
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,407 |
Article View | 8,276,203 |
PDF Download | 4,264,801 |
همراهی، سکوت یا مدارای شارع با سیرههای عقلا | ||
پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
Article 3, Volume 25, Issue 4 - Serial Number 66, October 1403, Pages 743-782 PDF (722.15 K) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/law.2024.246176.3531 | ||
Author | ||
مهدی منتظرقائم* | ||
دانشیار، گروه حقوق اسلامی، دانشکده حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران. | ||
Receive Date: 24 April 2024, Accept Date: 09 July 2024 | ||
Abstract | ||
«همراهی، سکوت یا مدارای شارع با سیرههای عقلا»، موضعگیری شارع نسبت به سیرههای عقلا در باب معاملات را شرح میدهد. شارع با این سیرهها مقابله نمیکند؛ با آنها همراهی میکند، در برابر آنها سکوت یا با آنها مدارا میکند. بنا بر نظر سوم یعنی مدارای شارع با سیره عقلا، بعضی از آیات و روایات اقتضای ردع برخی از سیرههای مستحدث دارند، ولی برای ردع آنها موانعی موجود است. مقابله شارع با سیرهها موجب تضعیف دین و شریعت شده، به ضرر مردم است، زندگی بسیاری از ایشان را در مضیقه قرار میدهد و موجب تفویت مصالح و منافع جامعه است. در فقه رایج، سیرههای مستحدث از این منظر بررسی نشدهاند؛ ازاینروی، کاوش آن بسیار ضروری و دارای نتایج مؤثر است. این پژوهش بنیادین، با روش توصیفی تحلیلی به این نتیجه رسیده است که حتی با پذیرش مخالفت اوّلیِ شارع مقدس اسلام با سیرههای مستحدث، میتوان گفت این سیرهها با استناد به ادله احکام ثانوی - بهعنوان ادله سلبی - برای فقه معتبراند؛ و عمومات و اطلاقات شریعت را بهگونهای محدود و مضیق میکنند که هیچ حکم مخالف سیره به شارع نسبت داده نشود. در مقام اجراء نیز با تقدیم اهمّ، هیچ حکم شرعی مخالف سیره لباس قانون بهخود نمیپوشد، وانگهی به موقع اجراء نیز گذارده نمیشود. سیرههای عقلا در مقام استنباط، بر احکام اولی شرعی حاکماند یا در مقام اجرا بر آنها تقدم دارند. | ||
Keywords | ||
سیره عقلا; بنای عقلا; سیرههای مستحدث; حجیت سیره | ||
References | ||
| ||
Statistics Article View: 309 PDF Download: 279 |