News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,476,071 |
| PDF Download | 4,499,900 |
کتاب الصلاه حریز بن عبدالله سجستانی؛ امکان، فایده و روش بازسازی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 10, Volume 17, Issue 2 - Serial Number 34, January 1403, Pages 235-275 PDF (430.22 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2024.243119.3607 | ||
| Authors | ||
| محمدحسین کشوری* 1; مهدی ایزدی2; عاطفه زرسازان خراسانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 2استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 14 May 2022, Revise Date: 27 April 2023, Accept Date: 14 August 2023 | ||
| Abstract | ||
| حریز بن عبدالله سجستانی راوی بزرگ و مشهور قرن دوم کتابی به نام کتاب الصلاه نگاشته است که مورد توجه سایر روات و محدثین پس از خود قرار گرفته است. کتاب او از کتب مورد اعتماد و مرجع برای کتب حدیثی بعد از آن به شمار میرفته و احادیث آن کتاب در میان کتب حدیثی نشر و رواج یافته است. این کتاب حداقل تا قرون میانی موجود بوده است لکن با وجود اهمیت فراوان از میان رفته و تنها احادیث آن در کتب روایی قرون مختلف در میراث حدیثی شیعه وجود دارد. با توجه به امکان بازسازی متون مفقود، امکان بازسازی این میراث متنی کهن وجود دارد و از آنجا که سنجش اعتبار روایات با توجه به ملاک بررسی سندی-رجالی متاخر صورت میگیرد و این ملاک سنجش اعتبار روایات، متفاوت با ملاک قدما برای اعتبار سنجی روایات بوده که اساس آن، منبع و مصدر روایت مربوطه و قرائن موجود بوده است؛ لذا وجود و یا عدم اصل و منبع روایت مورد بررسی، حائز اهمیت است و در صورت وجود یا بازسازی و احیاء آن اثر میتوان برای سنجش اعتبار حدیث علاوه بر توجه به ملاک امروزی به ملاک قدما مراجعه کرد و با توجه به قرائن از جمله منبع معتبر اثر، احادیث را مورد ارزیابی قرار داد و در مورد کتاب الصلاه، اعتبار بیش از پیش برای آن احادیث قائل شد. این اثر به امکان، فواید و روش بازسازی این کتاب مفقود حدیثی میپردازد. | ||
| Keywords | ||
| بازسازی کتاب حدیث; حریز بن عبدالله سجستانی; کتاب الصلاه; علوم حدیث | ||
| References | ||
|
آقایی، سیدعلی (1385ش)، «تاریخ گذاری روایات بر مبنای تحلیل اسناد»، علوم حدیث، شماره 41.
ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، ریاض: مکتبه نزار مصطفی الباز.
ابن ادریس، محمد بن احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (والمستطرفات)، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن بابویه، محمد بن على (1362ش)، الخصال، قم: جامعه مدرسین.
ابن بابویه، محمد بن على (1385ش)، علل الشرائع، قم: کتابفروشى داورى.
ابن بابویه، محمد بن على (1403ق)، معانی الاخبار، قم: انتشارات اسلامى.
ابن بابویه، محمد بن على (1406ق)، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم: دارالشریف الرضی.
ابن بابویه، محمد بن على (1413ق)، کتاب من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات اسلامى.
ابن بابویه، محمد بن على(1437ق)، ما وصل الینا من کتاب مدینه العلم، اعداد: عبدالحلیم عوض الحلی، کربلا: مکتبه العتبه العباسیه المقدسه.
ابن بابویه، محمد بن على(1439ق)، تفسیر القرآن الکریم، اعداد: محمود کریمی و محسن دیمه کار، بیروت: دارالمعارف الحکمیه.
ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی (1428ق)، الایضاح، تقدیم و اعداد: محمدکاظم رحمتی، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على (1404ق)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین.
ابن طاووس، علی بن موسی (1406ق)، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم: بوستان کتاب.
ابن عباس، عبدالله (1412ق)، تنویر المقباس من تفسیر ابن عباس، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن فهد حلی، جمال الدین احمد بن محمد اسدى (1407ق)، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، محقق/ مصحح: مجتبى عراقى، قم: انتشارات اسلامى.
ابن قولویه، جعفر بن محمد (1356ش)، کامل الزیارات، نجف: دار المرتضویه.
ابن همام اسکافى، محمد بن همام بن سهیل (1404ق)، التمحیص، قم: مدرسه الامام المهدى.
ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (1420ق)، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق: عبدالرزاق محمدحسین حرزالدین، بیروت: دارالمفید.
اشعرى قمى، احمد بن محمد بن عیسى(1408 ق) ،النوادر، قم: مدرسة الإمام المهدی.
اعظمی، محمدمصطفی (1413ق)، دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، بیروت: المکتب الاسلامی.
بحرانى، هاشم بن سلیمان (1416ق)، البرهان فى تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.
برقی، احمد بن محمد بن خالد (1342ش)، کتاب الرجال لابی جعفر احمد بن ابی عبدالله البرقی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371ق)، المحاسن، قم: دارالکتب الاسلامیه.
بشیر یاسین، حکمت (1412ق)، القواعد المنهجیه فی التنقیب عن المفقود من الکتب و الاجزاء التراثیه، ریاض: مکتبه الموید.
بشیر یاسین، حکمت (1424ق)، کتب التراث بین الحوادث و الانبعاث، الدمام: دار ابن الجوزی.
بیات مختاری، مهدی (1390ش)، «تضارب آرای شیخ طوسی و نجاشی دربارة حریز بن عبدالله سجستانی»، رهیافتهایی در علوم قرآن و حدیث، شماره 87.
پاکتچی، احمد (1380ش)، «روش بازشناسی متون کهن حدیثی»، پیام صادق، سال 6، شماره 36.
پهلوان، منصور و طارمی راد، حسن و سهیلی، محمدحسین (1396ش)، «بازسازی کتاب الحج معاویه بن عمار و ارزیابی طرق روایت آن با تاکید بر احادیث زیارت»، پژوهشهای قرآن وحدیث، سال 50، شماره 1.
جعفریان، رسول (1379ش)، «موارد پژوهی و بازسازی متون مفقوده»، آیینه پژوهش، شماره63.
جمعی از نویسندگان (1397ش)، رویکردهای نوین در حدیث پژوهی شیعه، تهران: دانشگاه امام صادق.
حلی، حسن بن علی بن داود (1342ش)، کتاب الرجال (لابن داود)، تهران: دانشگاه تهران.
حمیری، عبدالله بن جعفر (1413ق)، قرب الاسناد، قم: موسسه آل البیت.
خمینی، روح الله (1384ش)، الخلل فی الصلاه، تهران: مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی.
خویی، ابوالقاسم (1413ق)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، بیجا: بینا.
دهنی، معاویه بن عمار (1431ق)، کتاب الحج، استخراج: محمد عیسی آل مکباس، تهران: مشعر.
راد، علی و حسینی، علیرضا و جمالی، مرضیه (1392ش)، «بازیابی روایات التفسیر علی بن ابی حمزه بطائنی»، حدیث اندیشه، شماره16.
ربانی سبزواری، ابوالحسن (1379ش)، «حریز بن عبدالله سجستانی الگوی غیرت دینی»، فرهنگ کوثر، شماره 47.
ربانی سبزواری، ابوالحسن (1381ش)، «حریز بن عبدالله سجستانی»، فرهنگ کوثر، شماره 53.
رحمتی، محمدکاظم (1393ش)، «حریز بن عبدالله سجستانی»، دانشنامه جهان اسلام، ج13.
سزگین، فواد (1380ش)، تاریخ نگارشهای عربی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد.
شبیری، محمدجواد (1388ش)، «منابع نعمانی در غیبت»، ترجمه و تنظیم سید محمد عمادی حائری در بازسازی متون کهن حدیث شیعه، قم: دارالحدیث.
شیخ بهایی، محمد بن حسین (1429ق)، مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، تعلیق: محمداسماعیل بن الحسین المازندرانی، تحقیق: مهدی الرجائی، مشهد: آستانه الرضویه المقدسه، مجمع البحوث الاسلامیه.
طبرسى، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طوسى، محمد بن الحسن(1373ش)، رجال الطوسی، قم: النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین بقم المقدسه.
طوسى، محمد بن الحسن(1390 ق)، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
طوسى، محمد بن الحسن(1407 ق)، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
طوسى، محمد بن الحسن(1420 ق)، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول، قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
طوسی، محمد بن حسن (1411ق)، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بیروت: مؤسسة فقه الشیعة.
طوسی، محمد بن حسن (1414ق)، الامالی، قم: دار الثقافه.
عاملى، محمد بن على موسوى (1411ق)، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، بیروت: مؤسسه آل البیت.
علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (1411ق)، الرجال العلامه الحلی، نجف اشرف: دارالذخائر.
عمادی حائری، سیدمحمد (1388ش)، بازسازی متون کهن حدیث شیعه: روش، نمونه، تحلیل، تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
عوض الحلی، عبدالحلیم (1437ق)، ما وصل الینا من کتاب مدینه العلم للشیخ الصدوق محمد بن علی بن الحسین، کربلا: مکتبه العتبه العباسیه المقدسه.
عیاشى، محمد بن مسعود (1380ق)، تفسیر العیّاشی، تهران: المطبعة العلمیة.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (بی تا)، تنویر المقباس من تفسیر ابن عباس، لبنان: دارالکتب العلمیه.
قمی، علی بن ابراهیم (1363ش)، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
کشی، محمد بن عمر (1409ق)، اختیار معرفه الرجال، تحقیق محمد طوسى و حسن مصطفوى، مشهد: موسسه نشر دانشگاه مشهد.
مجلسى، محمد باقر (1403ق)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار ، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محمد طیب، اسعد (1419ق)، مقدمه تفسیر القرآن العظیم، ریاض: مکتبه نزار مصطفی الباز.
مدرسی طباطبایی، حسین (1386ش) میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، ترجمه رسول جعفریان و علی قرایی، قم: نشر مورخ.
مردانی ، محمد (1392ش) «مبانی و روشهای بازیابی متون حدیثی کهن در سایه بازیابی کتاب زید بن وهب»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال یازدهم، شماره 1، پیاپی21.
معارف، مجید و رضا قربانی زرین (1388ش)، «مشایخ اجازه در اسناد کافی»، علوم حدیث، شماره 51.
مفید، محمد بن محمد (1413ق)، الاختصاص، قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
مفید، محمد بن محمد (1413ق)، الامالی، قم: کنگره شیخ مفید.
نجاشی، احمد بن علی (1365ش)، رجال النجاشی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعة المدرسین بقم المشرفه.
نوری، حسین (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: موسسه آل البیت.
نیل ساز، نصرت (1393ش)، «تبیین و ارزیابی نظریه سزگین درباره شناسایی و بازسازی منابعِ جوامع روایی»، پژوهشهای قرآن و حدیث، سال 47، شماره 2.
واسطی، احمد بن حسین (1364ش)، الرجال لابن الغضائری، قم: دارالحدیث.
Gordon Danell Newby (1989), The Making of the Last Prophet: A Reconstruction of the Earliest Biography of Mohammad, Columbia, S.C: University of South California Press | ||
|
Statistics Article View: 334 PDF Download: 349 |
||