News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,473 |
| PDF Download | 5,345,781 |
مصداقشناسی خشونت جنسی علیه زوجه ازمنظر فقه امامیه | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 03 April 2024 | ||
| Document Type: علمی- ترویجی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2024.242812.1780 | ||
| Authors | ||
| زهرا السادات نجم آبادی* 1; کبری پورعبدالله2; سیده مائده تقوی1; ریحانه جهانی1 | ||
| 1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)، پردیس خواهران تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 05 April 2022, Revise Date: 10 July 2023, Accept Date: 02 March 2024 | ||
| Abstract | ||
| نبودِ ملاک صحیح برای تعیین مصادیق خشونت جنسی علیه زن ازناحیۀ شوهر، سبب بهوجودآمدن احکام و آرای گوناگون در پرونده‌های خشونت جنسی زناشویی شده و از آنجا که قوانین و رویۀ قضایی، متکی بر فقه امامیه است، موضوعشناسی خشونت جنسی و بازخوانی احکام مربوط به آن در آرای فقهی ضرورت می‌یابد. خشونت جنسی علیه زنان، مؤلفه‌های متعددی دارد که مهمترین آنها عبارتاند از: برقرارکردن رابطۀ جنسی نامتعارف، عدم رضایت زن، رسیدن آسیب و ضرر به زن، و امتناع مرد از برقرارکردن رابطۀ جنسی با زن. در پژوهش حاضر که با استفاده از روش اسنادی- کتابخانه‌ای صورت گرفته و ازنوع توصیفی- تحلیلی با استناد به منابع فقهی است، درپی تطبیق مؤلفه‌های مذکور با حقوق جنسی زوجه که از منابع فقهی بهدست می‌آید، روشن می‌شود که رضایت زوجه در استمتاعات واجب، مطرح نیست و تنها در مواردی که جزء حقوق شوهر نباشد، درصورت اجبار زن به برقراری رابطه، از مصادیق خشونت جنسی خواهد بود؛ همچنین صِرف برقراری رابطۀ جنسی نامتعارف، ملاک تحققیافتن خشونت جنسی محسوب نمیشود و اگر با عدم رضایت زن یا ورود ضررهای قابل توجه به او همراه شود، ملاکی قابل اتکا خواهد بود؛ علاوهبر آن، امتناع مرد از برقراری رابطۀ جنسی با زن که خوف گناه یا عسروحرج زوجه را درپی داشته باشد نیز می‌تواند مصداق خشونت جنسی علیه زن باشد. | ||
| Keywords | ||
| خشونت جنسی; وطی دُبُر; تمکین; رضایت زوجه; ضرر قابل اعتنا | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
آذری، هاجر؛ و بابازاده، زهرا (1389). حمایت از زنان بزهدیدۀ خشونت جنسی خانگی در نظام عدالت کیفری ایران. مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، 49(2)، 259-280.
ابنبابویه، محمد بن علی (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
ابن‌زهره، حمزة بن علی (1417ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع. قم: مؤسسۀ امام صادق- علیه السلام.
السان، مصطفی (1385). جرم‌شناسی خشونت جنسی علیه زنان. رفاه اجتماعی، 5(21)، 141-164.
انصارى دزفولى، مرتضى بن محمدامین (1414ق). رسائل فقهیة (للشیخ الأنصاری). قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
انصارى دزفولى، مرتضى بن محمدامین (1419ق). فرائد الأصول. قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
بستان، حسین (1396). نظریۀ عرفیشدن با رویکرد اجتهاد تجربی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل البیت- علیهم السلام- لإحیاء التراث.حلى، ابن‌ادریس محمد بن منصور (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
حلی، حسن بن یوسف (1412ق). إرشاد الأذهان إلی أحکام الایمان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خاک، روناک (1387). جرمانگاری خشونت جنسی در حقوق بین‌الملل کیفری. مجلۀ حقوق بین‌المللی، 25(39)، 101-146.
خوانسارى، سید احمد (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
خمینى، سید روح‌الله (بی‌تا). تحریر الوسیلة. قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
رضایی، مهدی؛ و آبدار، شیرین (1396). خشونت جنسی در خانواده: یک پژوهش کیفی. پژوهشنامۀ زنان، 8(19)، 5-35.
سازمان ملل متحد (1993). قطعنامۀ سازمان ملل متحد: اعلامیۀ رفع خشونت علیه زنان.
سالاریفر، محمدرضا (1388). تبیین علل و زمینه‌های خشونت خانگی. فصلنامۀ مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 3(4)، 7-41.
سبحانى تبریزى، جعفر (بی‌تا). نظام النکاح فی الشریعة الإسلامیة الغراء. قم: مؤسسۀ امام صادق- علیه السلام.
شاکری گلپایگانی، طوبی؛ و بابازاده، زهرا (1400). تفاسیر قضایی از سوءرفتار جنسی زوج در محاکم خانواده. مجلۀ حقوقی دادگستری، 86(117)، 21-42.
شبیرى زنجانى، سید موسى (1419ق). کتاب نکاح (زنجانى) (جلد 4). قم: مؤسسۀ پژوهشى راى‌پرداز.
شریف مرتضى، على بن حسین موسوى (1415ق). الإنتصار فی انفرادات الإمامیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
شهید ثانى، زین‌الدین بن علی (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
طباطبایى حائرى، سید على (1418ق). ریاض المسائل (طبع الحدیثة). قم: مؤسسۀ آل البیت- علیهم السلام.
طباطبایى یزدى، سید محمدکاظم (1409ق). العروة الوثقى (للسید الیزدی). لبنان: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1364). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیة.طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1407ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طوسى، محمد بن على بن حمزه (1408ق). الوسیلة إلى نیل الفضیلة. قم: کتابخانۀ آیتالله مرعشى نجفى.
غروى نائینى، میرزا محمدحسین (1373). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب. تهران: المکتبة المحمدیة.
فاضل هندى اصفهانی، محمد بن حسن (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام (جلد 7). قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
قدیر، محسن؛ مهدوی، زهرا؛ و ستایشپور، محمد (1397). حمایت از زنان درمقابل خشونت جنسی: واکاوی اسناد نسلهای چهارگانۀ محاکم بین‌المللی کیفری. فقه و حقوق خانواده، 23(69)، 5-30.
محدّث نورى، میرزاحسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. لبنان: مؤسسة آل البیت- علیهم السلام.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1418ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیة. قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
منیر، محمدداوود؛ بادغیسی، سمیه؛ صالحی، عبدالکبیر؛ و کاوه، علیاحمد (1387). خشونت خانوادگی، عوامل و راهکارهای مقابله با آن، قم: مؤسسۀ فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
موسوى خویى، سید ابوالقاسم (1418ق). موسوعة الإمام الخویی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخویی.
میرزایی، رحمت (1393). بررسی وضعیت خشونت خانگی در زنان مراجعه‌کننده به مراکز قضایی شهرستان پاوه، پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی، 1(2)، 61-87.
میرکمالی، سید علیرضا؛ حسنی، محمدمهدی؛ دلپسند، کورش؛ و رجبی فرد، سحر (1396). رابطۀ جنسی نامتعارف شوهر با زوجه ازمنظر فقه، حقوق و رویۀ قضایی. فقه پزشکی، 9(32-33)، 87-101.
نجفى، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام. لبنان: دار إحیاء التراث العربی.
نعمتی، زهرا؛ و فرجیها، محمد (1401). تفسیرهای قضایی از عسروحرج در پرونده‌های خشونت جنسی زناشویی. پژوهشنامۀ زنان، 13(4)، 181-221.
محقق داماد، سید مصطفى (1406ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
Gunilla, K.; and Garcia-Moreno, C. (2005). Violence against Women. Journal Epidemiol Community Health, Stockho.lm, Sweden, 818-821.
Henderson, Sh. (1997). Service Provision to Women Experiencing Domestic Violence in Scotland. The Scottish Office Central Research Unit.
Kersti, Y. Marital Rape (1996). The Battered Women’s Justice Project. Washington.Watts, Ch.; and Zimmerman, C. (2002). Violence against Women: Global Scope and Magnitude, The lancet. Vol. 359.1233.
WHO (2011). Violence against Women. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-women.
ara.jri.ac.ir | ||
|
Statistics Article View: 570 PDF Download: 329 |
||