دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues518
Number of Articles4,516
Article View9,592,291
PDF Download5,358,509
بهادری جهرمی, ., داریوند, . (2025). بازخوانی آراء شهید دکتر بهشتی پیرامون «بیمه اجتماعی» در نظام حقوقی ایران. Islamic Political Thought, 26(1), 337-360. doi: 10.30497/law.2024.245858.3496
محمد بهادری جهرمی; محمدصادق داریوند. "بازخوانی آراء شهید دکتر بهشتی پیرامون «بیمه اجتماعی» در نظام حقوقی ایران". Islamic Political Thought, 26, 1, 2025, 337-360. doi: 10.30497/law.2024.245858.3496
بهادری جهرمی, ., داریوند, . (2025). 'بازخوانی آراء شهید دکتر بهشتی پیرامون «بیمه اجتماعی» در نظام حقوقی ایران', Islamic Political Thought, 26(1), pp. 337-360. doi: 10.30497/law.2024.245858.3496
بهادری جهرمی, ., داریوند, . بازخوانی آراء شهید دکتر بهشتی پیرامون «بیمه اجتماعی» در نظام حقوقی ایران. Islamic Political Thought, 2025; 26(1): 337-360. doi: 10.30497/law.2024.245858.3496

بازخوانی آراء شهید دکتر بهشتی پیرامون «بیمه اجتماعی» در نظام حقوقی ایران

پژوهش‌نامه حقوق اسلامی
Article 13, Volume 26, Issue 1 - Serial Number 67, January 1404, Pages 337-360    PDF (1.02 M)
Document Type: مقاله ترویجی
DOI: 10.30497/law.2024.245858.3496
Authors
محمد بهادری جهرمی1; محمدصادق داریوند* 2
1استادیار، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
Receive Date: 05 February 2024,  Accept Date: 17 April 2024 
Abstract
ضرورت بیمه اجتماعی در زندگی امروزه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جوامع انسانی محسوب شده و در قوانین اساسی کشورها غالباً مورد توجه قرار گرفته است و دولت‌ها می‌کوشند تا این حق مهم را برای شهروندان خویش تأمین کنند. در نظام حقوقی ایران، این حق بنیادین در اصول سوم، بیست و یکم و بیست و نهم قانون اساسی برای همه مردم به رسمیت شناخته شده است. از میان نمایندگان ملت در مجلس خبرگان قانون اساسی، شهید سیدمحمد بهشتی که به دلیل آشنایی با نظامات و ساختارهای حقوقی دیگر کشورها، نسبت به مسائل مستحدثه فقهی از جمله بیمه دارای نگاه دقیق‌تری بوده است، در تصویب اصول پیش‌گفته نقش اساسی ایفاء کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ به این پرسش است که بیمه در اندیشه شهید بهشتی دارای چه جایگاهی است و نظرات ایشان پیرامون ابعاد مختلف آن دارای چه چارچوبی است؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که از نگاه شهید بهشتی، بیمه یک قرارداد فیمابین بیمه‌گذار و بیمه‌گر است که از جهت ماهیت فقهی، یک عقد مستقل محسوب شده و نیازی به واردکردن آن در یکی از ابواب فقهی نیست. ایشان ریشه‌های اسلامی بیمه را ناشی از سه اصل مهم احساس تعاون اجتماعی، احساس مسئولیت اجتماعی و اصل تکافل اجتماعی دولت اسلامی می‌داند و در همین راستا، وجود بیمه‌های اجتماعی همگانی و علی‌الخصوص بیمه‌های درمانی همگانی را یک ضرورت می‌داند و معتقد است دولتی‌بودن بیمه طبق اصل چهل و چهارم قانون اساسی، ایجاب می‌کند که دولت سیاست‌های حمایتی نسبت به مقوله بیمه اتخاذ نماید.
Keywords
بیمه اجتماعی; حق بر بیمه; حق بر تأمین اجتماعی; شهید بهشتی
References
  1. اردشیری لاجیمی، حسن (1390). گزیده‌ای از دیدگاه‌های شهید بهشتی. چاپ 2، قم: بوستان کتاب.
  2. بهادری جهرمی، علی، اکبری، علی و فلاحیان، مهدی (1400). تأملی بر تکالیف حکومت اسلامی و مبانی حقوق بشری بر حق تأمین اجتماعی. فصلنامه تأمین اجتماعی، 17 (2)، صص. 73-84.
  3. جمالی زاده، احمد (1380)، بررسی فقهی عقد بیمه، قم: بوستان کتاب قم، چاپ اول.
  4. حسینی بهشتی، سیدمحمد (1362). اقتصاد اسلامی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  5. حسینی بهشتی، سیدمحمد (1387). بانکداری، ربا و قوانین مالی در اسلام. چاپ 2، تهران: روزنه.
  6. حسینی بهشتی، سیدمحمد (1388). حزب جمهوری اسلامی (مواضع تفصیلی). چاپ 2، تهران: روزنه.
  7. حسینی بهشتی، سیدمحمد (1390). شناخت اسلام. چاپ 2، تهران: بقعه.
  8. حسینی بهشتی، سیدمحمد (1391). درس‌گفتارهای فلسفه دین. چاپ 1، تهران: روزنه.
  9. حسینی بهشتی، سیدمحمد (1392). اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا. چاپ 2، تهران: روزنه.
  10. حسینی بهشتی، سیدمحمد (1397). نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی). چاپ 2، تهران: روزنه.
  11. خادمی کوشا، محمدعلی (1399). چالش‌های بهره‌گیری از عمومات و مطلقات در حل مسائل مستحدثه. فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، 6 (21)، صص. 7-33. doi: 10.22034/jrj.2020.56697.1972
  12. خروشی، عبدالعظیم (1390). حقوق بیمه (تعهدات در بیمه‌های غرامت). چاپ 1، تهران: مجد.
  13. طحان ‌‌نظیف، هادی و داریوند، محمدصادق (1402). تحلیل مفهوم و ابعاد «قانون» در پرتو اندیشه‌های شهید آیت الله دکتر بهشتی (ره). پژوهشنامه حقوق اسلامی، 59 (1)، صص. 1-28. doi: 10.30497/law.2023.243993.3338
  14. طحان نظیف، هادی و داریوند، محمدصادق (1403). ولایت فقیه و حدود اختیارات آن در اندیشه شهید دکتر بهشتی با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامه حقوق اسلامی، 63 (1)، صص. 127-162. doi: 10.30497/law.2023.244713.3386
  15. عرب، محمد، کاووسی، زهرا و روانگرد، رامین (1389). نظام‌های بیمه سلامت. چاپ 1، تهران: جهاد دانشگاهی.
  16. محمودصالحی، جان‌علی (1393). حقوق بیمه. چاپ 4، تهران: پژوهشکده بیمه.
  17. مطهری، مرتضی (1375). مسئله ربا به ضمیمه بیمه. چاپ 7، قم: صدرا.
  18. ملائکه‌پور شوشتری، سیدمحمدحسن (1394). بیمه مسئولیت مدنی در حقوق ایران و انگلیس. چاپ 1، تهران: مجد.
  19. ممبنی، بهرام (1395). اصول و مبانی بیمه. چاپ 1، تهران: جنگل.
  20. موسوی بجنوردی، سیدمحمد (1382). مجموعه مقالات فقهی، حقوقی و اجتماعی (جلد 3). چاپ 1، تهران: پژوهشکده امام خمینی (رحمت‌الله علیه) و انقلاب اسلامی.
  21. موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1376). تحریرالوسیله، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  22. نادران، الیاس، آقانظری، حسن و حسینی، سیدرضا (1391). الگوی تأمین اجتماعی صدر اسلام و دلالت‌های آن برای الگوهای نوین. فصلنامه معرفت اقتصاد اسلامی، 3 (2)، صص. 5-28.
  23. نیکخوامیری، ناصر (1394). بررسی فقهی عقد بیمه. چاپ 1، تهران: سمت.
Statistics
Article View: 603
PDF Download: 399


Journal management system. designed by sinaweb