دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues513
Number of Articles4,443
Article View8,475,843
PDF Download4,499,253
بختیاری, ., ذکاوت, . (2024). واکاوی رویکرد سیره نبوی در خصوص جرایم اخلاقی زنان؛ با نگاهی به جرایم اخلاقی پیشا اسلامی. Islamic Political Thought, 25(2), 407-436. doi: 10.30497/law.2024.245633.3475
شهلا بختیاری; مریم ذکاوت. "واکاوی رویکرد سیره نبوی در خصوص جرایم اخلاقی زنان؛ با نگاهی به جرایم اخلاقی پیشا اسلامی". Islamic Political Thought, 25, 2, 2024, 407-436. doi: 10.30497/law.2024.245633.3475
بختیاری, ., ذکاوت, . (2024). 'واکاوی رویکرد سیره نبوی در خصوص جرایم اخلاقی زنان؛ با نگاهی به جرایم اخلاقی پیشا اسلامی', Islamic Political Thought, 25(2), pp. 407-436. doi: 10.30497/law.2024.245633.3475
بختیاری, ., ذکاوت, . واکاوی رویکرد سیره نبوی در خصوص جرایم اخلاقی زنان؛ با نگاهی به جرایم اخلاقی پیشا اسلامی. Islamic Political Thought, 2024; 25(2): 407-436. doi: 10.30497/law.2024.245633.3475

واکاوی رویکرد سیره نبوی در خصوص جرایم اخلاقی زنان؛ با نگاهی به جرایم اخلاقی پیشا اسلامی

پژوهش‌نامه حقوق اسلامی
Article 8, Volume 25, Issue 2 - Serial Number 64, April 1403, Pages 407-436    PDF (675.15 K)
Document Type: مقاله مروری
DOI: 10.30497/law.2024.245633.3475
Authors
شهلا بختیاری* 1; مریم ذکاوت2
1دانشیار، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.
2دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تاریخ اسلام، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.
Receive Date: 25 December 2023,  Accept Date: 23 February 2024 
Abstract
سیره پیامبر اسلام (ص) در غالب امور مرتبط با زندگی بشری حاوی بن‌مایه‌های اساسی است که انسان را به سوی زیست سالم اجتماعی سوق می‌دهد. زدودن رذائل اخلاقی و اعمال ناپسند به منظور هدایت جامعه انسانی، با بهره‌گیری از آموزه‌های قرآنی، ایجاب می‌کرد قوانین و احکام با شفافیت و البته قابلیت اجرایی مطرح شوند؛ لذا مردان و زنان با دستورهایی که مانع از ارتکاب این اعمال ناپسند بود روبرو می‌شدند. ارتباط دسته‌ای از جرایم با جنسیت زنانه و نیز در امور مرتبط با اخلاق جنسی زنانِ پیش از ظهور اسلام، پژوهشگران را با نگرشی توصیفی تحلیلی و منطقی اکتشافی، و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، به مقایسه جرایم زنان در دوران پیشا اسلام، با دوران حضور پیامبر اکرم (ص) فراخواند، از این روی، پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که «در سیره پیامبر اسلام (ص) در برابر جرایم اخلاقی زنان چه رویکردی اتخاذ شده است و ایشان از چه راهبردها و اقداماتی برای زدودن جرایم مذکور از جامعه بهره گرفتند؟» نتایج پژوهش حاکی از آن است که در سیره نبوی با اتکاء به آموزه‌های قرآنی با اتخاذ چند راهبرد اساسی، با تاکید بر درونی‌سازی زشت‌انگاری و ناپسند دانستن جرایم اخلاقی، لزوم پایبندی بر عفت و پاکدامنی، تعریفی دقیق از روابط صحیح اجتماعی زنان با مردان ارائه گردد و در کنار آن، با تعریف و تحدید حریم‌های معاشرتی و توصیه اکید بر رعایت مرزبندی‌ها و تجدیدنظر در مجازات‌ها، جرایم اخلاقی زنان کاهش یابد.
Keywords
سیره نبوی; زیست سالم; اخلاق جنسی; جرایم مرتبط با جنسیت
References
  1. قرآن کریم.
  2. پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) (1382). نهج‌الفصاحه. تهران: دنیای دانش.
  3. آیینه‌وند، صادق (1384). زنان در نخستین سده‌های اسلامی. پژوهش زنان، دوره‌ 3، شماره 9.
  4. ابن‌‌اثیر، عزالدین على‌بن‌محمد (1409ق). اسدالغابة فى معرفةالصحابة (جلد 4). بیروت: دارالفکر.
  5. ابن‌اثیر، مبارک بن محمد (1383). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر. قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  6. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (1423ق). احکام النساء، (علی بن محمد یوسف، محقق). بیروت: مکتبه‌العصریه.
  7. ابن‌حبیب بغدادی، محمد (بی‌تا). المحبر. بیروت: دارالآفاق‌الجدیده.
  8. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم (1418ق). عیون الاخبار. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  9. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم (1414ق). لسان‌العرب. بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  10. ابن‌هشام، عبدالملک (بی‌تا). السیرة‌النبویة (مصطفی سقا و شبلی عبدالحفیظ، محققان). (جلدهای 2 و 4). بیروت: دارالمعرفة.
  11. ابوالفرج اصفهانی، علی‌بن‌حسین (1415ق). الاغانی (جلدهای 8، 9، 16 و 17). بیروت: دار احیاءالتراث‌العربی.
  12. ادریس، عبدالله‌بن‌عبدالعزیز (1388). جامعه مدینه در عصر نبوی (شهلا بختیاری، مترجم). تهران: سمت.
  13. اسفندیاری، مجتبی (1389). بررسی تطبیقی مجازات‌های بدنی در قرآن و عهد قدیم. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، دوره 6، شماره 
  14. انصاری، مرتضی بن محمدامین (1388). شرح مکاسب (محمد خراسانی، مترجم). قم: انتشارات انتشارات الامام الحسن‌بن‌علی (علیه‌السلام).
  15. ایوب‌، سعید (۱۴۱۷ق). زوجات‌النبی (صلی‌الله علیه و آله). بیروت: دارالهادی.
  16. بخاری، محمدبن‌اسماعیل (1417ق). صحیح (شماعی و رفاعی، محققان). بیروت: عالم‌الکتب.
  17. بختیاری، شهلا (1388). ملاحظاتی بر اسلام‌پذیری و بیعت زنان با پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه و آله). زن در فرهنگ و هنر، 1 (2).
  18. ترمانینی، عبدالسلام (1984م)، الزواج عندالعرب فی‌الجاهلیة والاسلام. کویت: عالم‌المعرفة.
  19. جاحظ، عمروبن‌بحر (1988م). البیان والتبیین (جلد 2). بیروت: دار و مکتبة‌الهلال.
  20. حر عاملى، محمدبن‌حسن (1409ق). وسائل‌الشیعة (جلدهای 1، 17، 18 و 20). قم: مؤسسه آل‌البیت (علیهم‌السلام).
  21. خراسانی، حسین (بی‌تا). حقوق زن در اسلام و در جاهلیت. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  22. خزعلی، انسیه (1387). تصویر عصر جاهلی در قرآن. تهران: امیرکبیر.
  23. خطیب بغدادی، احمدبن‌علی (1417ق)، تاریخ بغداد (مصطفی عبدالقادر عطا، محقق). (جلد 13). بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
  24. دانش پژوه، وهاب؛ مهریزی، مهدی و محمودی جانکی، فیروز (1395). جرم‌انگارىِ قرآن و عقلانیّت. مبانی فقهی حقوق اسلامی، دوره 19، شماره 1.
  25. دلخوش، احمد و میلانی، علیرضا (1395). بررسی فقهی- حقوقی اکراه در جرایم منافی عفت، پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور.
  26. دهقان، حمید (1376). تأثیر زمان و مکان بر قوانین جزایی اسلام. قم: مَدیَن.
  27. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412ق). المفردات فی غریب‌القرآن (جلد 1). بیروت: مکتبة نزار مصطفی الباز.
  28. زمخشری، جارالله محمودبن‌عمر (1415ق). الکشاف عن حقائق غوامض‌التنزیل (جلد 3). قم: القدس.
  29. سالم، عبدالعزیز (1380). تاریخ عرب قبل از اسلام (باقر صدری‌نیا، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی.
  30. سیوطی، عبدالرحمان‌بن ابی‌بکر (1414ق). درالمنثور فی تفسیر بالمأثور (جلد 6). بیروت: دارالفکر.
  31. شاه‌سنایی، محمدرضا (1398). اختلاط مردان و زنان در عصر جاهلیت و صدر اسلام. مطالعات قرآن و حدیث، شماره63، صص. 88-125
  32. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1406ق). الملل و النحل. بی‌جا.
  33. صدوق، محمدبن‌علی‌بن‌بابویه (1403ق). معانی‌الاخبار (علی اکبر غفاری، مصحح). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  34. صدوق، محمدبن‌علی‌بن‌بابویه (1408‌ق). من لایحضره‌الفقیه (جلد 3). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  35. طباطبایی، محمدحسین (1367). تفسیر المیزان (محمدباقر موسوی همدانی، مترجم). (جلدهای 16 و 19). انتشارات اسلامی.
  36. طبرانی، سلیمان‌بن‌احمد (۱۴۰۵ق). المعجم الکبیر (جلدهای 8، 23 و 24). قاهره: مکتبة ابن تیمیة.
  37. طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1372). مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن (جلدهای 2، 3، 5، 20 و 24)، تهران: ناصرخسرو.
  38. طبری، محمدبن‌جریر (1420ق). جامع‌البیان عن تأویل آی‌القرآن (تفسیر الطبری) (جلدهای 2 و 10). بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
  39. طوسی، محمدبن‌حسن (1400ق). تهذیب‌الاحکام (جلد 4). بیروت: دارالکتاب‌العربی.
  40. طوسی، محمدبن‌حسن (1413ق). التبیان فی تفسیرالقرآن (جلد 2). بیروت: العالم‌الاسلامی.
  41. عسقلانی، احمدبن‌علی‌بن‌حجر (1420ق). فتح‌الباری بشرح صحیح‌البخاری (جلدهای 4 و 8). بیروت: دارالفکر.
  42. علی، جواد (1367). المفصلل فی تاریخ العرب قبل الاسلام (محمد حسین روحانی، مترجم). مازندران: کتابسرای بابل.
  43. علی، جواد (۱۹۹۳م). المفصل فی تاریخ‌العرب قبل‌الاسلام (جلدهای 3، 5 و 10). بغداد: المجمع‌العلمی‌العراق.
  44. عیاشی، محمد بن مسعود (1398). تفسیر العیاشی (هاشم رسولی، مصحح). لبنان: مؤسسه الاعلمی للمبوعات.
  45. غفوری‌نژاد، محمود و رسول‌خانی شهنانی، مرضیه (1388). مقایسه تطبیقی مجازات در متون یهود و اسلام. فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، سال 6، شماره 22.
  46. فائز، قاسم (1390). سیمای عرب جاهلی از زبان قرآن و روایات. تهران: علمی و فرهنگی.
  47. فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد (۱۴۱۰ق). کتاب العین (جلد 6). قم: هجرت.
  48. کدیور، جمیله (1387). اجرای سنگسار در زمان حکومت غیرمعصوم (با تأکید بر دوران معاصر). فصلنامه فقه و مبانی حقوق، سال 5، شماره 15.
  49. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407ق). الاصول من‌الکافی (جلد 5). تهران: مکتبة‌الاسلامیه.
  50. مجلسى، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار (جلدهای 76، 101، 103 و 104). تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
  51. مسعودی، علی‌بن‌حسین (1409ق). التنبیه والاشراف (عبدالله اسماعیل الصاوى، مصحح). قاهره: دارالصاوی.
  52. مصطفوی، حسن (1430ق). التحقیق فی کلمات‌القرآن‌الکریم (جلد 1). بیروت: دارالکتب‌العلمی.
  53. مهرابی، فریبا (1395). راهکارهای قرآنی پیشگیری از انحرافات اخلاقی زنان و بررسی پیامدهای انحراف اخلاقی آنان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد تفسیر علوم قرآنی، دانشگاه قم.
  54. نجفی، محمدحسن‌بن‌باقر (1362). جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام (جلد 41) بیروت: دار احیاء‌التراث‌العربی.
  55. نیشابوری، ابواحمدبن‌ابراهیم (1422ق). الکشف والبیان عن تفسیرالقرآن (جلدهای 2 و 4). بیروت: دار احیاءالتراث‌العربی.
  56. هادوی تهرانی، مهدی (1389). بررسی نگرش قرآن کریم به مجازات. پژوهش‌نامه علوم و معارف قرآن کریم، سال 2، شماره 7.
  57. واحدی نیشابوری، علی‌بن‌احمد (1411ق). اسباب‌النزول، بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
  58. واقدی، محمدبن‌عمر (1409ق). کتاب المغازى (مارسدن جونس، محقق). (جلد 2). بیروت: مؤسسه ‌الاعلمى.
  59. یعقوبی، احمدبن‌واضح (1969م). تاریخ الیعقوبی (جلد 1). بیروت: دار صادر.
Statistics
Article View: 415
PDF Download: 408


Journal management system. designed by sinaweb