News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,444 |
| Article View | 8,509,635 |
| PDF Download | 4,507,255 |
مؤلفه‌های رهبری تحول‌گرا براساس سیرۀ حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم با ملاحظاتی درحوزۀ تعلیم و تربیت | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| Volume 11, Issue 21, April 1402, Pages 59-89 PDF (547.79 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/esi.2023.244953.1650 | ||
| Authors | ||
| نیکو دیالمه1; مریم خداوردیان* 2 | ||
| 1دانشیار گروه معارف اسلامی و علوم تربیتی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران . | ||
| Receive Date: 01 August 2023, Revise Date: 05 December 2023, Accept Date: 06 December 2023 | ||
| Abstract | ||
| هدف از پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه‌های رهبری تحول‌گرا براساس سیرۀ حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم با ملاحظاتی درحوزۀ تعلیم‌وتربیت است. برای انجام‌دادن تحقیق از روش کیفی ازنوع تحلیل متن استفاده شده و منبع داده‌ها قرآن کریم و متون تخصصی مدیریتی و اسلامی بوده است. در بخش اول مقاله، منابع تخصصی مدیریتی، مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش درحوزۀ رهبری تحول‌گرا بررسی شده و در بخش دوم، درراستای شناسایی مؤلفه‌های رهبری تحول‌گرا در سیرۀ حضرت ابراهیم (ع)، بررسی آیات و روایات مرتبط با سیرۀ آن حضرت در کتب تفسیری و روایی صورت گرفته است. برمبنای یافته‌های تحقیق، مؤلفه‌های رهبری تحول‌گرا را می‌توان به سه حیطۀ اصلی تقسیم کرد: نخست، ویژگی‌های عامل تحول (شامل صداقت، بیان محبت‌آمیز و محترمانه همراه با قاطعیت، علم و آگاهی، و شجاعت و شهامت)؛ دوم، عوامل پیش‌برندۀ فرایند تحول (مشتمل بر شروع درسطح فردی و از نزدیکان، توجه‌دادن افراد به سود و زیان شخصی، شناسایی تهدیدها و خطرات، بیان حجت و دلیل محکم، مهارت چرخش استدلالی، رجوع‌دادن به فطرت و عقل، استفاده از روش همراهی با مخاطب برای ترغیب او به تفکر، استفاده از روش گام‌به‌گام، برائت از عقیده و نه از صاحب‌عقیده، و بهره‌گیری از ادبیات پرسشی)؛ سوم، عوامل بازدارندۀ فرایند تحول (شامل ترس از تضعیف منافع و قدرت، تعصبات نابجا، جهل و توهم آسیب‌دیدن براثر تحول)؛ درنتیجه، رهبران آموزشی در سطحی پایین‌تر، همانند پیامبران، رسالتی خطیر درحوزۀ اصلاح و هدایت جامعه و ایجاد تحول در آن دارند. لازمۀ رخ‌دادن تحول درحوزۀ تعلیم‌وتربیت، وجود رهبران آموزشیِ تحول‌آفرین است که علاوه‌بر داشتن برخی ویژگی‌ها، به عوامل پیش‌برنده و بازدارنده توجه کنند و آن‌ها را در برنامه‌های تربیتی خود به‌کار بندند. | ||
| Keywords | ||
| حضرت ابراهیم (ع); رهبری; رهبری تحول‌گرا; تعلیم‌وتربیت | ||
| References | ||
|
قرآن کریم (ناصر مکارم شیرازی، مترجم).
ابوالمعالی، خدیجه (۱۳۹۱). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
بابایی، محمدباقر (1397). تحلیل و نقدی بر نظریۀ رهبری تحول‌آفرین. دوفصلنامۀ علمی- تخصصی اسلام و مدیریت، 1(26)، 113-164.
توکلی، عبدالله؛ موسوی، سید تقی؛ و نوروزی، محمدتقی (1400). ارائه و تحلیل الگوی رهبری تحول‌آفرین ازمنظر قرآن کریم. نشریۀ مدیریت اسلامی، 29(4)، 49-79.
جنابی، شهاب؛ جبل‌عاملی، محمدسعید؛ و علی‌احمدی، علیرضا (1397). نظریۀ مبنای تحول در اجتماعات انسانی براساس تدبر موضوعی در آیات قرآن کریم. فصلنامۀ مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی، 6(11)، 73-103.
جوادی آملی، عبدالله (1370). اخلاق کارگزاران. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا.
جوادی آملی، عبدالله (1391). تسنیم. قم: اسراء.
چوپانی، حیدر (1390). بررسی رابطه بین رهبری تحول‌آفرین با گرایش به نوآوری سازمانی در شرکت بیمۀ البرز. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
خامنه‌ای، سید علی (1385). سخنرانی مقام معظم رهبری- مُدَّ ظِلُّهُ- در دیدار مسئولان مؤسسه‌های آموزش عالی، رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی. 33/5/1385.
خنیفر، حسین؛ رحمتی، محمدحسین؛ و رستمی‌پور، علی (1389). مبانی تحول بنیادین نظام آموزش‌وپرورش مبتنی‌بر دیدگاه امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری و صاحب‌نظران تعلیم‌وتربیت. تهران: نورالثقلین.
ساعتچی، محمود؛ و عزیزپور شوبی، علی‌اکبر (1384). طراحی الگوی رهبری اثربخش دانشگاهی. دوماهنامۀ دانشور رفتار، 12(11)، 1-18.
شعبانی، علی؛ و تقوی قره‌بلاغ، حسین (1390). بررسی رابطۀ رهبری تحول‌آفرین با رفتار مدنی سازمانی در کتابخانه‌های دانشگاه تهران. نشریۀ تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 13(3)، 39-62.
شورای عالی آموزش‌وپرورش (1389). صورت مذاکرات تصویب قانون شورای عالی. تهران: دبیرخانۀ شورای عالی آموزش‌وپرورش.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374). ترجمۀ تفسیر المیزان (محمدباقر موسوی، مترجم). قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طباطبایی، سید محمدحسین (1379). داستان‌های قرآن و تاریخ انبیا در المیزان (فعال عراقی، گردآورنده) (جلد 1). تهران: نشر سبحان.
فراهانی، ریحانه (1393). نقش رهبری تحول‌آفرین در کارآفرینی سازمانی. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
قرائتی، محسن (1384). تفسیر نور (دوازده‌جلدی). تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن کریم.
کارگروه بنیادین مدیریت اسلامی (1395). پیش‌نویس نقشۀ جامع مدیریت اسلامی. قم: دانشگاه قم.
گودرزی، اکرم؛ سلیمانی دره‌باغی، فاطمه؛ و شاه‌احمد قاسمی، زهرا سادات (1397). چیستی و مؤلفه‌های تحول در انسان در سازمان‌های آموزشی براساس آموزه‌های اسلامی. دوفصلنامۀ علوم تربیتی ازدیدگاه اسلام، (10)، 101-122.
مجلسی، محمدباقر (1412ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (گروه مترجمان، مترجمان) (جلد 5). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محمدی ری‌شهری، محمد (1392). حکمتنامۀ حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) (مرتضی خوش‌نصیب، مترجم). قم: مؤسسۀ علمی- فرهنگی دارالحدیث.
مکارم شیرازی، ناصر (1373). تفسیر نمونه. قم: چاپخانۀ مدرسۀ امیرالمؤمنین علیه السلام.
موغلی، علیرضا (1382). طراحی و تبیین مدل توسعه‌یافتۀ رهبری اصیل مبتنی‌بر دیدگاه علامه طباطبایی. (رسالۀ دکتری). دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
مهری‌نژاد وردین (1396). بررسی تطبیقی رهبری تحول‌آفرین با رهبری در اسلام. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
نوروزی، محمدتقی (1391). مدیریت تحول در قرآن. فصلنامۀ اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 1(4)، 35-60.
هلالی، سلیم بن قیس (1375). اسرار آل محمد علیهم السلام (اسماعیل انصاری زنجانی خوئینی، مترجم). قم: نشر الهادی.
Bass, B. M. (1985). Leadership and Performance beyond Expectations. New York: Free Press. Beugre, C. D.; Aear, W.; and Braun, W. (2006). Transfor Mational Leadership in Organization, an Envivoment: Indced Model. International Journal of Manpower, 27(1), 52-62. Ergeneli, A.; Gohar, R.; and Temirbekova, Z. (2007). Transformational Leadership: It's Relationship to Culture Value Dimensions. International Journal of Intercultural Relations, 31, 703-724. Kark, R. (2004). The Transformation Leader: Who Is (S) He? A Feminist Perspective. Journal of Organization Change Management, 17(2), 160-176. Sarros, J. C.; and Santora, J. C. (2001). The Transformational-Transactional Leadership in Model. Leadership and Organization Development Journal, 22(8), 383-394. | ||
|
Statistics Article View: 266 PDF Download: 306 |
||