص 153-172.
تفلیسی، حبیش بن ابراهیم (1360). وجوه القرآن. تهران: بنیاد قرآن.
جزایری، محمدجعفر (1413 ق). منتهی الدرایة فی توضیح الکتابة. قم: مؤسسه دار الکتاب.
حاجیپور، مرتضی (1394). نقش فرعی مهریه در ماهیت نکاح. مطالعات راهبردی زنان، 18 (70)، ص 169-198.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حمیدی، محمدرضا (1400 ش). بررسی انتقادی ادلة تنصیف مهریة ابراءشده در فرض وقوع طلاق پیش از مجامعت. دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده دانشگاه امام صادق علیهالسلام، 26 (75)، ص 29-54.
خمینی، روحالله (1394). تحریرالوسیلة. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خوئی، ابوالقاسم (1410 ق). منهاج الصالحین. قم: مدینة العلم.
دانشنهاد، محمد؛ علیشاهی قلعهجوقی، ابوالفضل (1395). تأثیر واژهشناختی بر احکام برایند از قواعد فقهی ضمان، نخستین همایش ملی واژهپژوهی در علوم اسلامی، دوره برگزاری: اول، یاسوج. قابل دسترس در: https://sid.ir/paper/885576/fa
دشتی، محمد (1401 ش). ترجمه نهجالبلاغه. قم: انتشارات امیرالمؤمنین.
دهخدا، علیاکبر (1341). لغتنامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شبرنگ مریدانی، محمد (1375). مجموعه کامل قوانین و مقررات مدنی. تهران: انتشارات آریان.
شبیری زنجانى، موسى (1419 ق). کتاب نکاح. قم: مؤسسه پژوهشى رأىپرداز.
شهید ثانى، زینالدین بن على (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: امیر.
شهید ثانى، زینالدین بن على (1418 ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طوسى، محمد بن حسن (1407 ق الف). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
طوسى، محمد بن حسن (1407 ق ب). الخلاف. قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
طوسى، محمد بن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
علامه حلى، حسن بن یوسف (1373). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام.
علامه حلى، حسن بن یوسف (1418 ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال والحرام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
علیمرادی، امانالله؛ محسنی دهکلانی، محمد (1388). تنصیف مهریه در موت زوج قبلاز آمیزش. فقه و اصول، 41 (2)، ص 137-164.
فخرالمحققین، محمد بن حسن (1387 ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
قبولی درفشان، سید محمد مهدی؛ لطیفزاده، مهدیه؛ شهرینژاد، سیده زهرا (1399). تأثیر طلاق بر تنصیف مهر در فرض ابراء و هبه آن در فقه اسلامی و حقوق ایران. فقه مقارن، 8 ( 16)، ص 219-245.
کاتوزیان، ناصر (1390). حقوق مدنی. تهران: میزان.
محقق داماد، مصطفی (1396). قواعد فقه، بخش مدنی 2. تهران: سمت.
مرادی، امانالله (1388). تنصیف مهریه در موت زوج پیشاز آمیزش. مطالعات اسلامی فقه و اصول، 41 (1/83)، ص 137-164.
معصومی، مجید؛ علیپور، ابوالقاسم (1394). هبه مهریه. تهران: ندای کارآفرین.
موحدی محب، مهدی (1392). شرط ضمنی در هبه مهریه. مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، 46 (1)، ص 119-135.
موسوی بجنوردی، محمد (1401 ق). قواعد فقه. تهران: مؤسسه عروج.
میرشکاری، عباس؛ آزادبخت، شبیر (1400 ش). تحلیل حقوقی اشکال مختلف بخشیدن مهریه با تأکید بر ابزارهای تفسیر اراده زوجین. فقه و حقوق خانواده، 26 (75)، ص 5-27.
وزیریفرد، سید محمدجواد؛ موسیوند، فاطمه (1392). نگاهی به مهر و تنصیف آن از منظر فقه و حقوق. پژوهشهای فقهی، 9 (4)، ص 149-162. | ||
Statistics Article View: 151 PDF Download: 256 |