News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,478,851 |
| PDF Download | 4,502,316 |
فراتحلیل پژوهش‌های سیاسی ناظر بر حیات طیبه (از سال ۱۴۰۰-۱۳۹۰) | ||
| نشریه «دانش سیاسی» | ||
| Article 10, Volume 20, Issue 2 - Serial Number 40, July 1403, Pages 503-540 PDF (2.03 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (سیاست اسلامی) | ||
| DOI: 10.30497/pkn.2024.244709.3079 | ||
| Authors | ||
| ابراهیم کیمیایی دوین* 1; فرشاد شریعت2; سید محمد رضا احمدی طباطبایی3; امید شفیعی قهفرخی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری رشته علوم سیاسی گروه اندیشه سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| 2استاد علوم سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| 3دانشیار گروه اندیشه سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| 4استادیار علوم سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| Receive Date: 20 June 2023, Revise Date: 11 October 2023, Accept Date: 21 April 2024 | ||
| Abstract | ||
| «حیات طیبه» مهم‌ترین تصویری اســت که با الهام از قرآن کریم از خوشبختی و وضع مطلوب ارائه شده است. بررسی اولیه پژوهش‌هـای صورت‌گرفته در این حوزه، نمایانگر استفاده از رویکردهای مختلف نقلی و عقلی در این مطالعات است. برای تحلیل دقیق حیات طیبه نیاز است که این گستره متنوع بررسی شود. این مقاله با هدف فراتحلیل پژوهش‌های سیاسی مرتبط با «حیات طیبه» در بازه زمانی 1390-1400، در ابتدا به توضیح نقاط قوت و ضعف این مطالعات می‌پردازد. این پژوهش‌ها در سه سطح نظری، روشی و نتیجه‌شناسانه بررسی شده‌اند. هدف اصلی پژوهش، مطالعه تشخیصیِ وضعیت تولیـد علمـی مقاله‌ها در حوزه حیات طیبه و جمع‌بندی این پژوهش‌ها با رویکرد سیاسی برای دست یافتن به تصویری نسبتاً جامع‌تر است. بر اساس تحلیل یافته‌ها می‌توان یک شاکله معنایی مبتنی بر سه رکن فردی، اجتماعی و سیاسی از حیات طیبه ارائه کرد. ضمناً غلبه روش معرفت نقلی (تاریخی)، کلی‌گویی و انتزاعی بودن و عدم تنوع در روش پژوهش از اصلی‌ترین کاستی‌های مطالعات سیاسی این مفهوم بوده است. | ||
| Keywords | ||
| حیات طیبه; خوشبختی; سعادت; سیاست; فراتحلیل; قرآن کریم | ||
| References | ||
|
احمدی طباطبایی، محمدرضا (۱۳۸۸). «مفهوم سعادت؛ کلید متدولوژیک فهم اندیشههای سیاسی اسلامی». در علیاکبر علیخانی و همکاران، روش‌شناسی در مطالعات سیاسی اسلام، (ص۱۱۲-۱۱۱). تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
اخلاقی، حلیمه؛ شرف الدین، حسین؛ صفورایی، محمدمهدی؛ عزیزی کیا، غلامعلی(1396). «مبانی هستی شناسی سبک زندگی طیبه از دیدگاه قرآن کریم»، پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده». 5(8):107-128.
افرادی، کاظم و احمدی، حسن (۱۳۹۱). «سیر تفکرات پیرامون مدینه فاضله در جهان اسلام». آموزههای فلسفه اسلامی. (۱۱)، 3-۲۹.
افضلی، سیدعبدالرئوف و لکزایی، نجف (۱۳۹۲). «آرمانشهر ملاصدرا؛ چیستی، ارکان و ویژگی‌ها». نشریه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (علیه‌السلام)، (۶۳)، 61-۸۲.
اکبری مطلق، جواد (۱۳۹۱). «نقد و بررسی آرمانشهر افلاطون در پرتو مدینه فاضله مهدوی». نشریه معرفت سیاسی. (۸)، 89-۱۰۴.
اکبری، مرتضی و غفوریان، فاطمه‌السادات (۱۳۹۴). تحلیل داده‌های کیفی با استفاده از نرم‌افزار Atlas.ti. تهران: دانشگاه تهران.
امیری، افشار؛ بیک، علی‌اصغر؛ قاسم‌پور، غلام‌عباس و پیکرنگار، عبدالله (۱۳۹۴). «بررسی تطبیقی مکاتب مدعی سبک زندگی با تأکید بر معیارهای مکتب برتر». نشریه مطالعات دفاعی استراتژیک. (۵۹)، 97-۱۲۰.
باقری دولت‌آبادی، علی و باقری، محمد (۱۳۹۴). «حیات طیبه و شاخص‌های آن در شبکه مفهومی توسعه سیاسی در قرآن». پژوهش‌های سیاست اسلامی. (۷)، 11-۳۶.
بحرانی، مرتضی (۱۳۹۴). «دوستی مدنی و نوع مدینه نزد فارابی». نشریه دانش سیاسی. (۲۱)، 69-۸۸.
بحرانی، مرتضی (۱۳۹۵). «سلسله‌مراتب استخدام و استعباد در مدینه (در فلسفه سیاسی فارابی)». نشریه پژوهشنامه علوم سیاسی. (۴۲)، 29-۵۸.
برخورداری، عارف (۱۳۹۴). «درآمدی تطبیقی بر ماهیت مدینّه فاضله در آرای فارابی و خواجه نصیرالدین طوسی». نشریه سیاست. (۳۴)، 220-۲۳۷.
بلیکی، نورمن (۱۳۸۷). طراحی پژوهش‌های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
ترکمنی آذر، پروین (۱۳۹۴). «بنیان نظری الگوی پیشرفت ایرانیان (تأملی بر تاریخ نوشتههای قرن سوم تا ششم هجری)». نشریه سیاست متعالیه. (۸)، 83-۱۰۰ .
تقی‌لو، داوود و لکزایی، نجف (۱۳۹۹). «امنیت به مثابه فضیلت در آراء فارابی». نشریه امنیت پژوهی. (۷۱)، 101-۱۱۸.
جمشیدی، محمدحسین؛ جمشیدی، محمدحسن و سبزی، داود (۱۳۹۷). «هویت‌سازی سیاسی بر مبنای سیاست مطلوب در دیوان حافظ». نشریه مطالعات سیاسی. (۳۹)، 1-۲۸.
جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۹). تسنیم. تنظیم سعیدبندعلی، قم: اسرا.
حاجی صادقی، عبدالله و بخشیان، ابوالقاسم (۱۳۹۳). «مفهوم‌شناسی و حقیقت‌یابی حیات طیبه از منظر قرآن». نشریه انسان پژوهی دینی. (۳۱)، 165-۱۸۵.
حسنی‌فر، عبدالرحمان (۱۳۹۴). «الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت بر اساس دیدگاه فارابی (مطالعه موردی سعادت سیاسی اجتماعی)». جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ۶(۱)، 49-۷۴.
حقیقت، سیدصادق (۱۳۸۲). «برحاشیه روش تحقیق در علوم سیاسى». دانش‌پژوهان. (۱)، 33-۴۲.
دانایی‌فرد، حسن؛ باباشاهی، جبار؛ آذر، عادل و کردنائیج، اسدالله (۱۳۹۱). «تحول در رفاه ملی: آیا حکمرانی خوب نقش مهمی ایفا می‌کند؟». نشریه پژوهش‌های مدیریت در ایران. ۱۶(۴)، 45-۶۲.
درخشه، جلال و تبشیری، حمیدرضا (۱۳۹۹). «تحلیل مولفههای «حیات طیّبه» در اندیشه سیاسی نوصدرائیان (با تأکید بر آراء شهید مرتضی مطهّری)». دانش سیاسی. (۳۱)، 117-۱۴۴.
درخشه، جلال و شفیعی قهفرخی، امید (۱۳۹۲). «سعادت از دیدگاه امام علی (علیه‌السلام)؛ تحلیل ریشه «سعد» در نهج البلاغه». نشریه سیاست، 43(2)، 185-۲۰۲.
رجایی، فرهنگ (۱۳۹۹). تصورهای اجتماعی تجدد. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
زارعی، مجتبی (۱۳۹۳). «مبانی حکمت متعالیه برای اداره امور انسان در تراز انقلاب اسلامی و تأملاتی آسیب‌شناسانه در توسعه غیرمتألهانه». نشریه پژوهش‌های انقلاب اسلامی. (۸)، 165-۱۸۸.
زارعی، مجتبی (۱۳۹۴). «مبانی و استلزامات اجتماعی شدن انسان در گفتمان اصحاب قرارداد اجتماعی و رهیافت فطرت». نشریه معرفت سیاسی. (۱۴)، 5-۲۴.
زرنگار، مصطفی (۱۳۹۱). فوز و فلاح در بیان قرآن کریم و سعادت در اخلاق نظری. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
زندیه، مهدی و رضایی، صدیقه (۱۳۹۶). «واکاوی حقیقت حیات طیبه، مراحل و عوامل وصول به آن از دیدگاه علامه طباطبایی». نشریه پژوهش‌های قرآنی میثاق. (۲)، 79-۱۰۰.
سمیعی، محمد (۱۳۹۹). «تحلیل میزان احساس خوشبختی و توسعه‌یافتگی در ایران». نشریه پژوهشنامه علوم سیاسی. (۶۱)، 37-۶۷.
شریعت، فرشاد (۱۳۹۲). «دموکراسی، بحران معنویت و رویکرد دینی». نشریه دانش سیاسی. (۱۷)، 19-۳۰.
شریعت، فرشاد و شفیعی قهفرخی، امید (۱۳۹۴). «جان لاک و مسئله خوشبختی». نشریه غرب‌شناسی بنیادی. (۱)، 75-۱۰۴.
شفیعی قهفرخی، امید و بهارلو، میثم (۱۳۹۹). «صورتبندی لوازم سیاسی خوشبختی در حکمت متعالیه». دانش سیاسی. (۳۲)، 433-۴۶۰.
شفیعی، حسن و زاهدی، بهرام (۱۳۹۳). «استخراج ویژگی‌های توسعه مطلوب از دیدگاه امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه) بر مبنای تعریف عدالت نزد ایشان». نشریه علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرج. (۲۸)، 65-۹۶.
صادقی، مسعود و دیرباز، عسکر (۱۳۹۰). «اخلاق دولت و نسبت آن‌ها در آرمانشهر مهدوی». مشرق موعود. ۵(۲۰)، 101-۱۱۶.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۵۴). اﻟﻤﺒﺪا و اﻟﻤﻌﺎد. مقدمه و تصحیح: ﺳﯿﺪ ﺟﻼل‌الدین آشتیانی، ﺗﻬﺮان: اﻧﺠﻤﻦ ﺣﮑﻤﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۶). تفسیر القرآن الکریم(۷ج). قم: بیدار.
طالبی، محمدحسین (۱۳۹۷). «نقش مردم در نظام سیاسی مردم‌سالاری دینی (اسلامی)». نشریه سیاست متعالیه. (۲۱)، 95-۱۱۴.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (۱۴۱۷). تفسیرالمیزان(۲۰ج). (سیدمحمدباقر موسوی همدانی، مترجم)، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
عربی، سیدهادی (۱۳۹۰). «بررسی تطبیقی نظریههای رفاه و بهروزی». جستارهای اقتصادی. ۸(۱۵)، 61-۸۷.
عزیزی، سیدمجتبی و نوری ساری، حجت‌اله (۱۳۹۴). «بازسازی لیبرالیسم سیاسی در ساحت اندیشه رالز بر اساس دو مفهوم آزادی و سعادت». نشریه پژوهشنامه علوم سیاسی. (۳۸)، 177-۲۰۴.
عزیزی، سیدمجتبی و نوری ساری، حجت‌اله (۱۳۹۴). «شاخصههای اصلی اجتماعگرایی سندل براساس دو مفهوم آزادی و سعادت». نشریه پژوهشنامه علوم سیاسی. (۴۰)، 141-۱۶۴.
عشریه، روح‌الله؛ ستاری ساربانقلی، حسن؛ پاکدل، محمدرضا و جوانپور هروی، عزیز (۱۳۹۹). «الگوی اسلامی ایرانی شهر مطلوب در اندیشه ملاصدرا». نشریه مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. (۱۵)، 195-۲۲۳.
علیپوریانی، طهماسب و نوری، مختار (۱۳۹۸). «مواجهه جماعت‌گرایانه السدیر مکینتایر با دولت لیبرالی عصر مُدرن». نشریه دولت‌پژوهی. (۱۸)، 171-۲۰۸.
عیوضی، محمدرحیم و مرزبان، نازنین (۱۳۹۵). «بررسی مؤلفههای حکمرانی خوب از منظر امام خمینی». نشریه مطالعات سیاسی جهان اسلام. (۱۹)، 117-۱۳۷.
غیبی، قاسم (۱۳۹۷). «تحلیل نقش دستگاه‌های امنیتی ـ اطلاعاتی در تحقق مدینه فاضله و تقابل آن با مدینه جاهله». نشریه پژوهش‌های حفاظتی و امنیتی. (۲۷)، 83-۱۰۸.
فرج، ابراهیم (۱۳۹۰). «طراحی الگوی سعادت‌محور مصرف (با رویکرد ریاضی)». مطالعات اقتصاد اسلامی. (۷)، 67-۹۲.
فولادی وند، محمد؛ درویشی، زینب(1402). «بررسی مقایسه ای حیات طیبه از منظر علامه طباطبایی و آیت الله مصباح یزدی»، پژوهش های مابعدالطبیعی. 4(7): 183-316.
قربانی، فاطمه و نادری، مهدی (۱۳۹۹). «الزامات و موانع فکری ـ سیاسی سعادتمندی جامعه در دیدگاه حضرت آیتالله خامنهای». نشریه جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام. (۸)، 131-۱۵۸.
کرمانی، طوبی و نباتی، صبیحه (۱۳۹۶). «امت واحده، تفکر سیستمی الهی برای تحقق حیات طیبه». پژوهشنامه مذاهب اسلامی. (۸)، 5-۲۲.
کیمیایی دوین، ابراهیم (۱۳۹۸). حیات طیبه در جمهوری اسلامی ایران؛ نسبت اخلاق و اقتصاد در ایده و عمل. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه امام صادق (علیه‌اسلام)، تهران، ایران.
لاجوردی، سیدشهاب و معینی‌پور، مسعود (۱۳۹۹). «جایگاه عقلانیت در شکل‌گیری مراحل رسیدن به تمدن نوین اسلامی از دیدگاه امام خمینی و آیتالله خامنهای». نشریه سیاست متعالیه. (۲۸)، 54-۷۰.
لکزایی، شریف (۱۳۹۲). «فرد و جامعه در حکمت سیاسی متعالیه». نشریه سیاست متعالیه. (۳)، 25-۴۲.
لکزایی، شریف؛ کیخا، نجمه و لکزایی، صدیقه (۱۳۹۴). «مبانی فلسفی توسعه از دیدگاه صدرالمتألهین». نشریه سیاست متعالیه. (۱۱)، 69-۸۸.
لکزایی، نجف و اسم حسینی، غلامرضا (۱۳۹۱). «الگوهای توسعه سیاسی با تأکید بر اندیشه امام خمینی». نشریه مطالعات انقلاب اسلامی. (۲۹)، 35-۶۰.
لکزایی، نجف و سنقری، محمد (۱۳۹۴). «الگوی اسلامی پیشرفت براساس مفاهیم قرآن کریم». نشریه سیاست متعالیه. (۸)، 7-۲۸.
مجیدی، حسن (۱۳۹۲). «سعادت در اندیشه فارابی و توماس آکوییناس». نشریه دانش سیاسی. (۱۸)، 95-۱۱۴.
محمدی، علیرضا؛ خوانین‌زاده، محمدحسین و عبداله، عبدالمطلب (۱۳۹۷). «کاربست رهیافت سیستمی جامع‌نگر در کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران». نشریه پژوهش‌های راهبردی سیاست. (۲۵)، 221-۲۵۰.
محمدی، محسن (۱۳۹۳). «تحلیلی اجتماعی و سیاسی بر آسیب‌شناسی تحقق سبک زندگی اهل بیت (علیهم‌السلام)». نشریه سیاست متعالیه. (۶)، 47-۶۸.
مشمول حاجی‌آقا، محمدرضا؛ فرمهینی، محسن و فروزش، سینا (۱۳۹۸). «تبیین نابرخورداری‌های معنوی (برگرفته از آموزههای تربیت عرفانی اسلامی) در تربیت و مواجهه با نیازمتربی از دیدگاه مولانا در راستای تحقق حیات طیبه». مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی. (۲۶)، 143-۱۷۸.
مکتب‌دار، علیرضا (۱۳۹۵). «نگاهی به مفهوم و مولفههای حیات طیبه از نگاه قرآن کریم و امیرمؤمنان (علیه‌السلام)». نشریه علوم و معارف قرآن و حدیث. (۸)، 99-۱۲۰.
مکنون، رضا و سلیمی، جلیل (۱۳۹۷). «فراتحلیل کیفی پژوهش‌های علمی ناظر بر مسئله حکمرانی در ایران». مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. ۱۰(۱)، 1-۳۰.
ملکیان، مصطفى (۱۳۸۰). «روششناسى در علوم سیاسى». فصلنامه علوم سیاسى. (۱۴)، 333-۳۵۲.
مهاجرنیا، محسن (۱۴۰۰). «قانون الهی؛ منطق زندگی اجتماعی از منظر کلام سیاسی آیتالله خامنهای». نشریه سیاست متعالیه. (۳۲)، 116-۱۳۴.
میرعابدینی، سیدمهدی و گودرزی رئوف، هادی (۱۳۹۲). «نظریه سعادت و جایگاه سیاست در اندیشه امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه)». نشریه آفاق امنیت. (۲)، 5-۲۶.
نادری، مهدی (۱۳۹۵). «مدل نظری حیات طیبه به‌مثابه آرمان انقلاب اسلامی در اندیشه سیاسی حضرت آیتالله خامنهای (بر اساس روش تئوری داده‌بنیاد)». پژوهشنامه انقلاب اسلامی. (۶)، 41-۵۶.
نصیرالدین طوسی، محمد (۱۳۷۳). اخلاق ناصری. تصحیح: مجتبی مینویی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
واسعی، هادی؛ فولادی، محمد و بناکار، رویا (۱۳۹۹). «واکاوی چیستی و جایگاه حیات طیبه در اندیشه ملاصدرا». انوار معرفت. (۱۸)، 76-۹۷.
یاسوری، مجید و سجودی، مریم (۱۳۹۹). «مطالعه تطبیقی خطوط فکری عمده آرمان شهرگرایان مسلمان و غیرمسلمان». راهبرد توسعه. (۶۱)، 137-۱۶۴.
یوسف‌زاده، حسن (۱۳۹۸). «حیات معقول به مثابه پیشرفت». نشریه مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. (۱۴)، 251-۲۵۷.
یوسفی‌راد، مرتضی (۱۳۹۷). «اسباب و عوامل سعادت در آرای فارابی، ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی». نشریه سیاست متعالیه. (۲۰)، 19-۳۶. | ||
|
Statistics Article View: 327 PDF Download: 345 |
||