News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,344 |
| PDF Download | 5,345,429 |
یافته‌هایی نو دربارۀ «الإنصاف» برپایۀ «المباحثات» شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Volume 28, Issue 71, January 1403, Pages 229-252 PDF (560.69 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2024.245831.1662 | ||
| Authors | ||
| حسین کلباسی اشتری1; محمد حسین انصاری2; محمد برومند* 2 | ||
| 1استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران . | ||
| 2دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران. | ||
| Receive Date: 31 January 2024, Revise Date: 12 March 2024, Accept Date: 27 April 2024 | ||
| Abstract | ||
| به‌منظور تقریر و تبیین جامع منظومه فکری شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا، به‌ویژه تشخیص میزان و کیفیت ابداعات فلسفی او، ارجاع و استناد به آثار کمتر شناخته‌شدة وی ازجمله کتاب «الإنصاف» ضروری است. این ضرورت نه فقط به لزوم تکمیل هندسه «حکمت مشرقی» وی، بلکه به تقریر درست مبادی و مبانی اندیشه فلسفی عالم اسلام و میزان استقلال و هویت پدیده‌ای به نام «فلسفه اسلامی» بازمی‌گردد. وجه دیگر اهمیت این ارجاع و پژوهش آن است که ابن‌سینا در کتاب یادشده با بررسی و سنجش انظار شارحین قدیم و جدید ارسطو، میان سنت‌های فلسفی متعارف تا زمان خود به محاکمه و قضاوت می‌پردازد؛ چیزی که در کمتر آثاری از این دست می‌توان مشاهده‌کرد. باوجود قطعیت انتساب تألیف اثر به ابن‌سینا، پرسش‌های متعددی حول مضامین و مطاوی این کتاب وجوددارد؛ علاوه‌برآنکه درمورد زمان پیدایش و تألیف اثر، کمیت و کیفیت محتوا و مسئله بازنویسی آن بحث‌هایی مطرح‌شده‌است. در نوشتار حاضر تلاش‌شده با استفاده از منابع و مصادر تاریخی و فلسفی و قسمت‌هایی از متن کتاب «المباحثات» به‌عنوان شاهد و قرینه‌ای مهم، به برخی پرسش‌های مذکور پاسخ‌داده‌شود. درمجموع باید گفت «الإنصاف» دارای یک نسخه ابتدایی و یک نسخه بازنویسی‌شده‌است و ابن‌سینا در هرکدام، پرداختی متفاوت نسبت‌به شرح‌های کتب ارسطو داشته‌است. تلاش او این بوده که درضمن قضاوت منصفانه میان انظار مختلف، با تعیین اصولی که آن‌ها را از کتاب‌های اصلی حِکمی به‌دست‌آورده، ابهامات موجود در کتاب‌های ارسطو را بر پایه ملاکات عقلی و قطعی برطرف‌کند. در این میان کیفیت مراودات علمی ابن‌سینا و شاگردان او با اندیشمندان زمان نیز، به‌خصوص اهل بغداد، حول موضوعات و مسائل فلسفی تا حدی روشن گردیده‌است. به‌منظور استشهاد به آثار و ادبیات خود ابن‌سینا در این زمینه، ترجمه بخشی از متن و ملحقات المباحثات به این نوشتار پیوست‌شده‌است. | ||
| Keywords | ||
| المباحثات; الإنصاف; ابن‌سینا; ارسطو; ابوجعفر کیا; حکمت مشرقی | ||
| References | ||
|
ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد (بی‌تا). تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران (چاپ 22) (علی هاشمی حائری و ابوالقاسم حالت، مترجمان). تهران: شرکت سهامی چاپ و انتشارات کتب ایران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1371). المباحثات (چاپ اول) (محسن بیدارفر، تصحیح و مقدمه). قم: بیدار. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1396). المباحثات (چاپ اول). (محسن بیدارفر، تصحیح و مقدمه). تهران: مؤسسۀ بوستان کتاب. (بند 1160 و 1161 فقط در نسخة چاپ 1396 آمده‌است.) اسفراینی نیشابوری، محمدبن‌علی (1383). شرح کتاب النجاة (چاپ اول) (حامد ناجی اصفهانی و مهدی محقق، تحقیق و مقدمه). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. اشکوری، محمدبن‌علی (1378). محبوب القلوب (چاپ اول). تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب. اقبال آشتیانی، عباس؛ پیرنیا، حسن؛ و بهنام‌فر، محمدحسن (1393). تاریخ کامل ایران (چاپ هفتم). تهران: آرایان. بدوی، عبدالرحمن (1978). ارسطو عند العرب (چاپ دوم). کویت: وکاله المطبوعات. بیهقی دبیر، ابوالفضل محمد‌بن‌حسین (1383). تاریخ بیهقی (چاپ چهارم) (علی‌اکبر فیاض، تصحیح، محمدجعفر یاحقی، به‌اهتمام). مشهد: مؤسسة چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی. پورحسن، قاسم (1400). ابن‌سینا و خرد ایرانی؛ واکاوی سرچشمه های حکمت مشرقی (جلد اول). تهران: صراط. دائره‌المعارف بزرگ اسلامی (1369). مدخل الف. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1374). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن (چاپ دوم). تهران: مرتضوی. سهروردی، یحیی‌بن‌حبش (1372). مجموعة مصنفات شیخ اشراق (چاپ دوم). تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی (مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی). شهرزوری، محمد‌بن‌محمود (2007). تاریخ الحکماء قبل ظهور الإسلام و بعده (نزهه الأرواح و روضه الأفراح) (چاپ اول) (تحقیق عبدالکریم ابوشویرب). پاریس: دار بیبلیون. صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم (1368). الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه (چاپ دوم). قم: مکتبه المصطفوی. صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم (1378). رساله فی الحدوث (حدوث العالم) (چاپ اول). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. کرد فیروزجائی، یارعلی (1385). معرفیِ گزارشی از اثولوجیای ارسطو. معارف عقلی، 1(2)، 129ـ. ویزنوسکی، روبرت (1401). الهیات ابن‌سینا؛ مطالعه‌ای در سیاق تاریخی و علمی (احمد عسگری، مترجم). قم: طه. Dimitri Gutas (2014). Avicenna and the Aristotelian Tradition. Leiden . Boston, Netherlands . US: BRILL. | ||
|
Statistics Article View: 504 PDF Download: 533 |
||