News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 509 |
| Number of Articles | 4,399 |
| Article View | 8,252,690 |
| PDF Download | 4,248,433 |
تبیین الگوی معرفت‌شناسی ابنسینا برمبنای تأثیر مبانی هستی‌شناختی وی در توجیه پدیدارهای ادراکی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 11, Volume 27, Issue 69, January 1402, Pages 251-269 PDF (863.23 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2023.245149.1642 | ||
| Authors | ||
| فائزه بنی خزاعی1; مهدی ساعتچی* 2 | ||
| 1دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران | ||
| 2استادیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 11 September 2023, Revise Date: 09 December 2023, Accept Date: 10 December 2023 | ||
| Abstract | ||
| نزد ابنسینا، نفس انسانی به مثابة آینه، همواره مدرک ادراکاتی است که به‌نحو عرضی بر آن عارض می‌شود و به‌عبارت‌دیگر ادراکات، کیفیات عارض بر نفس هستند. محور ادراکات «تمثّل» است و نفس نیز دو ساحت ادراکی دارد، ساحت تجردی عقلانی که بازنمایندة کلیات، طبیعت و ذوات اشیا است و ساحت مادیِ حسی و خیالی که بازنمایندة جزئیات و عوارض اشیاء اکنون و گذشته است. ابنسینا، کیفیت هستی‌مندی ادراکات مختلف حسی، خیالی و عقلی در نفس را با نظریة ارتسام صور و تقشیر تبیین می‌کند؛ برای تبیین شکل‌گیری این الگوی معرفتی می‌توان چنین تصورکرد که فیلسوف حالات پدیداری ادراک را درون‌نگرانه در خود تصویر، و شاخصه‌های آن را احصا می‌کند، سپس با عرضه‌کردن آن به مبانی هستی‌شناختی‌اش نظریۀ معرفت را بیان می‌کند. ابنسینا مؤلفه‌هایی همچون ذهنیت دربرابر عینیت در مسئلة وجود ذهنی، عرض‌بودن علم و تأثیر کلی یا جزئی‌بودن ادراک را در نگاه پدیداری به ادراک تبیین می‌کند و به عرضۀ آن بر مبانی وجودشناسانه‌ای همچون تفکیک هستی به جوهر و عرض می‌پردازد و تفسیری معرفتی از عالم براساس همین اصل به همراه نگاه سه‌گانه به علیت ارائه می‌دهد و به الگوی خود در معرفت‌شناسی می‌رسد. نظام معرفتی سینوی مبتنی بر همین شاخصه‌ها و مبانی، به حصول نوعی ذات‌گرایی در تمام تبیین‌های معرفت‌شناسانه و پذیرش وحدت سنخی میان مدرِک و مدرَک می‌رسد. | ||
| Keywords | ||
| ابنسینا; پدیدارهای ادراکی; حالات ادراکی; مبانی هستی‌شناختی ادراک; نظریة معرفت | ||
| References | ||
|
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1413 ق). الإشارات والتنبیهات (سلیمان دنیا، محقق). بیروت: مؤسسه النعمان.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1418 ق). الإلهیات من کتاب الشفاء (حسن، حسنزاده آملی، محقق). قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1379). التعلیقات (عبدالرحمن بدوی، مترجم). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1404 ق الف). رسالة فی الأدویة القلبیة. بیجا: بی‌نا.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1404 ق ب). الشفاء. قم: مکتب آیه الله العظمی المرعشی النجفی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1371). المباحثات (محسن بیدار، محقق). قم: بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1363). المبدأ والمعاد. تهران: دانشگاه تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1377). النجاة (سید یحیی یثربی، مترجم). تهران: فکر روز.
اسلم رئیسی، محمد (1398). بررسی نظام معرفت‌شناسی از دیدگاه ابنسینا و کانت. سومین کنفرانس بین المللی پژوهشهای دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام.
بابادی، فرنوش؛ و سراج، شمس‌اله (پاییز و زمستان 1393). تبیین اختلاف آراء ابنسینا در باب مسئله اتحاد عاقل و معقول، حکمت سینوی، 18(52)، ص 111-122.
بدوی، عبدالرحمان (1978م). ارسطو عند العرب. کویت: وکاله المطبوعات.
خادمی، حمیدرضا (1390). بررسی نظام معرفت‌شناسی ابنسینا (پایان‌نامه دکترای تخصصی). دانشگاه قم، قم، ایران.
عسکرزاده مزرعه، اکرم (پاییز و زمستان 1399). خوانش فضیلت‌محورانه و تطبیقی از نظریة معرفت‌شناسی ابنسینا و ملاصدرا. حکمت صدرایی، 9(17)، ص 117-131.
فخر رازی، محمد بن عمر (1387). المباحث المشرقیة فی علم الإلهیات والطبیعیات. قم: بیدار.
قاسمیان مزار، رضا؛ و یساقی، هادی (زمستان 1393). نظریة معرفتی ابنسینا و بررسی آن در پرتو اصالت وجود و اصالت ماهیت. حکمت اسراء، 6(22)، ص 37-90.
کرد فیروزجایی، یارعلی (1399). حکمت مشاء. تهران: مجمع عالی حکمت اسلامی. | ||
|
Statistics Article View: 186 PDF Download: 186 |
||