News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,591,096 |
| PDF Download | 5,356,493 |
مبانی، کارکردها و جایگاه اصول اخلاقی حاکم بر تفسیر قضایی در نظام حقوقی ایران | ||
| پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
| Article 7, Volume 24, Issue 3 - Serial Number 61, September 1402, Pages 555-588 PDF (616.25 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/law.2023.244103.3378 | ||
| Authors | ||
| احمد احسانی‌فر* 1; حسین هوشمند فیروزآبادی2 | ||
| 1استادیار، پژوهشگاه قوه قضائیه، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران. | ||
| Receive Date: 05 August 2023, Accept Date: 14 November 2023 | ||
| Abstract | ||
| چنانچه نظام حقوقی یک کشور نیاز جامعه خویش به زیست اخلاق‌مدار را باور داشته باشد، چه در وهله کشف قواعد حقوقی از منابع و مبانی، چه در وهله بیان و وضع قواعد در قالب تقنین، و چه در وهله تفسیر قواعد موضوعه در مرحله اجراء، لاجرم جایگاه صحیح «عنصر اخلاق» را در همه مراتب پیش‌گفته منظور می‌نماید. ارباب دانش را دور از نظر نیست که نظام حقوقی ایران، «موازین اسلامی» را مبنای وضع قانون قلمداد کرده و «منابع معتبر اسلامی» را مبنای تفسیر قانون می‌داند. با توجه به اینکه بخش مهمی از «موازین اسلامی» و «منابع معتبر اسلامی» به دانش اخلاق و بیان گزاره‌ها، هنجارها و استدلالات اخلاقی اختصاص یافته است، بایسته است که نقش محوری مؤلفه‌های اخلاقی در مراحل کشف قواعد، بیان قواعد در قالب تقنین و النهایه تفسیر قواعد در مرحله اجرای آن را استخراج و تبیین کرد. مشخص است که مخاطب بحث در دو مرحله نخست، قانون‌گذاران و مخاطب مرحله اخیر دادرسان و قضات در اجرای قواعد می‌باشند، اگر چه به نظر می‌رسد دادرسان با تبیین اخلاقی قانون می‌توانند باعث ایجاد قاعده حقوقی بر پایه قواعد اخلاقی گردند و بدین ترتیب در مراحل نخست نیز نقش‌آفرینی کنند. مقاله پیش‌رو درصدد برآمده است تا با تبیین ضرورت تفسیر اخلاقی از قوانین و استنباط قانون بر مدار گزاره‌های اخلاقی، در ابتدا مبانی قانونی امکان تمسک به تفسیر اخلاقی از قوانین و بلکه ضرورت فهم و تفسیر اخلاقی از قوانین را مبتنی بر نظام قانونی ایران و مبانی فقهی اثبات نماید و در ادامه، کارکردهای قابل توجه بکارگیری اخلاق در تفسیر قانون و استنباط حکم حقوقی بر مبنای اخلاق را به مخاطب نشان داده، و در نهایت مظانّ و جایگاه‌های عمده بکارگیری اخلاق در تفسیر قانون و همچنین روش بکارگیری آن را تنقیح و صورت‌بندی نماید. | ||
| Keywords | ||
| تفسیر قانون; تفسیر قضایی; موازین اسلامی; منابع معتبر اسلامی; اخلاق حسنه | ||
| References | ||
| ||
|
Statistics Article View: 547 PDF Download: 528 |
||