
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,394 |
Article View | 8,248,631 |
PDF Download | 4,245,084 |
تحلیل محتوای مؤلفههای خودمراقبتی در کتابهای درسیِ تفکر و سبک زندگی دورۀ متوسطۀ اول | ||
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
Volume 12, Issue 24, January 1403, Pages 37-67 PDF (863.6 K) | ||
Document Type: علمی - پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/esi.2024.245760.1740 | ||
Authors | ||
علی ایمان زاده* 1; شهرام واحدی2; فاطمه قرقانی3 | ||
1دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران . | ||
2استاد گروه روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
3دانشآموختۀ کارشناسی ارشد برنامهریزی درسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
Receive Date: 15 January 2024, Revise Date: 16 April 2024, Accept Date: 13 March 2024 | ||
Abstract | ||
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتب درسی دورۀ متوسطۀ اول ازنظر میزان توجه به مؤلفههای خودمراقبتی در آنها بوده است. بدین منظور، از روشی ازنوع تحلیل محتوای کمّی استفاده شد و جامعۀ پژوهش، شامل محتوای کتب درسی تفکر و سبک زندگی دورۀ متوسطۀ اول (پایههای هفتم و هشتم) در سال تحصیلی 1401-1402 بوده است. جهت گردآوری اطلاعات از تکنیکهای تحلیل محتوا (فهرست وارسی) استفاده و فرم اولیۀ این چکلیست از ادبیات و مبانی نظری پژوهش تهیه شد. جهت اعتباربخشی، چکلیست تهیهشده دراختیار استادان راهنما و مشاور و همچنین پنج نفر از صاحبنظران این حوزه قرار گرفت و پساز اِعمال نظرات آنها فهرست وارسی تحلیل محتوا تدوین نهایی شد. واحد تحلیل و بررسی در این پژوهش، همۀ اجزای کتاب تفکر و سبک زندگی دورۀ متوسطۀ اول (مشتمل بر محتوا، تصاویر، فعالیت و پرسشها) و واحد ثبت، یک مضمون بود. در این پژوهش، از روش آنتروپی شانون جهت وزندهی به دادهها استفاده شد؛ بدین صورت که دادهها بهنجار شدند و ضریب اهمیت و بار اطلاعاتی و انحرافمعیار هر مؤلفه محاسبه شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد در کتابهای تفکر و سبک زندگی پایههای هفتم و هشتم، بهمیزانی اندک به مؤلفههای خودمراقبتی توجه شده است. ازمیان مؤلفههای موردمطالعه، بیشترین فراوانی، مربوط به مؤلفههای جسمی (رعایتکردن پوشش مناسب و براساس فصول سال)، عاطفی (عامل مهربانانه با خود و دیگران) و روانی (احساس اعتمادبهنفس کافی) بوده است. کمترین فراوانی هم به مؤلفههای خودمراقبتی معنوی مربوط میشود و به اکثر زیرمؤلفههای آنها (مانند تلاوت و شنیدن آیات قرآن و شرکتکردن در مراسم و مناسک دینی، انجامدادن کارهای خیر، کمک به نیازمندان و شکرگزاری درقبال نعمتهای الهی) توجهی نشده است. پیشنهاد میشود با گنجاندن مؤلفههای خودمراقبتی در کتابهای آموزشی و نگاه متوازن به آنها در کتب دورۀ متوسطۀ اول، بهخصوص در کتابهای تفکر و سبک زندگی، آموزشدهی مهارتهای خودمراقبتی به دانشآموزان ارتقا یابد. | ||
Keywords | ||
تحلیل محتوا; کتابهای درسی; تفکر و سبک زندگی; خودمراقبتی; دورۀ متوسطۀ اول | ||
References | ||
آذر، عادل (1380). بسط و توسعۀ روش آنتروپی شانون برای پردازش دادهها در تحلیل محتوا. فصلنامۀ علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، 11(37)، 1-17. امیدی گرگری، غلامرضا؛ حجتی، سید عبدالله؛ و ایمانزاده، علی (1401). بازنمایی تجربۀ خودمراقبتی در دانشآموزان دورۀ دوم متوسطه: مطالعۀ پدیدارشناختی. مسائل کاربردی تعلیموتربیت، 7(1)، 7-40. حکمتیپور، نفیسه؛ محمودیشن، غلامرضا؛ عبادی، عباس؛ و بهنامپور، ناصر (1400). تجارب خودمراقبتی معنوی در نوجوانان: یک مطالعۀ کیفی. نشریۀ پرستاری کودکان، 7(4)، 52-64. رام، سمیه؛ مهرمحمدی، محمود؛ صادقزادۀ قمصری، علیرضا؛ و طلایی، ابراهیم (1396). آموزش خویشتنبانی به کودکان سنین ۷ تا ۱۴ سال، با کدام منطق و رویکرد؟ تحلیل نتایج یک مطالعۀ پدیدارنگارانه. مسائل کاربردی تعلیموتربیت اسلامی. ۲(۳)، ۸۷-۱۱۶. شاکری، رسول (1399). بررسی رابطۀ کنترل عواطف و سلامت روانی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان. اولین همایش ملی آسیبشناسی روانی، اردبیل. شیخحسینی فرد، زینب؛ و بیرانوند، صفر (۱۴۰۰). بررسی رابطه بین سواد رسانهای، خودمراقبتی و سلامت روان دربین دانشآموزان متوسطۀ دوم هنرستانهای فنی- حرفهای و کاردانش. مجلۀ پیشرفتهای نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزشوپرورش، ۴۵(۱۵)، ۲۶-۴۰. کاهنی، غزاله (1401). بررسی تأثیر آموزش برنامههای خودمراقبتی در دانشآموزان. نشریۀ پیشرفتهای نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزشوپرورش، 5(53)، 289-297. گلچیننژاد دزفولی، حسن؛ غفاری، خلیل؛ و فقیهی، علیرضا (۱۴۰۲). بررسی جایگاه آموزش خودمراقبتی در برنامۀ درسیِ قصدشدۀ علوم تجربی دورۀ دوم ابتدایی. پژوهشهای برنامهریزی درسی و آموزشی، ۱۳(۱)، ۱۶۵-۱۷۸. مقامی، الهام (1399). اثربخشی خودمراقبتی بر کیفیت زندگی فردی و اجتماعی معلولین. فصلنامۀ علمی روانشناسی و علوم رفتاری ایران، 2(22)، 1-8. Adkins-Jackson, P. B.; Jackson Preston, P. A.; and Hairston, T. (2023). The Only Way Out: How Self-Care is Conceptualized by Black Women?. Ethnicity and Health, 28(1), 29-45. Ahmad Sharoni, S. K.; Abdul Rahman, H.; Minhat, H. S.; Shariff-Ghazali, S.; and Azman Ong, M. H. (2018). The Effects of Self-Efficacy Enhancing Program on Foot Self-Care Behaviour of Older Adults with Diabetes: A Randomised Controlled Trial in Elderly Care Facility, Peninsular Malaysia. PloS One, 13(3), e0192417. Bloomquist, K. R.; Wood, L.; Friedmeyer-Trainor, K.; and Kim, H. W. (2015). Self-88 Care and Professional Quality of Life: Predictive Factors among MSW Practitioners. Advances in Social Work, 16(2), 292–311. Butler, L. D.; Mercer, K. A.; McClain-Meeder, K.; Horne, D. M.; and Dudley, M. (2019). Six Domains of Self-Care: Attending to the Whole Person. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 29(1), 107–124. Choi, S. A.; and Hastings, J. F. (2019). Religion, Spirituality, Coping, and Resilience among African-Americans with Diabetes. Journal of Religion and Spirituality in Social Work: Social Thought, 38(1), 93-114. Coaston, S. C. (2017). Self-Care through Self-Compassion: A Balm for Burnout. Professional Counselor, 7(3), 285-297. Dalphon, H. (2019). Self-Care Techniques for Social Workers: Achieving an Ethical Harmony between Work and Well-Being. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 29(1), 85–95. Denyes, M. J.; Orem, D. E.; and Bekel, G. (2001). Self-Care: A Foundational Science. Nursing Science Quarterly, 14(1), 48-54. Hoffman, L. (2021). Existential–Humanistic Therapy and Disaster Response: Lessons from the COVID-19 Pandemic. Journal of Humanistic Psychology, 61(1), 33-54. Ister, E. D. (2020). Investigation of Relationship between Levels of Self-Care Agency and Self-Efficacy in Nursing Students. Asian Pacific Journal of Health Sciences, 7(1), 1-6. Jourdan, D. et al. (2021). Supporting Every School to Become a Foundation for Healthy Lives. The Lancet Child and Adolescent Health, 5(4), 295-303. Lin, L. C.; Chan, M.; Hendrickson, S.; and Zuñiga, J. A. (2020). Resiliency and Self-Care Behaviors in Health Professional Schools. Journal of Holistic Nursing, 38(4), 373-381. Loi, N. M.; and Pryce, N. (2022). The Role of Mindful Self-Care in the Relationship between Emotional Intelligence and Burnout in University Students. The Journal of Psychology, 156(4), 295-309. London, M. L.; Ladewig, P. A. W.; Ball, J. W.; and Bindler, R. C. (2017). Maternal and Child Nursing Care. (No Title). New York: National League for Nursing Press. Nakhla, N.; Black, E.; Abdul-Fattah, H.; and Taylor, J. (2021). Self-Care Education across Canadian Pharmacy Schools: Curriculum Survey Findings. Canadian Pharmacists Journal/Revue des Pharmaciens du Canada, 154(1), 52-60. Narasimhan, M.; and Kapila, M. (2019). Implications of Self-Care for Health Service Provision. Bulletin of the World Health Organization, 97(2), 76. O’Neill, M.; Yoder Slater, G.; and Batt, D. (2019). Social Work Student Self-Care and Academic Stress. Journal of Social Work Education, 55(1), 141-152. Rupert, P. A.; and Dorociak, K. E. (2019). Self-Care, Stress, and Well-Being among Practicing Psychologists. Professional Psychology: Research and Practice, 50(5), 343. Shepherd, M. A.; and Newell, J. M. (2020). Stress and Health in Social Workers: 104 Implications for Self-Care Practice. Best Practices in Mental Health, 16(1), 46. Slemon, A.; Jenkins, E. K.; and Bailey, E. (2021). Enhancing Conceptual Clarity of Self-Care for Nursing Students: A Scoping Review. Nurse Education in Practice, 55, 103178. Town, R.; Hayes, D.; March, A.; Fonagy, P.; and Stapley, E. (2023). Self-Management, Self-Care, and Self-Help in Adolescents with Emotional Problems: A Scoping Review. European Child and Adolescent Psychiatry, 1-28. Wise, E. H.; Hersh, M. A.; and Gibson, C. M. (2012). Ethics, Self-Care and Well-Being for Psychologists: Reenvisioning the Stress-Distress Continuum. Professional Psychology: Research and Practice, 43(5), 487. | ||
Statistics Article View: 379 PDF Download: 387 |