News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,202 |
| PDF Download | 5,344,998 |
تحلیل تحول‌های ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 | ||
| نشریه «دانش سیاسی» | ||
| Article 12, Volume 19, Issue 2 - Serial Number 38, July 1402, Pages 551-576 PDF (1.02 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (مطالعات منطقهای) | ||
| DOI: 10.30497/pkn.2023.243073.2990 | ||
| Authors | ||
| امیر مشتاقی* 1; فتح الله کلانتری2 | ||
| 1دانشجوی دکترای امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، جمهوری اسلامی ایران | ||
| 2دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، جمهوری اسلامی ایران. | ||
| Receive Date: 04 May 2022, Revise Date: 21 February 2023, Accept Date: 06 August 2023 | ||
| Abstract | ||
| جمهوری اسلامی ایران بهدلیل برخورداری از موقعیت ژئوپلیتیک خاص در منطقه غرب آسیا و اتخاذ سیاست استکبارستیزی و مقابله با قدرتهای سلطه‌جو، همواره در نوک پیکان سیاست‌های تهاجمی این کشورها قرار داشته است. دراین‌راستا قدرتهای رقیب تلاش کرده‌اند تا به‌نوعی مزیتهای برتری‌ساز، ایران را تضعیف کنند. در این پژوهش نویسنده با استفاده از نظریه بحران ژئوپلیتیک، به این سؤال پرداخته است که: تحولات ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی ایران چه تأثیری بر جایگاه کشور در منطقه و فرامنطقه در افق 1404 دارد؟ با بررسی عوامل هشتگانه ژئوپلیتیکی تنشزا (عوامل سیاسی، ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک، ژئوکالچر، هیدروپلیتیک، زیست ـ محیطی، فضای مجازی و سرزمین)، 21 حوزه ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی ایران شناسایی و نشان داده شده که قدرتهای رقیب به‌دنبال آن هستند تا با اجرای سیاست‌هایی همچون دامن‌زدن به خصومت ایران و اعراب در منطقه، تغییر خطوط انتقال انرژی از مسیر ایران، حذف یا کاهش اهمیت ایران در تأمین انرژی جهان، تضعیف فرهنگ و جبهه مقاومت، بروز و ظهور مناقشه‌های مرزی و سرزمینی، دامن‌زدن به مسائل زیست‌محیطی و اجرای جنگ شناختی؛ قدرت ایران را در استفاده از مزیتهای ژئوپلیتیکی‌اش کاهش دهند. | ||
| Keywords | ||
| افق 1404; امنیت ملی; تهدید; جمهوری اسلامی ایران; محیط امنیتی; نظریه بحران ژئوپلیتیک | ||
| References | ||
|
آقاجانی، سعادت و متقی، ابراهیم (1396). «سناریوهای محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران و راهبردهای کنش فعال»، امنیت ملی. 7(25 )، 90-63.
آقایی، سیدداود و نورعلیوند، یاسر (1398). «محیط امنیتی و سیاستگذاری خارجی و امنیتی؛ ارائه یک الگوی تحلیلی»، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی. 9(33 )، 22-2.
احمدی، محمدحسین و الوند، مریم (1391). «نقش قومگرایی در ناآرامیهای اجتماعی»، فصلنامه پژوهشهای انتظام اجتماعی. 4(2)، 159-182.
اسلامی، روحالله؛ سرحدی، رضا و فیضی، مهدی (1398). «راهبردهای دیپلماسی تأمین حقابه رودخانه هیرمند»، فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست. 8(30)، 103-72.
اسمعیلی، فضل‌الله؛ خوفر، غلامرضا؛ موسیزاده، حسین و خداداد، مهدی (1395). «ژئوپلیتیک زیست‌محیطی خلیج فارس و اثرات آن بر امنیت ملی»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس. مهر و آذر، 70-45.
افتخاری، اصغر (1387). تحلیل محیط امنیتی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
افتخاری، اصغر (ترجمه و گردآوری) (1381). مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پیراستهفر (1400). «ماجرای اختلاف ایران با آذربایجان در زنگزور». تاریخ مراجعه 19/09/1400، وبلاگ، قابل دسترس در: https://pirastehfar.blogsky.com/1400/07/09/post-1506
پیشگاهی‌فرد، زهرا و احمدی دهکاء، فریبرز (1389). «ارزیابی تهدیدات امنیت ملی در مناطق مرزی شمال ایران»، فصلنامه آمایش محیط. 2(9).
پیشگاهی‌فرد، زهرا؛ خالدی، حسین؛ غلامی، بهادر و ابراهیمی، یاسر (1393). «جهانی شدن ارتباطات و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر مرزهای غربی»، جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقهای. 4(10)، 72-55.
حافظنیا، محمدرضا (1396). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات پاپلی.
حسنزاده، حسین (1381). «بررسی وضعیت حقوقی جزایر سهگانه ایرانی با توجه به مواضع دولت ایران و امارات»، در: مجتبی فردوسی پور، مجموعه مقالات دهمین همایش ملی خلیج فارس.تهران: نشر وزارت امور خارجه.
حسینی، حسین؛ مقدمفر، حمیدرضا و قنبرپور، مصطفی (1393). «واکاوی نقش و کارکرد شبکههای اجتماعی مجازی در حوادث انتخابات سال 1388 جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه آفاق امنیت. 7(24)، 77-53. حیدری، غلامحسین (1387). «نظام ژئوکالچر جهانی قرن بیست و یکم و جایگاه ایران»، در: داود غرایاق زندی-به اهتمام- محیط امنیتی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. صص 207-145.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1389). «سیاست امنیتی جمهوری اسلامی ایران در قفقاز جنوبی»، نشریه ژئوپلیتیک. 6(1)، 208-239.
دیوسالار، مجید (1387). «امنیت ملی و تهدیدهای قومی»، پگاه حوزه. شماره پیاپی 251.
رحمانی فضلی، عبدالرضا (1383). «ژئوپلیتیک دریای خزر با تأکید بر رژیم حقوقی آن»، نشریه علوم جغرافیایی. 4(5)، 66-47.
رفیع، حسین (1387). دانشواره ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی در دنیای اطلاعات (با تأکید بر مورد ایران). فصلنامه سیاست. 38(3)، پاییز، 116-95.
زرقانی، سیدهادی، احمدی، ابراهیم (1397). «تبیین ژئوپلیتیک زیست‌محیطی دریای خزر (بررسی منشأ آلودگی و علل ژئوپلیتیکی آن)»، فصلنامه مجلس و راهبرد. 25(93)، بهار، 181-150.
طباطبایی، محمد و حسینی، محمدحسین(1399). «تاثیر ژنوم ژئوپلیتیک کشورهای ساحلی حوزه خزر بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، نشریه علمی دانش سیاسی. 16(2)، 461-486.
عبداللهخانی، علی (1384). امنیت بینالملل (فرصتها، تهدیدات و چالشهای فراروی امنیت ملی ج.ا.ایران 3)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
عبداللهخانی، علی (1386). امنیت بینالملل (فرصتها، تهدیدات و چالشهای فراروی امنیت ملی ج.ا.ایران 1). تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
عبدی، عطاالله و مختاری هشی، حسین (1390). «موقعیت ژئوپلیتیک ایران و تلاشهای آمریکا برای تثبیت هژمونی خود در جهان (مطالعه موردی: طرح خاورمیانه بزرگ)»، پژوهشهای جغرافیای انسانی. (75)، 110-88.
فرهادی، علی (1399). «تأثیرات طرح راهبردی آناتولی جنوب شرقی ترکیه (گاپ) بر امنیت ج.ا.ایران»، فصلنامه علمی امنیت ملی. 10(38)، زمستان، 219-185.
فینیزاده بیگدلی، جعفر (1396). «ارائه الگوی ارتقاء نفوذ در محیط امنیتی در حال گذا»، فصلنامه امنیت ملی. 7(23)، 119-86.
کرمزاده، سیامک و مرادیان، بهرام (1396). «حقوق ایران در بهرهبرداری از رودخانه هیرمند از منظر حقوق بینالملل»، دو فصلنامه مطالعات حقوق انرژی. 3(2)، 370-339.
متفکر، حسین (1386). «استراتژیهای ژئوپلیتیکی آمریکا و امنیت ملی ایران»، فصلنامه سیاست. 37(3)، 236-193. محرابی، علیرضا؛ صفوی، سید یحیی و مهدیان، حسین (1392). «بررسی جایگاه ژئوپلیتیک انرژی در تأمین امنیت ملی ایران از منظر سه رویکرد امنیت ملی (گسترشمحور، حفظ‌محور و توسعهمحور)»، فصلنامه ژئوپلیتیک. 9(1)، 59-32.
مدرس، محمدولی و رمی ناوه کش، محسن (1393). «پیامدهای ژئوپلیتیکی خطوط لوله عربی بر تنگه هرمز»، فصلنامه سیاست جهانی. 3(1)، 268-239.
مسعودی پور، حسین؛ کریمی فرد، حسین و دیگران(1398). «ژئوپلیتیک انرژی و سیاست خارجی ایران»، نشریه علمی دانش سیاسی. 15(2)، 489-514.
موسوی، سارا؛ غفاری، مسعود؛ شریعتی، شهروز (1400). «پیامدهای ژئوپلیتیکی گسترش همکاری های چین و ترکیه بر جمهوری اسلامی ایران»، نشریه ژئوپلیتیک. 17(62)،119-148.
موسوی شهیدی، سیدمهدی و دیگران (1400). «تبیین نظری بسترها و زمینههای روابط ژئوپلیتیک و ارائه مدل پیشنهادی»، پژوهشهای جغرافیای انسانی. 53(3)، 832-811.
نامی، محمدحسن؛ محمدپور، علی و عباسی، علیرضا (1388). «تحلیل جایگاه ژئواکونومیک ایران در خاورمیانه»، فصلنامه ژئوپلیتیک. 5(2)، 65-41.
EIA (2019). The Strait of Hormuz is the world's most important oil transit chokepoint. available at https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=39932#, nov 2021. | ||
|
Statistics Article View: 1,583 PDF Download: 988 |
||