News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,139 |
| PDF Download | 5,344,859 |
حل تناقض در دیدگاه ابن‌سینا دربارة معاد جسمانی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 11, Volume 27, Issue 70, July 1402, Pages 223-241 PDF (535.07 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2024.244975.1639 | ||
| Author | ||
| امیر پژوهنده* | ||
| دانشجوی دکتری کلام اسلامی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران. | ||
| Receive Date: 07 August 2023, Revise Date: 01 December 2023, Accept Date: 29 January 2024 | ||
| Abstract | ||
| یکی از اصول دین مسلمانان، مسئلة معاد است که متکلمان و حکمای مسلمان به بررسی آن و نحوة چگونگی وقوع آن پرداخته‌اند. آنچه در بحث معاد اهمیت دارد، بحث روحانی‌بودن معاد یا جسمانی‌بودن آن است. از یقینیات دینی مسلمانان جسمانی‌بودن معاد است؛ زیرا آیات و روایات فراوانی بر آن دلالت میکنند. علمای مسلمان تاحدی به این عقیده یقین دارند که برخی از آن‌ها منکر معاد جسمانی را کافر دانسته‌اند. در این میان آنچه مسئله‌برانگیز است، نظریة ابن‌سینا دربارة معاد است؛ به‌گونه‌ای‌که برخی با استناد به دستهای از آثار ابن‌سینا، او را از قائلان به معاد جسمانی دانسته‌اند و برخی دیگر با استناد به کتاب اضحویة، او را از مخالفان معاد جسمانی دانسته، و به کفر او حکم کرده‌اند. ابن‌سینا در برخی از آثار خود معاد جسمانی را پذیرفته، و حکم آن را به شرع محول کرده است؛ اما در کتاب اضحویة ظاهراً به‌صراحت معاد جسمانی را انکارکرده‌است و حتی آن را مخالف با استدلالات عقلی میداند. این نوشتار با روش تحلیلی‌ـ‌کتابخانه‌ای درصدد است تناقض موجود در دیدگاه ابن‌سینا در کتاب اضحویة و دیگر آثارش را حل کند. | ||
| Keywords | ||
| ابن‌سینا; اضحویة; معاد جسمانی; معاد روحانی; تناسخ | ||
| References | ||
|
آشتیانی، جلال‌الدین (1381). شرح بر زاد المسافر. قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (2007 م). أحوال النفس. احمد فؤاد اهوانی. پاریس: دار بیبلیون.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1381). الإشارات والتنبیهات. قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1382). الأضحویة فی المعاد، تهران: شمس تبریزی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376). الإلهیات من کتاب الشفاء (حسن حسن‌زاده آملی، محقق). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1364). ترجمه الأضحویة (حسین خدیو جم، به‌کوشش؛ مترجم نامعلوم). تهران: اطلاعات.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1360). رسالۀ تحفه و رسالۀ ترغیب بر دعا. در رسائل ابن‌سینا، ضیاءالدین دری، مترجم). تهران: مرکزی.
ابن‌سینا، حسین بن عبد الله (1383). رسالة نفس (موسی عمید، به‌کوشش). همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا). الشفاء من خوف الموت ومعالجة داء الإغتمام به. قم: بیدار.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1363). المبدأ والمعاد. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک گیل.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة. تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1375). النفس من کتاب الشفاء (حسن حسن‌زاده آملی، محقق). قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1953 م). النفس وبقائها ومعادها. در رسائل ابن‌سینا. استانبول: مطبعه ابراهیم خروز.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
اسفراینی نیشابوری، محمد بن علی (1383). شرح کتاب النجاة (حامد ناجی اصفهانی، به‌کوشش). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
حسن‌زاده آملی، حسن (1382). رساله مثل نوری إلهی. تهران: طوبی.
خلیل بن احمد (1409 ق). کتاب العین. قم: هجرت.
خیاط‌زاده، مهدی (1401 ش). بررسی برهان‌های ابن‌سینا بر استحاله تناسخ ملکی. دوفصلنامه علمی حکمت سینوی، 26(68)، ص 245-267.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. قم: مکتبة المصطفوی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1354). المبدأ والمعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
فیروزآبادى، محمد بن یعقوب (1415 ق). القاموس المحیط. بیروت: دار الکتب الاسلامیه.
قرشى بنابی، على اکبر (1371). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
قطب‌الدین شیرازی، محمود بن مسعود (1392). حکمة الإشراق (تعلیقه ملا صدرا). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
لاهیجی، عبدالرزاق بن علی (1383). گوهر مراد. تهران: سایه.
مشکاتی، محمد مهدی (1389). تحلیلی از مبانی فلسفی ابن‌سینا در معاد جسمانی و روحانی. پژوهش‌های فلسفی‌ـ‌کلامی، 12(45)، ص 161-202.
مصطفوى، حسن (1385). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. طهران: مرکز نشر آثار العلامه المصطفوی. | ||
|
Statistics Article View: 686 PDF Download: 497 |
||