News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,508,881 |
| PDF Download | 4,506,544 |
بررسی مؤلفه‌های هوش اخلاقی در کتاب‌های هدیه‌های آسمان دورۀ ابتدایی | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| Volume 11, Issue 21, April 1402, Pages 91-116 PDF (788.53 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/esi.2023.244744.1635 | ||
| Authors | ||
| عاطفه رحمانی1; بدرالسادات دانشمند* 2; اصغر سلطانی3 | ||
| 1دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. | ||
| 2استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران . | ||
| 3دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. | ||
| Receive Date: 24 June 2023, Revise Date: 12 December 2023, Accept Date: 14 October 2023 | ||
| Abstract | ||
| هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی مؤلفه‌های هوش اخلاقی در کتاب‌های هدیه‌های آسمان دورۀ ابتدایی بوده است و برای انجامدادن تحقیق از روش توصیفی ازنوع تحلیل محتوا استفاده کرده‌ایم. کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمان دورۀ ابتدایی پایههای دوم تا ششم به‌عنوان جامعۀ آماری انتخاب شده‌اند. نمونهگیری با استفاده از روش تمام‌شماری صورت گرفته و حجم نمونه برابر با حجم جامعه بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها نیز چک‌لیست هوش اخلاقی بوده که براساس سازهها و مؤلفه‌های نظریۀ هوش اخلاقی بوربا تهیه شده است و پنج متخصص آن را تأیید کرده‌اند. شاخص توافق بین این متخصصان، 5/4 محاسبه شده است. واحدهای تحلیل، متن (جملات و پاراگراف‌ها، جدول‌ها و نظرات حاشیه‌ای)، سؤالات و تصاویر بوده‌اند و به‌منظور احراز روایی و پایایی داده‌ها از فرایند خوانش و تفسیر موازی استفاده کردیم. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از روش معادلات آنتروپی شانون انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد به‌طور کلی، به مؤلفه‌های خویشتنداری، همدلی، وجدان، احترام، انصاف و مهربانی در کتاب‌های درسی موردبررسی به‌صورت متوازن و متناسب توجه نشده است؛ همچنین برپایۀ یافته‌های این تحقیق، در محتوای کتاب درسی هدیه‌های آسمان به مؤلفۀ مهربانی نسبت‌به دیگر مؤلفهها به بیشترین میزان توجه شده و از آن سوی، کمترین توجه به مؤلفۀ خویشتنداری اختصاص یافته است؛ بر این اساس، نسبت متوازن در توزیع مؤلفه‌های هوش اخلاقی در کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمان دورۀ ابتدایی رعایت نشده و بنابراین، چگونگی توزیع مؤلفه‌های هوش اخلاقی در این کتاب‌ها نیازمند بازنگری و بازنویسی است. | ||
| Keywords | ||
| هوش اخلاقی; تعلیم‌وتربیت; کتاب هدیه‌های آسمان; دورۀ ابتدایی | ||
| References | ||
|
احمدزاده، صادق (1398). بررسی مباحث برنامه‌ریزی درسی در آموزش‌وپرورش. پژوهشنامۀ اورمزد، 46(2).
افکاری، فرشته (1393). نقد و بررسی رویکردهای تربیت اخلاقی، وضعیت و جایگاه مؤلفه‌های آن‌ها در برنامۀ درسی فعلی و طراحی الگوی برنامۀ درسی. (رسالۀ دکتری). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
امیری، فاطمه (1398). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی دوم، سوم و چهارم ابتدایی براساس مفهوم تربیت دینی، میزان درگیربودن دانش‌آموزان و خوانایی. 14، 124-136.
امینی مقدّم، یاسمین؛ رضایی، علی‌محمد؛ و مکوند حسینی، شاهرخ (1397). ساخت و اعتباریابی مقیاس هوش اخلاقی کودکان، مبتنی‌بر نظریۀ بوربا. فصلنامۀ اندازه‌گیری تربیتی، 9(34)، 27-45.
ایران‌پور مبارکه، هنگامه (1392). بررسی تأثیر قصههای قرآن بر افزایش هوش اخلاقی کودکان پسر پایۀ پنجم ابتدایی منطقۀ 5 تهران، سال تحصیلی 92-1391. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، یزد، ایران.
بدری گرگری، رحیم؛ و واحدی، زهرا (1394). تأثیر اجرای برنامۀ فلسفه برای کودکان بر رشد هوش اخلاقی دانش‌آموزان دختر. تفکر و کودک، 6(11)، 1-17.
براتی‌زاده، امیر؛ مرعشی، سید منصور؛ و هاشمی، سید جلال (1394). بررسی مؤلفه‌های اخلاقی در کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمان و فارسی بخوانیم و بنویسیم مقطع ابتدایی در سال تحصیلی 94-1393. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان، ایران.
تقوی‌نژاد، حجت‌الله (1393). تحلیل محتوای برنامۀ درسی پیام آسمانی دورۀ متوسطۀ اول ازحیث میزان توجه به مؤلفه‌های هوش اخلاقی. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت، فارس، ایران.
جلائی، مائده؛ چراغ‌ملّایی، لیلا؛ و خدابخش پیرکلانی، روشنک (1398). تأثیر بازی مبتنی‌بر هوش اخلاقی بر وجدان، خویشتنداری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی کودکان بااستعداد دبستانی. فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، 15(54)، 59-89.
حسنی، محمد؛ و بنی‌اسدی، احمد (1398). الگوی تربیت اخلاقی در کتاب‌های هدیۀ آسمانی. فصلنامۀ پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 16(62)، 106-121.
حقیقت، پریسا (1395). بررسی تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی پایۀ چهارم براساس توجه به مؤلفه‌های تربیت اخلاقی. (پایان‌نامۀ کارشناسی). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
حیدری، جمشید؛ پورجمشیدی، مریم؛ و زنگنه، حسین (1395). تأثیر تلفیق اصل زایگارنیک در نمایش خلاق بر یادسپاری و بازآفرینی مفاهیم کتاب هدیه‌های آسمانی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6(2)، 101-119.
حیدری، مریم (1399). بررسی کتاب‌های فارسی ابتدایی ازمنظر توجه به مؤلفه‌های هوش اخلاقی بوربا. پیشرفتهای نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش‌وپرورش، 30(3)، 117-124.
خبازینژاد، الهام (1397). بررسی تطبیقی مؤلفه‌های هوش اخلاقی ازمنظر اسلام و روانشناسی اخلاق. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.
خدیر، راضیه (1398). بررسی اثربخشی آموزش هوش اخلاقی بر بهبود مهارت خویشتنداری در دورۀ ابتدایی شهر بندرعباس. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، هرمزگان، ایران.
دبیرخانۀ شورای عالی آموزش‌وپرورش (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. https://sccr.ir/Files/6609.pdf.
دبیرخانۀ شورای عالی آموزش‌وپرورش (1391). سند برنامۀ درسی ملی.
رنج‌دوست، شهرام (1398). تبارشناسی کتاب‌های هدیه‌های آسمانی ازحیث انعکاس مفاهیم «اصول دین». پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 27(42)، 105-126.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (1395). راهنمای معلم کتاب هدیة آسمانی. تهران: ادارۀ کل نظارت بر نشر و توزیع مواد درسی.
سبحانی‌نژاد، مهدی؛ احمدی، پروین؛ و امیری، مهدی (1394). سازمان‌دهی میان‌رشته‌ای برنامۀ درسی بـا تأکید بر اثربخش‌سازی محتوای دروس. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی پژوهش‌های آموزش و یادگیری، دانشگاه شاهد، 22(6)، 97-122.
شکراللهی یانچشمه، شقایق؛ طباطبایی، مینو؛ و رفیعی، نفیسه (1399). بررسی و مقایسۀ محتوایی کتاب‌های مطالعات اجتماعی پایۀ سوم و چهارم ابتدایی ازنظر مؤلفه‌های هوش اخلاقی بوربا. هفتمین کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی علوم تربیتی، روانشناسی و علوم اجتماعی، اصفهان.
عبدالرحیمیان، شهرزاد؛ و دارابی، شکوفه (1397). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان پایۀ پنجم ابتدایی ازمنظر توجه به مؤلفه‌های تربیت اخلاقی. مطالعات تربیتی و اجتماعی قرآن و عترت، 1(2)، 77-88.
عبدالرحیمیان، شهرزاد؛ و صمدی، افسانه (1399). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان پایۀ ششم ابتدایی ازمنظر توجه به مسئلۀ مهدویت. پیشرفتهای نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش‌وپرورش، 22(3)، 24-30.
علی‌اکبری، مهناز؛ علی‌پور، احمد؛ و درنجفی شیرازی، مهناز (1393). اثربخشیِ قصه‌گویی بر مؤلفه‌های هوش اخلاقی کودکان دختر پیش‌دبستانی در شهر اصفهان. دوفصلنامۀ علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، 3(2)، 33-43.
علی‌پور، فاطمه؛ حیدری، زهرا؛ و سنجری، فاطمه (1398). بررسی میزان توجه به ساخت‌های شش‌گانۀ تربیت در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش در کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمان دورۀ دوم ابتدایی. مطالعات تربیتی و اجتماعی قرآن و عترت، 3(2)، 7-30.
غلام‌پور، میثم؛ قاسمیان، عباس؛ رضایی، مجیب‌الرحمان؛ و پورمند، امید (1398). تحلیل محتوای کتب هدیه‌های آسمانی دورۀ دوم ابتدایی براساس مؤلفه‌های تربیت اخلاقی. معرفت اخلاقی، 25(10)، 83-92.
کریمیان، حسین؛ ناطقی، فائزه؛ و سیفی، محمد (1396). ارزیابی و تحلیل محتوای کتب هدیه‌های آسمان برمبنای مهارتهای تفکر انتقادی. پژوهشنامۀ تربیتی، 12(3)، 100-120.
کهریزه، مهناز؛ رضاییان فرجی، حمید؛ و زندی‌پور، طیبه (1397). تأثیر قصه‌گویی بر هوش اخلاقی و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان دختر کلاس اول ابتدایی. فصلنامۀ سلامت روان کودک، 5(2)، 72-82.
محبیان، پروانه (1400). تدوین برنامۀ درسی هوش اخلاقی کودکان پیش‌ازدبستان براساس نظریۀ بوربا. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.
محمدزاده، مریم؛ تیموری، انیسه؛ و رنجبر، افسانه (1398). تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی پنجم و ششم ابتدایی ازلحاظ توجه به تقویت هوش اخلاقی. پنجمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی.
ملکی، حسن (1394). برنامه‌ریزی درسی (راهنمای عمل). تهران: پیام اندیشه.
ناظمی، سمانه (1396). مبانی و اصول هوش اخلاقی در نهج البلاغه. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور، بافق، یزد، ایران.
نقاشزاده، مهسا؛ و صباحی‌زاده، محمود (1395). تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش اخلاقی بر تعامل اجتماعی دانش‌آموزان دختر دبیرستان. مجلۀ دانشگاهی مطالعات روانشناسی، 5(2)، 152-158.
نوریان، محمد (1395). تحلیل برنامۀ درسی دورۀ ابتدایی ایران. تهران: گویش نو.
Auliya, F.; Sunarso, A.; and Pranoto, Y. K. S. (2020). Early Childhood Moral Intelligence Raised by Grandmother, Household Assistant, and Daycare Provider. Journal of Nonformal Education, 6(1), 44-50. doI: http://dx.doi.org/10.15294/jne.v6i1.21616. Barida, M.; Prasetiawan, H.; Sutarno; and Muarifah, A. (2019). The Development of Self-Management Technique for Improving Students’ Moral Intelligence. International Journal of Educational Research Review, 4(4), 660-669. Borba, M. (2001). Building Moral Intelligence: The Seven Essential Virtues that Teach Kids to do the Right Thing. San Francisco: Jossey-Bass. https://doi.org/10.1111/jopy.12522. Clarken, R. H. (2009). Moral Intelligence in the Schools. Online Submission. Moore, J. P.; and Hardy, S. A. (2020). Longitudinal Relations between Substance Use Abstinence Motivations and Substance Use Behaviors in Adolescence: A Self-Determination Theory Approach. Journal of Personality, 88(4), 735–747. Murron, F. S.; and Komalasari, K. (2020). Development of Moral Intelligence Students through the Honesty Canteen Program in the Context of Citizenship Education: Case Study in SMAN 8 Bandung. MODELING: Jurnal Program Studi PGMI, 7(1), 59-69. Prasetiawan, H.; and Barida, M. (2018). The Profile of Adolescent’ Moral Intelligence and Practical Solution to It's Improvement Efforts. SHS Web of Conferences, 42, 00121, EDP Sciences. Saleh, K. (2018). Moral Intelligence and It's Role in Formulating Children Characters. Multi-Knowledge Electronic Comprehensive Journal for Education and Science Publications (MECSJ), (7), 301-313. Toprak, M.; and Karakus, M. (2018). Teachers’ Moral Intelligence: A Scale Adaptation into Turkish and Preliminary Evidence. European Journal of Educational Research, 7(4), 901-911. Winurini, S. (2016). Telaah Kecerdasan Moral Remaja Melalui Moral Competency Inventory (Studi pada Pelajar di Bali): Moral Intelligence Study of Youth Competency through Moral Inventory. Aspirasi: Jurnal Masalah-Masalah Sosial, 7(2), 187–197. Woolrych, T.; Eady, M. J.; and Green, C. A. (2020). Authentic Empathy: A Cultural Basis for the Development of Empathy in Children. Journal of Humanistic Psychology, 0022167820934222. Zhou, Y. Q.; Gan, D. Z. Q.; Hoo, E. C. C.; Chong, D.; and Chu, C. M. (2018). Evaluating the Violence Prevention Program: Group and Individual Changes in Aggression, Anger, Self-Control, and Empathy. The Journal of Forensic Psychiatry and Psychology, 29(2), 265-287. | ||
|
Statistics Article View: 316 PDF Download: 285 |
||