
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,399 |
Article View | 8,252,353 |
PDF Download | 4,248,244 |
بازخوانی انگارههای «شرع» و «قانون» نزد شیخ فضلالله نوری و میرزای نائینی | ||
پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
Article 9, Volume 24, Issue 4 - Serial Number 62, December 1402, Pages 851-882 PDF (657.33 K) | ||
Document Type: مقاله مروری | ||
DOI: 10.30497/law.2024.245345.3440 | ||
Authors | ||
احمد فرشادیان* 1; محمدصادق لبانی مطلق2 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیهالسلام، تهران، ایران. | ||
2استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خاتم، تهران، ایران. | ||
Receive Date: 30 October 2023, Accept Date: 09 January 2024 | ||
Abstract | ||
نسبت «فقه» و «قانون»، بهخصوص در دهههای اخیر، در کانون توجه ارباب دانش قرار گرفته است. از این روی، پیجویی تاریخی بُنمایههای فکری اندیشمندان مسلمان، بهویژه فقیهان عصر مشروطه، میتواند دراینباره راهگشا باشد. در کشاکش بحثهای عصر مشروطهخواهی ایرانیان، تعیین موضع نسبت شرع و قانون، همواره نقشی مهم و مؤثر داشته و چهبسا محور اصلی نزاع اندیشمندان این دوره بوده است. بهطور خاص، دور از انتظار نیست که فقیهان، به قانون از رهگذر نسبت آن با شرع بنگرند. در شمار این فقهاء، میتوان از شیخ فضلالله نوری و میرزای نائینی بهمثابه نمایندگان دو نگاه متقابل در نسبتسنجی شرع و قانون نام برد. در تحلیلهای پسینی ناظر به این نزاع، شماری محققان از طیفهای گوناگون دست به پژوهش بردهاند و مؤلفههای مختلف معرفتی و غیرمعرفتی را بهعنوان عوامل مؤثر بر اتخاذ موضع این دو فقیه نسبت به قانون برشمردهاند. با توجه به اینکه در سنجش مناسبات میان این دو امر، درک طرفین جدال از این نسبت نقش بنیادین دارد، نمیتوان انکار کرد که خوانش این دو فقیه از «شریعت» و نیز تلقّی آنها از مفهوم «قانون» در اتخاذ موضع عملی ایشان مؤثر بوده است؛ بر این اساس مقصد پژوهش حاضر، «بازخوانی آراء شیخ فضلالله نوری و میرزای نائینی درباره انگارههای شرع و قانون و سرانجام تبیین تفاوت انگاشت از فقه و قانون در نسبتسنجی میان این دو نهاد» خواهد بود. در نهایت نشان داده خواهد شد که میتوان گرایش این دو اندیشمند به اتخاذ مواضعی متعارض نسبت به قانون را ناشی درک متفاوت آنها از «مفهوم قانون» دانست. | ||
Keywords | ||
گستره شرع; مفهوم قانون; نسبت فقه و قانون; عصر مشروطه; شیخ فضلالله نوری; میرزای نائینی | ||
References | ||
| ||
Statistics Article View: 488 PDF Download: 369 |