دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues513
Number of Articles4,443
Article View8,500,775
PDF Download4,504,170
آهنگران, ., کشاورز, ., طایفی نصرآبادی, . (2023). کتابت قاضی، مبنایی برای اعطای نیابت قضایی و اجرای احکام صادره از محاکم؛ با تحلیلی در فقه اسلام و رویه قضایی ایران. Islamic Political Thought, 24(3), 407-434. doi: 10.30497/law.2023.244619.3421
محمدرسول آهنگران; علی کشاورز; فاطمه طایفی نصرآبادی. "کتابت قاضی، مبنایی برای اعطای نیابت قضایی و اجرای احکام صادره از محاکم؛ با تحلیلی در فقه اسلام و رویه قضایی ایران". Islamic Political Thought, 24, 3, 2023, 407-434. doi: 10.30497/law.2023.244619.3421
آهنگران, ., کشاورز, ., طایفی نصرآبادی, . (2023). 'کتابت قاضی، مبنایی برای اعطای نیابت قضایی و اجرای احکام صادره از محاکم؛ با تحلیلی در فقه اسلام و رویه قضایی ایران', Islamic Political Thought, 24(3), pp. 407-434. doi: 10.30497/law.2023.244619.3421
آهنگران, ., کشاورز, ., طایفی نصرآبادی, . کتابت قاضی، مبنایی برای اعطای نیابت قضایی و اجرای احکام صادره از محاکم؛ با تحلیلی در فقه اسلام و رویه قضایی ایران. Islamic Political Thought, 2023; 24(3): 407-434. doi: 10.30497/law.2023.244619.3421

کتابت قاضی، مبنایی برای اعطای نیابت قضایی و اجرای احکام صادره از محاکم؛ با تحلیلی در فقه اسلام و رویه قضایی ایران

پژوهش‌نامه حقوق اسلامی
Article 2, Volume 24, Issue 3 - Serial Number 61, September 1402, Pages 407-434    PDF (615.58 K)
Document Type: مقاله پژوهشی
DOI: 10.30497/law.2023.244619.3421
Authors
محمدرسول آهنگران1; علی کشاورز* 2; فاطمه طایفی نصرآبادی3
1استاد، گروه فقه و حقوق، دانشکده الهیات، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران.
2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، جامعه‌المصطفی‌العالمیه، قم، ایران.
3دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، واحد تفت، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
Receive Date: 04 September 2023,  Accept Date: 12 October 2023 
Abstract
اگر چه معرفی صحیح احکام و آثار یک نهاد حقوقی، بی‌نیاز از انطباق آن با رویه قضایی نیست، لکن در خصوص نهاد نیابت قضایی، با توجه به سابقه فقهی که برای آن در ابواب موسوم به «کتابت قاضی بر قاضی» وجود دارد، نیازمند این است تا مبنای فقهی پیش‌گفته ملاک معرفی آثار و احکام نهاد مزبور قرار گیرد. لذا در پی فحص «وضعیت مقررات موضوعه در خصوص اعطای نیابت قضایی در نظام حقوقی ایران» با جستار در روایات شریفه و آثار فقهای امامیه و عامه، ضوابط مرتبط با اعطای نیابت قضایی، مشتمل بر وثوق نیابت‌دهنده، استفاده از ملاک شهادت بر شهادت، تفکیک میان جزای حدی و غیر آن جهت روشن شدن وضعیت انتقال صحیح مفاد نیابت قضایی و مأخوذ بودن به آن توسط مجری نیابت از یک طرف، و از سوی دیگر اختصاص التزام به استماع مفاد نیابت قضایی توسط مرجع معطی نیابت به مجری حکم اصداری، و نه در استماع تحقیقات، دستاورد مبنایی این بررسی‌ها در پاسخ به سوال پژوهش معرفی شده‌اند. نهایتاً اصلاح و توسعه ماده 290 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، و لزوم تقنین در حوزه وجهه تحمیلی مفاد نیابت قضایی و درخواست اجرای حکمی که قاضی در آن جازم و قاصد در اجرای مفاد آن باشد نیز پیشنهاد گردید.
Keywords
نیابت قضایی; اجرای احکام; کتابت قاضی بر قاضی; شهادت بر شهادت; استرعاء
References
  1. قرآن کریم.
  2. اسماعیل‌پور قمشه‌ای، محمدعلی (1421ق). البراهین‌الواضحات (جلد 2). المطبعة‌العلمیة.
  3. حسینی عاملی، محمدجوادبن‌محمد (1419ق). مفتاح‌الکرامة فی شرح قواعد‌العلامة (جلد 25). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دفتر انتشارات اسلامی.
  4. حلی، جعفربن‌حسن (1408ق). شرائع‌الاسلام فی مسائل‌الحلال والحرام (جلد 4). قم: اسماعیلیان.
  5. حلی، حسن‌بن‌یوسف (1374). مختلف‌الشیعة فی احکام‌الشریعة (جلد 8). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دفتر انتشارات اسلامی.
  6. حلی، حسن‌بن‌یوسف (1413ق). مختلف‌الشیعة (جلد 8). چاپ 2، قم: انتشارات اسلامى.
  7. حلى، حسن‌بن‌یوسف (1420ق). تحریرالاحکام (جلد ‌5). چاپ 1، قم: امام‌صادق (علیه‌السلام).
  8. حمیری، نشوان بن سعید (1420ق). شمس‌العلوم و دواء کلام‌العرب من‌الکلوم (جلد 4). چاپ 1، بیروت: دارالفکر.
  9. الحنفی، سراج‌الدین عمربن‌ابراهیم‌بن‌نجیم (1435ق). النهرالفائق شرح کنزالدقائق (جلد 3). چاپ 1، دارالکتب‌العلمیه.
  10. رشتی، حبیب‌‌الله‌بن‌محمدعلی (1401ق). کتاب‌القضاء. قم: دارالقرآن‌الکریم.
  11. سرخسی، محمدبن‌احمدبن‌ابی‌سهل (1414ق). المبسوط (جلد 16). بیروت: دارالمعرفة.
  12. سمرقندی، محمدبن‌احمدبن‌ابی‌احمد ابوبکر (1414ق). تحفة‌الفقها (جلد 3). چاپ 2، بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
  13. شهید ثانى، زین‌الدین جبعی عاملى (1410ق). الروضة‌البهیة (جلد 3). چاپ 1، قم: کتابفروشى داورى.
  14. شهید ثانی، زین‌‌الدین‌بن‌علی (1413ق). مسالک‌الافهام الی تنقیح شرائع‌الاسلام (جلد 14). قم: مؤسسة المعارف‌الاسلامیه.
  15. شیخی‌زاده، عبدالرحمان‌بن‌محمدبن‌سلیمان (1431ق). مجمع‌الانهر فی شرح ملتقى‌الابحر (جلد 2). دار إحیاء‌التراث‌العربی.
  16. طباطبایی کربلایی، علی‌بن‌محمدعلی (1404ق). ریاض‌المسائل (جلدهای 2 و 15). قم: مؤسسة آل‌البیت (علیهم‌السلام) لاحیاء‌التراث.
  17. طباطبایی یزدى، سیدمحمدکاظم (1414ق). تکملۀ‌العروة‌الوثقى (جلد 2).
  18. طباطبایى، سیدعلى (1418ق). ریاض‌المسائل (جلد ‌15). چاپ 1، قم: آل‌البیت (علیهم‌السلام).
  19. طوسی، محمدبن‌حسن (1387ق). المبسوط فی فقه‌الامامیة (جلد 8). تهران: مکتبة‌المرتضویة.
  20. طوسى، محمدبن‌حسن (1390ق). الاستبصار فی ما اختلف من‌الاخبار (جلد ‌3). چاپ 1، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
  21. طوسى، محمدبن‌حسن (1407ق). تهذیب‌الاحکام (جلد ‌6). چاپ 4، تهران: دارالکتب‌العلمیه.
  22. العبادی الزبیدی، ابوبکربن‌علی‌بن‌محمد الحدادی‌الیمنی‌الحنفی (1322ق). الجوهرة‌النیرة (جلد 2). چاپ 1، المطبعة‌الخیریة.
  23. عراقی، ضیاء‌الدین (1387). کتاب القضا. قم: مؤسسه معارف اسلامی امام‌رضا (علیه‌السلام).
  24. علوی، سیدجعفر و رضوانی، غلام‌حیدر (1398). بررسی نظریه مشهور در شهادت بر شهادت. آموزه‌های فقه مدنی، 11 (20)، صص. 153-178. doi:10.30513/cjd.2020.477
  25. فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1427ق). تفصیل‌الشریعة (القضاء والشهادات). قم: مرکز فقه الائمة الاطهار (علیهم‌السلام).
  26. فاضل هندی، محمدبن‌حسن (1416ق). کشف‌اللثام عن قواعدالاحکام (جلد 10). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دفتر انتشارات اسلامی.
  27. فخرالمحققین، محمدبن‌حسن (1387ق). ایضاح‌الفوائد فی شرح اشکالات‌القواعد (جلد 4). قم: اسماعیلیان.
  28. فیض کاشانى، محسن (1406ق). وافی (جلد 16). چاپ 1، اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
  29. قمی، محمدبن‌على‌بن‌بابویه (1413ق). من لایحضره‌الفقیه (جلد 4). چاپ 2، قم: انتشارات اسلامى.
  30. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407ق). الکافی (جلد 7). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  31. محدث نورى، میرزاحسین (1408ق). مستدرک‌الوسائل و مستنبط‌المسائل (جلد 17). ص. 401.
  32. محقق اردبیلی، احمدبن‌محمد. مجمع‌الفائده والبرهان (جلد 12).
  33. المزنی، اسماعیل‌بن‌یحیى‌بن‌اسماعیل ابوابراهیم (1431ق). مختصر المزنی. بیروت: دارالمعرفة.
  34. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1381). فقه‌القضا (جلد 2). قم: جامعة‌المفید و مؤسسة النشر، ص. ۳۵۲.
  35. موسوی خمینى، سیدروح‌الله (1425ق). تحریرالوسیلۀ (جلد 4).
  36. میرداداشی کاری، سیدمهدی، عسگری، علیرضا و کشاورز، علی (1399). اقسام شهادت بر شهادت؛ رهیافتی بر ضوابط صحیح تحمل و ادای آن در نظام حقوقی ایران با رویکردی بر فقه امامیه. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 11 (21)، صص. 273-297. doi:10.22034/law.2020.12638
  37. نجفی، محمدبن‌حسن‌بن‌باقر (1421ق). جواهرالکلام (جلد 20). قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (علیهم‌السلام).
  38. نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام (جلد 41). چاپ 7، بیروت: دار إحیاء‌التراث‌العربی.
  39. نسفی، ابوالبرکات عبدالله‌بن‌احمدبن‌محمود حافظ‌الدین (1432). کنزالدقائق. چاپ 1، دارالبشائرالاسلامیة و دارالسراج.
  40. واعظ زاده خراسانی، محمد، و آستان قدس رضوی. بنیاد پژوهش‌های اسلامی (1388). المعجم فی فقه لغه القرآن و سرّ بلاغته (جلد 3). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
Statistics
Article View: 756
PDF Download: 308


Journal management system. designed by sinaweb