News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,922 |
| PDF Download | 4,499,482 |
درآمدی بر درک عمومی آیت مندی قرآن کریم | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 8, Volume 17, Issue 2 - Serial Number 34, January 1403, Pages 183-211 PDF (1.56 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2024.244739.3794 | ||
| Authors | ||
| ابوالفضل خوش منش1; رامین طیاری نژاد* 2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 23 June 2023, Revise Date: 10 December 2023, Accept Date: 13 January 2024 | ||
| Abstract | ||
| اعجاز قرآن از کهن‌ترین و پربسامدترینِ مسئله‌ها در مطالعات قرآنی و کلامی است. در این میان، وجه‌شناسی اعجاز بیش از سایر ابعاد مورد توجّه قرار داشته و درک آن علی‌الاغلب به مخاطب خاصِ نخبگانی محدود شده است. این پژوهش درصدد است با روش تحلیل محتوای کیفیِ مجموعه‌ای از آیاتِ حاویِ دیالوگ میان دو دیدگاه مخالف و موافق درباره آیت‌مندی قرآن، با رویکردی نو به واکاوی کیفیّت درک اعجاز قرآن ناظر به مخاطب عام بپردازد. یافته‌های تحقیق حاکی از تکیه ویژه قرآن بر اسلوبِ دیالوگ در بیان مسئله آیت‌مندی قرآن و دلالت‌های ویژه‌ای در این زمینه است. «هدایت» کانونی‌ترین مشخصه این اعجاز است. هدایت خاص قرآن دانایی صرف نیست که از ایمان و عقیده منفک باشد، بلکه نوعی برانگیختگی درونی است که فرد را به حقیقتی باورمند و مشتاق می‌کند؛ ماهیت این هدایت به‌گونه‌ای است که تحقق آن، مستلزم و توأم با درک آیت‌مندی قرآن نیز می‌باشد. آیت‌مندی (اعجاز) قرآن کریم را می‌توان با «اعجاز دفعی» و «اعجاز تدریجی» صورت‌بندی کرد. نمود اعجاز دفعی قرآن در «لینت قلب» است و این پدیده در «ساحت فردی» رخ می‌دهد و نمود اعجاز تدریجی در «الفت قلوب» است و این پدیده طیّ فرایندی معیّن در «ساحت اجتماعی» رخ می‌دهد که می‌توان از آن به جلوه اجتماعی اعجاز قرآن تعبیر نمود. عامل اصلی در این رخداد، تأکید بر «هویت زبانی» قرآن از طریق «تلاوت و استماع» است. «دیالوگ با قرآن» مهارتی است که به‌کارگیری آن در موقعیت مناسب، می‌تواند اسلوب مؤثری در ظهور اعجاز دفعی قرآن نزد مخاطب عام و زمینه‌ساز اعجاز تدریجی آن باشد. | ||
| Keywords | ||
| قرآن کریم; اعجاز قرآن; زبان قرآن; دیالوگ; هدایت; تحلیل محتوا | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
ابن سعد، محمد بن سعد، (1410ق)، الطبقات الکبری، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن عربی، محیی الدین محمد، (1422ق)، تفسیر ابن عربی، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو، (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن هشام، ابومحمد عبدالملک بن هشام، (بی‌تا)، السیره النبویه، قاهره: دارالمعرفه.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، (1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
ابوزهره، محمد، (1418ق)، المعجزة الکبرى القرآن، قاهره: دارالفکر العربى.
امین، سیده نصرت، (1361ش)، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، تهران: نهضت زنان مسلمان.
باردن، لورنس، (1375ش)، تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
بلاغی نجفی، محمدجواد، (1420ق)، آلاء الرحمن فى تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت.
جوادی آملی، عبدالله، (1389ش)، تفسیر تسنیم، محقق: علی اسلامی، قم: إسراء.
جوادی آملی، عبدالله، (1388ش)، قرآن در قرآن، محقق: محمد محرابی، قم: إسراء.
جوادی آملی، عبدالله، (1386ش)، مراحل اخلاق در قرآن، محقق: علی اسلامی، قم: إسراء.
حکیم، محمد باقر، (1417ق)، علوم القرآن، قم: مجمع الفکر الاسلامى.
خامنه‌ای، علی، (1396ش)، تفسیر سوره برائت، تهران: انقلاب اسلامی.
خویی، ابوالقاسم، (بی‌تا)، البیان فی تفسیر القرآن، قم: موسسة احیاء آثار الامام الخوئى.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم.
رامیار، محمود، (1369ش)، تاریخ قرآن، تهران: امیرکبیر.
زرکشی، محمد بن عبدالله، (1410ق)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفة.
زمخشری، محمود، (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
سید قطب، (1412ق)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.
سید قطب، (1415ق)، التصویر الفنی فی القرآن، بیروت: دار الشروق.
صادقی تهرانی، محمد، (1365ش)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن والسنة، قم: فرهنگ اسلامى.
طالقانی، محمود، (1362ش)، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامى انتشار.
طباطبایی، سید محمد حسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل بن حسن، (1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.
طبری، محمد بن جریر، (1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
طوسی، محمد بن حسن، (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
عترت دوست، محمد، (1397ش)، «تحلیل محتوای کیفی شبکه معنایی قدرت؛ تلاشی برای فهم الگوی قدرت نرم در قرآن کریم»، مطالعات قرآن و حدیث، دوره 12، شماره 23.
فضل الله، محمد حسین، (1419ق)، من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک للطباعة و النشر.
قرشی، علی اکبر، (1377ش)، أحسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا، (1368ش)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، محقق: حسین درگاهى، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
کاشانی، ملا فتح‌الله، (1336ش)، منهج الصادقین فى الزام المخالفین، تهران: کتابفروشى علمى.
کریپندورف، کلاوس، (1373ش)، تجزیه و تحلیل محتوا، رسانه، دوره‌ی یک، شماره یک.
مدرسی، محمد تقی، (1419ق)، من هدی القرآن، تهران: دار محبى الحسین.
معرفت، محمد هادی، (1381ش)، علوم قرآنی، قم: موسسه فرهنگى التمهید.
مقدسی، ابوشامه، (1424ق)، المرشد الوجیز إلى علوم تتعلق بالکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیة.
مکارم شیرازی، ناصر، (1421ق)، الأمثل فى تفسیر کتاب الله المنزل، قم: مدرسه امام على بن ابى طالب(ع).
مکارم شیرازی، ناصر، (1374ش)،تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
نئوندورف، کیمبرلی، (1395ش)، راهنمای تحلیل محتوا، مترجمان: حامد بخشی و وجیهه جلائیان بخشنده، مشهد: جهاد دانشگاهی.
ومک، پیتر، (1396ش)، دیالوگ، ترجمه مژده ثامتی، تهران: سینا. | ||
|
Statistics Article View: 346 PDF Download: 361 |
||