News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,387 |
| PDF Download | 5,345,555 |
بررسی صحت مهریة نامتعارف و مسئلة به‌ارث‌رسیدن حق مطالبة آن | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 6, Volume 29, Issue 81, June 1403, Pages 143-167 PDF (1.37 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2024.245717.1982 | ||
| Authors | ||
| محمد رضا حمیدی* 1; زهره حاجیان فروشانی2 | ||
| 1استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| Receive Date: 09 January 2024, Revise Date: 24 February 2024, Accept Date: 20 February 2024 | ||
| Abstract | ||
| مهریه یکی از سنتهای اجتماعیِ دارای ریشة شرعی، در جامعة ایران به شمار میآید. کارکردهای فراوان مهریه موجب شده است این سنت همچنان به بقای خود ادامه دهد. در دهه‌های اخیر، رواج مهریههایی با مبلغ هنگفت و نامتعارف و پیامدهای آسیبرسان اجتماعی آن، موجب بازنگری فقهی و حقوقی ماهیت چنین مهریههایی شده است. ازجملة این پیامدهای نامطلوب، به‌ارث‌رسیدن حق مطالبة آن است که موجب بازماندن پروندههای آن تا سال‌های متمادی است. در این نوشتار مسئلة یادشده با روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی شده است. به نظر میرسد راه‌حل‌های مبتنی‌بر باطل‌دانستن مهریة نامتعارف یا ادلة مبتنی‌بر به‌ارث‌نرسیدن آن، از قوت کافی برخوردار نیستند؛ ازاین‌رو می‌توان به‌عنوان یک راه جایگزین، انعقاد تفاهمهایی را شبیه به مهریه و با کارکردهای مثبت آن پیشنهاد داد که عاری از پیامدهای نامطلوب آن باشد. چنین قراردادهایی، پیچیدگیهای حقوقی تفسیرِ قصد طرفین در مهریههای نامتعارف را برطرف خواهد کرد. | ||
| Keywords | ||
| صحت عقد; قرارداد; مطالبة مهریه; مهریة نامتعارف | ||
| References | ||
|
آقایی بجستانی، مریم؛ روحانی‌مقدم، محمد (1396). تأملی در مهریه غرری با رویکردی به شرط عند الإستطاعة، پژوهش های فقهی، 13(2)، ص 321-339.
اکبری، ابوالفضل؛ و افسر، آتوسا (1391). تحلیل اجتماعی مهریه در ایران همراه با نگاهی گذرا بر مهرنامه‌های عصر قاجاریه در بیرجند. فصلنامه مطالعات فرهنگی ـ اجتماعی خراسان، 6 (22)، ص 7-26.
بارانی، محبوبه (1401 ش). واکاوی فقهی ـ حقوقی مهریههای غیر المقدور التسلیم و امکان کاهش مهریه و ماهیت آن، مطالعات حقوق، 6 (31)، ص 319-336.
بجنوردی، حسن (1377). القواعد الفقهیة. قم: نشر الهادی.
بهمن‌پور، عبدالله؛ و جعفرپور، سهیلا (1396). جایگاه فقهی و حقوقی مهریه در نظام حقوقی ایران با تأکید بر قانون حمایت خانواده 1391. دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده، 22(67) ص 101-125.
تلخابی، مجید؛ و محمدپور، رضا (1398). راهکارهای قانونی تبدیل مهریههای سنگین به مهرالمثل. مطالعات فقه امامیه، 6(12)، ص37-68.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1397). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
حاج عاملی، محمد حسین ( 1427 ق). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة. قم: دار الفقه للطباعة والنشر.
حکمتنیا، محمود؛ و زمانی، جعفر (1392). وضعیت حقوقی معاملات سفهی در فقه امامیه و حقوق ایران. حقوق اسلامی، 10 (36)، ص 7-36.
حکیم، محمد سعید (1427 ق). مسائل معاصرة فی فقه القضاء. نجف: دار الهلال.
حسینی خوانسارى، احمد (1355 ق). جامع المدار ک فی شرح المختصر النافع. تهران: مکتبة الصدوق.
خوئی، ابوالقاسم (1410 ق). منهاج الصالحین. قم: مدینة العلم.
دادمرزی، سید مهدی؛ و بافهم، محمد (1398). حیله و تقلب نسبت به قانون ازطریق عقد صلح. فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، 3 (49)، ص 445-462.
روحانی، محمدصادق (1383). استفتاءات. قم: حدیث دل.
شبیری زنجانی، موسی (بیتا). کتاب نکاح. قم: مؤسسه پژوهشی رأی پرداز.
شفیعزاده، فرزانه؛ پورعبدالله، کبری؛ و محققداماد، مریم السادات (1402 ش). تأثیر تحول ساختار قدرت در خانواده بر حقوق زوجه، مجله حقوق خانواده، 28 (79)، ص 53-81.
شهید اول، محمد بن مکی (1430 ق). موسوعة الشهید الأول. قم: مکتب الاعلام الاسلامی فی الحوزة العلمیة.
شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: مکتبة الداوری.
شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (بیتا). جواهر الکلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
صافی، لطف‌‌الله (1416 ق). هدایة العباد. قم: دار القرآن الکریم.
صفائی حسین؛ و لامع، زهرا (1393). قاعدة فقهی بطلان کل عقد بتعذر الوفاء بمضمونه و کاربرد آن در مهر با رویکردی بر نظر امام خمینی (س). مجله متین، 16(64)، ص 88-109.
طوسى، محمد بن حسن (1363). الإستبصار فیما إختلف من الأخبار. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
عزیزی، ابراهیم؛ و عباسی، فرهاد (1398). بررسی و نقد سلب آزادی افراد تا زمان ادای دیون مالی در دعاوی مطالبة مهریه. مجله فقه و حقوق خانواده، 24(71)، ص 127-150.
علامه حلى، حسن بن یوسف (1413 ق). قواعد الأحکام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
فاضل هندی، محمد بن حسن (1416 ق). کشف اللثام عن قواعد الأحکام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1382). تفصیل الشریعة (الوقف و ... ). قم: مرکز فقه الأئمة الأطهار (علیهم السلام).
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1425 ق). تفصیل الشریعة (المضاربة و ... ). قم: مرکز فقه الأئمة الأطهار (علیهم السلام).
فخرالمحققین، محمد بن حسن (1387 ق). إیضاح الفوائد فی شرح إشکالات القواعد. قم: اسماعیلیان.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1406 ق). الوافی. اصفهان: مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام).
قلی‌زاده، آذر؛ و غفاریان، سحر (1390). آسیب‌شناسی مهریه و عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر آن. زن و جامعه، 2(5)، ص 121-140.
کاشف الغطاء، حسن بن جعفر بن خضر (1422 ق). أنوار الفقاهة. تهران: مکتبة الصدوق.
گلپایگانی، محمدرضا (1414 ق). مجمع المسائل. قم: دار القرآن الکریم.
متولی الموتی، احمد (1385). عدم قدرت بر تسلیم مهر و آثار آن. مجله ندای صادق (فقه و حقوق خانواده)، 11 (41، 42)، ص 147-175.
محقق داماد، مصطفی (1384). قواعد فقه (بخش مدنی1). تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
محقق داماد، مصطفی (1381). قواعد فقه (بخش مدنی 2). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
محقق کرکی، علی بن حسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
مشکینی اردبیلی، علی (1392). التعلیقة الإستدلالیة علی شرائع الإسلام. تهران: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
مقدس اردبیلى، احمد بن محمد (بیتا). مجمع الفائدة والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
مکارم شیرازى، ناصر (1427 ق). استفتاءات. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب (علیه السلام).
موسوی عاملى، محمد بن على (1413 ق). نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
میرخلیلی، سیدمحمد؛ رحیمزاده میبدی، حسن؛ و قاسم‌پور کردکلایی، فوزیه (1395). بررسی فقهی حقوقی شرط عند الإستطاعه در مهریه. پژوهشنامه حقوق تطبیقی، 3(1)، ص 43-65.
هاشمی شاهرودی، سید محمود (1432 ق). موسوعة الفقه الإسلامی المقارن. قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (علیهم السلام). | ||
|
Statistics Article View: 580 PDF Download: 400 |
||