News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,500,087 |
| PDF Download | 4,504,106 |
تحلیل مأنوسات‌شناختی با نظر به دیدگاه فارابی و ابن‌سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 5, Volume 27, Issue 70, July 1402, Pages 103-113 PDF (410.58 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2023.244280.1616 | ||
| Authors | ||
| قاسم علی کوچنانی* 1; فتانه تواناپناه2; نادیا مفتونی1 | ||
| 1دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دکتری رشتۀ فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 14 February 2023, Revise Date: 12 December 2023, Accept Date: 27 December 2023 | ||
| Abstract | ||
| مشتهیات تخیلی فکری در ادبیات ابن‌سینا و معارف مأنوس و ملایم در بیان فارابی معطوف به جایگاه میل در حکمت نظری و در سطح ادراک است. اقتران سکون نفس، ملایمت، منافرت، اطمینان قلب، جزمیت و عنادناپذیری و رضایت‌خاطر به این قبیل از معارف، ضرورت بررسی مسئلة حاضر و وجه انس در معرفت و اشتها به مدرکی خاص را به میان می‌آورد. نهادینگی و مأنوس‌بودن یک باور، بستگی به میزان انطباق آن با دیگر معارف شخص ازجمله ملکات حاضر در وی دارد. چنین معارفی به شکل معارف پایدار و اطمینان‌پذیر در نفس حضور دارند. ملکات که براثر عادت و تکرار در ذهن ایجاد می‌شوند، در اندیشة فارابی توجیه‌کنندة اقتران احساس به آراء و علوم شناختی به شمار می‌آیند. در بیان ابن‌سینا نیز ملازمات روان‌شناختی ادراک و حضورشان در سطح باورها و معارف، نوعی صیانت از معرفت محسوب می‌شوند. به باور او، میل مردم به آنچه شناخته‌اند، بیش از میلشان به موضوعی است که به آن انس ندارند. تبیین این سخن دربارة جایگاه انس در ادراکات است. وی نیز همچون فارابی نقش ملکات را در این میان برجسته می‌داند و معتقد است که محیط فکری نقش زیادی در همراهی عواطف و انفعالات و احساسات با ادراکات دارد. | ||
| Keywords | ||
| اطمینان نفس; محیط فکری; مشتهیات تخیلی; مشتهیات نفسانی; معارف مأنوس | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1383). الإشارات والتنبیهات (خواجه نصیرالدین طوسی و قطب‌الدین رازی، شارحان). قم: البلاغة.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1326 ق). تسع رسائل فی الحکمة والطبیعیات. قاهره: دار العرب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404 ق). الشفاء (المنطق) (سعید زاید، به‌کوشش). قم: مکتبة آیة الله المرعشى.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1373). شفاء (منطق خطابه) (ابراهیم مدکور و محمد سلیم سالم، به‌کوشش). قاهره: وزارة المعارف العمومیة.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1980 م). عیون الحکمة (عبد الرحمن بدوى، به‌کوشش). بیروت: دار القلم.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات (محمدتقى دانش‌پژوه، به‌کوشش). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا). کتاب المجموع (محمد سلیم سالم، به‌کوشش). مصر: دار الطباعة.
بنائیان اصفهانی، علی؛ نجفی، محمد جواد؛ و نشاط‌دوست، حمید طاهر (1393). زشتی‌گرایی نفس در حیات انسان ازمنظر قرآن و مکتب تحلیل روانی. الهیات تطبیقی، 5 (12)، ص 1-26.
جوادی، محسن؛ و صیادنژاد، علیرضا (1388). بررسی شکاف بین نظر و عمل اخلاقی از دیدگاه ارسطو. اندیشه دینی، 11 (32)، ص 1-28.
شیبانی، محمد (1388). کارکردهای عقل نظری و عملی از نگاه ابن‌سینا. پژوهش‌های فلسفی‌ـ کلامی، 11(2 (42))، ص 257-273.
فارابی، محمد بن محمد (1995 م). آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها (على بو ملحم، به‌کوشش). بیروت: مکتبة الهلال.
فارابی، محمد بن محمد (1413 ق). الأعمال الفلسفیة، تحصیل السعادة (جعفر آل یاسین، به‌کوشش). بیروت: دار المناهل.
فارابی، محمد بن محمد (1404 ق). الألفاظ المستعملة فی المنطق (محسن مهدى، به‌کوشش). تهران: الزهراء.
فارابی، محمد بن محمد (1991 م). الملة ونصوص أُخری (محسن مهدی، به‌کوشش). بیروت: دار المشرق.
فارابی، محمد بن محمد (1408 ق). المنطقیات (محمدتقى دانش پژوه، به‌کوشش). قم: مکتبة آیة الله المرعشى.
مستاجران گورتانی، علی؛ فاضل یگانه، مسعوده (1401 ش). تحلیل و بررسی ساختار ادراک در تشخیص لذت و الم در فلسفة سینوی. حکمت سینوی، 26 (67)، ص 239-259.
نجف‌زاده، علیرضا ( زمستان 1390). نظریة فلاسفه دربارة چیستی و کارکرد عقل عملی. جستارهایی در فلسفه و کلام (مطالعات اسلامی)، 43 (2/87)، ص 141-164.
نوری، محمدعلی (1400 ش). اندیشة فارابی دربارة ماهیت و کارکرد عقل نظری و عقل عملی. دوفصلنامۀ علمی هستی و شناخت، 8 (1)، ص 105-122. | ||
|
Statistics Article View: 306 PDF Download: 240 |
||