News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,541 |
| PDF Download | 5,345,884 |
سنجش نگرش دانشجویان شهر مشهد پیرامون مهریه و تحولات حقوقی آن | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 8, Volume 29, Issue 81, June 1403, Pages 193-224 PDF (2.04 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2024.245426.1957 | ||
| Authors | ||
| الهه محسنی* 1; منصوره گلی2 | ||
| 1استادیار گروه حقوق واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، خراسان رضوی، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 19 November 2023, Revise Date: 16 February 2024, Accept Date: 15 April 2024 | ||
| Abstract | ||
| مَهر یا کابین مالی است که به‌مناسبت عقد ازدواج، مرد ملزم به دادن آن به زن می‌شود. در نظام حقوق خانواده ایران، زن درجایگاه همسر از امتیازات و حقوق محدودی برخوردار است که مهم‌ترین آن مهریه و نفقه است. در دهة گذشته، قانونگذار و مراجع قضائی جهت تغییر قوانین و مقررات مهریه، تلاش‌های زیادی کرده‌اند. این پژوهش تلاش دارد دیدگاه دانشجویان را دربارة وضعیت کنونی و مطلوب مهریه ارزیابی و تحلیل کند و از نتایج این تحلیل برای تعیین رویکرد قانونگذاری مطلوب در این زمینه بهره گیرد. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی-پیمایشی و به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش شامل همة دانشجویان دانشگاه‌های مشهد است که به این منظور 327 پرسشنامه صحیح بررسی شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که درخصوص اولویت زندگی، بااهمیت‌ترین گویه، «اخلاق» و سپس «خانواده» است. درخصوص گویة دلیل و فلسفة تعیین مهریه در زمان ازدواج و همچنین گویة کارکرد آن در عمل در خانواده‌ها، «حمایت مالی از زن پس‌از انحلال نکاح به‌دلیل طلاق یا فوت همسر» در رتبة نخست اهمیت قرار دارد. مهم‌ترین راهکار جهت تغییر وضعیت کنونی مهریه نیز «فرهنگ‌سازی جهت تغییر عادات و رسوم جامعه درزمینة مهریه» و سپس «کاستن از تمایل به تعیین مهریة زیاد از طریق تغییر قوانین به‌منظور افزایش حقوق زنان در روابط خانوادگی» معرفی شده است. به‌این‌ترتیب، رویکرد کنونی مراجع تقنینی و قضائی دربارة تغییر قواعد حاکم بر مهریه (عموماً ازطریق کاهش ضمانت اجرای مهریه در فرآیند مطالبة آن) در تقابل آشکار با رویکرد موردانتظار پرسش‌شوندگان این پژوهش است و نشان از بی‌توجهی این نهادها به مطالبات و نیازهای افراد جامعه دارد. | ||
| Keywords | ||
| اخلاق; ازدواج; اصلاح قوانین; خانواده; دانشجو; مهریه | ||
| References | ||
|
احمدیه، مریم (1382). موازنه حقوق و اخلاق در خانواده. تهران: شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان.
اسدی‌پور، سجاد؛ حقیقتیان، منصور؛ ارسلانی مقدم، الهام (1391). بررسی عوامل اجتماعی مربوط‌به اجرای مهریة زنان تازه‌ازدواج‌کردة شهرستان شهرکرد در سال 1389. زن و مطالعات خانواده، 4 (15)، ص 13-42.
انجمن جامعه‌شناسی ایران (1397). بررسی ابعاد اجتماعی و حقوقی مهریه. گزارش نشست حلقه مطالعات مسائل اجتماعی زنان، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
پدرام، متین (1392). تحلیل اقتصادی مهر، در تحلیل اقتصادی حقوق خانواده (گروه مؤلفان و مترجمان، به‌کوشش)، تهران: دنیای اقتصاد.
توسلی، افسانه؛ فولادی، لیلا؛ امان الهی، مینا (1393). بررسی جامعه‌شناختی نگرش به مهریه در میان دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 12 (4)، ص 43-68.
رسول‌زاده، طیبه (1390). بررسی نگرش نسبت‌به کارکردهای اجتماعی مهریه در شهر یزد (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه یزد، یزد، ایران.
روشن، محمد؛ قاسمی، مجتبی؛ فرهنگ، محمدرضا (1401 ش). تحلیل اقتصادی مهریه، مجله خانواده پژوهی، 18 (1)، ص 7-21.
سفیری، خدیجه؛ ودادهیر، ابوعلی؛ طالبی اردکانی، سمیه (1388). برساخت اجتماعی و فرهنگی مسئله اجرای مهریه در ایران: مطالعه کیفی انگیزه‌های زنان شیرازی از به‌اجراگذاردن مهریههای خود. فصلنامه علوم اجتماعی، 16 (44)، ص 89-121.
سیدمیرزایی، سید.محمد؛ رئوف، احمد (1388). بررسی ابعاد اجتماعی و جمعیتی وضعیت مهریه در ایران، مطالعه موردی شهر تهران. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 1 (3)، ص 145-178.
سیفی فارسی، صدیقه (1396). مطالعه نقش بازدارندگی مهریه در وقوع طلاق: مطالعه تطبیقی زنان مطلقه و همسردار شهر شیراز (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه یزد، یزد، ایران.
شهابی، مهدی؛ شهیدی، نگار (1397). «اخلاق حسنه» و «نظم عمومی» چون منبع اصول و قواعد حقوقی تأملی بر چگونگی گذار از کارکرد سلبی به کارکرد ایجابی نهادهای حقوقی. مطالعات حقوق خصوصی. 48(3). ص 511-528.
صفائی، حسین؛ امامی، اسدالله (1399). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
طباطبائی، محمدحسین (1374). ترجمة المیزان (محمدباقر موسوی همدانی، مترجم). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
عسکری ندوشن، ع؛ رسول‌زاده، ط (1390). نگرش به نقش مهریه در حفظ ثبات خانواده: یافته‌های پیمایشی در شهر یزد. دوفصلنامه نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 6 (12)، ص 76-101.
فرحزادی، علی اکبر؛ ابراهیمی، جواد (1398). بازپژوهی استنباط احکام خانواده با توجه به اصل استحکام خانواده. مطالعات راهبردی زنان، 22 (86)، ص 79-105.
قاسمی، مجتبی؛ روشن، محمد؛ فرهنگ، محمدرضا (1401 ش). تحلیل اقتصادی وضع حق ثبت بر مهریه، مجله حقوق خصوصی، 19(2)، ص 291-302.
قربان‌نیا، ناصر (1392). تأمل در فقه؛ تحول در حقوق. تهران: میزان.
کاتوزیان، ناصر (1385). فلسفه حقوق؛ جلد اول: تعریف و ماهیت حقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1392). دوره حقوق مدنی؛ خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1394). گامی به سوی عدالت. تهران: میزان.
کاظمی‌پور، شهلا (1387). رشد میانگین مهریه از 300 به 450 سکه در پنج‌سال اخیر». خبرگزاری ایسنا، مصاحبه خبری منتشرشده به تاریخ 14 بهمن 1387، قابل دسترسی در : https://www.isna.ir/news/8711-08338.92095/.
محقق داماد، سیدمصطفى (1374). مبانی تطبیق‌پذیری قوانین اسلامی با تحولات اجتماعی. نقد و نظر، 2 (5)، ص 80-86.
مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه (1396). گزارش عملکرد واحدهای قضائی، خرداد ماه.
مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه (1398). گزارش عملکرد واحدهای قضائی، خرداد ماه.
مطهری، مرتضی (1396). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
مظفری، مصطفی (1387). وضع مالیات بر مهریه و آثار آن بر نهاد خانواده. فصلنامه خانواده پژوهی، 4 (4)، ویژه‌نامه نقد و بررسی لایحه حمایت خانواده، ص 553-564.
مکارم شیرازی، ناصر؛ و جمعی از نویسندگان (1371). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مهرپور، حسین؛، تفرشی، محمد عیسی؛، ابدالی، مهرزاد (1380). اجرای حقوقی اخلاق. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، ۵ (۴)، ص ۱۲۵-۱۴۰.
وزیری‌فرد، سیدمحمدجواد؛ فلاح تفتی، فاطمه (1392). بررسی فقهی و راهکارهای کاهش مهریه. دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، سال 18 (58)، ص 1-27.
یوسف‌زاده، حسن (1384). پایش جامعه‌شناختی مهریه. مطالعات راهبردی زنان، (27)، ص 48-75. | ||
|
Statistics Article View: 488 PDF Download: 597 |
||