News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,879 |
| PDF Download | 4,499,425 |
تجدد و چرخش گفتمانی سیاست‌گذاری فرهنگی ایران در دوران قاجار و پهلوی | ||
| دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق) | ||
| Article 11, Volume 30, Issue 1 - Serial Number 63, March 1402, Pages 313-338 PDF (513.53 K) | ||
| Document Type: علمی-پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/rc.2022.243252.1915 | ||
| Authors | ||
| محمد پورکیانی* 1; محمدرضا فتح اله بیاتی2 | ||
| 1رﺋﯿﺲﻣﺮکز ﺗﻤﺪن پژوﻫﺸکده ﺷﻬﯿﺪﺻﺪر داﻧﺸگاه ﺟﺎﻣﻊ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦﻋﻠﯿﻪاﻟﺴﻼم، ﺗﻬﺮان، ﺟﻤﻬـﻮری اﺳـﻼمی اﯾـﺮان | ||
| 2داﻧﺸﺠﻮی دکتریﻣﻌﺎرف اﺳﻼمی وﻓﺮﻫﻨگ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت داﻧﺸگاه اﻣﺎم ﺻﺎدقﻋﻠﯿﻪاﻟﺴﻼم،ﺗﻬﺮان، ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼمی اﯾﺮان | ||
| Receive Date: 02 June 2022, Revise Date: 01 October 2022, Accept Date: 23 October 2022 | ||
| Abstract | ||
| مسئله اصلی پژوهش حاضر تأثیر تجدّد در ساختار سیاست‌گذاری فرهنگی ایران است. برای پاسخ به این سؤال به آغاز ورود تجدّد به ایران در دوره قاجار پرداخته و آثار آن در سیاست‌گذاری فرهنگی دوران قاجار و پهلوی بررسی می‌شود. روشنفکران ایران با تعلق‌خاطر به جهان نوین، ایران را عقب‌افتاده از قافله تمدن پنداشته و دولت را مأمور ایجاد بخش فرهنگ برای تربیتِ فرنگی‌مآب مردم می‌دانستند. برهمین‌اساس، اجماع روشنفکران و شاهان ایران موجب تغییرهای تدریجی در ساختار سیاست‌گذاری فرهنگی ایران می‌گردد. در این پژوهش دوگونه آرمانی از سیاست‌گذاری فرهنگی برای دو دوره ایران پیشانوین و ایران نوین معرفی‌شده که به‌صورت گفتمانی صورت‌بندی شده‌اند. گفتمان سیاست‌گذاری فرهنگیِ بومی حول دال مرکزی «استمرار سنت» شکل گرفته و با محوریت نهادهای مردمی عمل می‌کند. درحالی‌که گفتمان سیاست‌گذاری فرهنگی دولتی حول دال مرکزی «هم‌شکلی با غرب» شکل‌گرفته و با محوریت سازمان‌های دولتی عمل می‌کند. در این پژوهش با روش کتابخانه‌ای ـ اسنادی داده‌های تاریخی جمع‌آوری می‌شود، سپس با استفاده از گونه‌شناسی نوع آرمانی، دو گونه از سیاست فرهنگی مورد اشاره قرارگرفته و ارتباط و پیوستگی درونی آنها با روش مفصل‌بندی ترسیم می‌شود. | ||
| Keywords | ||
| روشنفکری; سیاست‌گذاری فرهنگی; ایران; دولت; قاجاریان; پهلوی | ||
| References | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1399). ایران بین دو انقلاب. ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشرنی.
آرام، محمدرضا (1399). نظام‌سازی بر مبنای تکافل اجتماعی. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
آزاد ارمکی، تقی و نصرتی‌نژاد، فرهاد (1389). تبیین جامعه‌شناختی شکل‌گیری دولت مطلقه مدرن در ایران. مسائل اجتماعی ایران، سال اول، (1).
آشنا، حسام‌الدین (1388). از سیاست تا فرهنگ، سیاست‌های فرهنگی دولت در ایران (1304-1320). تهران: سروش.
پارسانیا، حمید (1393). انواع و ادوار روشنفکری. قم: کتاب فردا.
حسنی‌فر، عبدالرحمن و امیری پریان، فاطمه (1393). تحلیل گفتمان به مثابه روش، جستارهای سیاسی معاصر. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، (1).
رئوف موسوی، سیدابراهیم (1399). سبک زندگی کارمندی. تهران: سوره مهر.
زرشناس، شهریار (1387). نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران. تهران: کتاب صبح.
ساروخانی، باقر (1388). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سلیمانی قره گل، هادی و فاضلی، نعمت‌الله (1391). نقش روشنفکران اواخر دوره قاجار در شکل‌گیری نخستین دولت مدرن در ایران. جامعه‌شناسی تاریخی، پاییز و زمستان، (2).
سیدامامی، کاووس (1386). پژوهش در علوم سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
شفیعی سروستانی، اسماعیل (1387). تفکر، فرهنگ و ادب، تمدن. تهران: هلال.
صالحی امیری، سیدرضا (1391). مجموعه مقالات نسبت دولت و فرهنگ. جمعی از نویسندگان زیرنظر سیدرضا صالحی‌امیری؛ تهران: [به سفارش] پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام، گروه پژوهشی فرهنگی و اجتماعی، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک، پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
طالبوف، عبدالرحیم (بی‌تا). مسالک المحسنین. به همت محمد رمضانی. تهران: چاپخانه کلماله خاور.
فاضلی، نعمت‌الله و قلیچ، مرتضی (1392). نگرشی نو به سیاست فرهنگی: سیاست فرهنگی از دیدگاه مطالعات فرهنگی. تهران: تیسا.
فرهادی، مرتضی (1370). «واره» یا نوعی تعاونی سنتی کهن و زنانه در ایران و علل تداوم آن. فصلنامه علوم اجتماعی، 1(1 و 2)، 129-162.
فقیهی، ابوالحسن و دانایی‌فرد، حسن (1395). بوروکراسی و توسعه در ایران (نگاهی تاریخی ـ تطبیقی). تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
قلی‌پور، علی (1398). پرورش ذوق عامه در عصر پهلوی. تهران: نظر.
کاتوزیان، همایون (1391). ایرانیان دوران باستان تا دوره معاصر. ترجمه حسین شهیدی، تهران: نشر مرکز.
محبوبی اردکانی، حسین (1397). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. تهران: دانشگاه تهران.
مختاری، مریم؛ رحیمی، فرشید؛ کریمی، جلیل و خالق‌پناه، کمال (1398). برساخت سوژه ملی با میانجی آموزش و پرورش در ایران (دوره پهلوی اول). فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، (86)، 221-253.
مناشری، دیوید (1399). نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن. ترجمه محمدحسین بادامچی و عرفان مصلح، تهران: نشر حکمت سینا.
موسوی، سید محمدمهدی (1367). خاطرات احتشام السلطنه. تهران: زوار.
نبوی، نگین (1399). روشنفکران و دولت در ایران؛ سیاست، گفتار و تنگنای اصالت. ترجمه حسن فشارکی، تهران: شیرازه کتاب ما.
نصر، سید حسین (1393). علم و تمدن در اسلام. ترجمه احمد آرام. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
Bennett, T. (2007). Critical Trajectories, Culture, Society, Intellectuals, Oxford, Blackwell Publishing. Chap. 4, Culture and Governmentality.
Dye, Thomas R. (2005). Understanding public policy. NJ: Pearson Prentice.
| ||
|
Statistics Article View: 625 PDF Download: 659 |
||