News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 515 |
| Number of Articles | 4,459 |
| Article View | 8,585,865 |
| PDF Download | 4,560,700 |
تحلیل انتقادی اندیشه‌های قرآنی محمد عابد الجابری | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 4, Volume 17, Issue 1 - Serial Number 33, July 1402, Pages 61-86 PDF (600.72 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2023.244403.3763 | ||
| Author | ||
| زهرا سلامی* | ||
| دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 28 January 2024, Revise Date: 08 April 2023, Accept Date: 17 August 2023 | ||
| Abstract | ||
| رویکردهای نوین تفسیری نسبت به قرآن کریم در اواسط قرن نوزده میلادی شدت بیشتری پیدا کرده که یکی از دلایل آن، اثرپذیری مستقیم اندیشمندان عرب از جریان مدرنیسم اروپا و نقد جدی میراث اسلامی بوده است. محمد عابد الجابری از جمله شاخص‌ترین عالمان نومعتزلی مصری است که به اسم ایجاد تغییر و تحول در معرفت بشری نسبت به دین، به نقد جدی میراث اسلامی پرداخته و تلاش کرده تفسیری جدید و عصری از قرآن کریم بر پایه ترتیب نزول آیات ارائه کند. در این پژوهش تلاش شده ضمن معرفی اجمالی جابری و مبانی فکری وی در فهم قرآن کریم، برخی از اندیشه‌های قرآنی وی مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. نقد روش تفسیری و تاریخ نگاری وی نسبت به موضوعات قرآنی، نقد دیدگاه او در رابطه با واقع نمایی قصص و دلالت الفاظ و ظواهر قرآن به همراه تحلیل اصطلاح «پدیده قرآنی»، از جمله مسائلی است که در این پژوهش مطرح شده و نشان داده شده است که متأسفانه جابری در اکثر موارد با افراط‌گرایی در اجتهاد تفسیری، به تضعیف میراث مستدل و مستند اسلامی پرداخته و راه را برای ورود اندیشه‌های انحرافی در آموزه‌های دینی باز کرده است. | ||
| Keywords | ||
| محمد عابد الجابری; نقد قرآن; روش‌های تفسیری; تاریخی‌نگری; ترتیب نزول | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
ابن نبی، مالک، (1389ق)، الظاهرة القرآنیه، ترجمه عبدالصبور شاهین، بیروت: دارالفکر.
ابوزید، نصر حامد، (1383ش)، نقد گفتمان دینی، ترجمه حسن یوسفی اشکوری و مـحمد جـواهرکلام، تـهران: یادآوران.
جابری، محمد عابد، (1386ش) «قرآن، قرآن است»، ترجمة سیدعلی آقایی، خردنامة همشهری، شـمارة 17.
جابری، محمد عابد، (1993م)، نحن و التراث، بیروت: مرکز الثقافی العربی.
جابری، محمد عابد، (2006م)، مدخل الی القرآن الکریم، بـیروت: مرکز الدراسات الوحدی العربیه.
جابری، محمد عابد، (2008م)، فهم القرآن الحکیم: التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول، بیروت: مرکز الدارسات الوحدی العربیه.
جابری، محمد عابد، (2009م)، نقد العقل العربی، بیروت: مرکز الدراسات الوحدی العربیه.
خلف‌الله، محمد احمد، (1999م)، الفن القـصصی فـی القـرآن الکریم، قاهره: مؤسسه الانتشار العربی.
دروزه، محمد عزّت، (1383ق)، التفسیر الحدیث، قاهره: دار‌احیاء الکتب العربیه.
رشیدرضا، محمد، (بی‌تا)، تفسیر القرآن الکریم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت: دار‌الفـکر.
سید قطب، (1412ق)، فی ظلال القـرآن، بیروت: دارالشـروق.
السـید، رضوان؛ جول، محمد زاهد، (1389ش)، «زندگی و آثار و رویکردهای تفسیری و فکری محمد عابد الجابری»، ترجمة علی عـلی‌محمدی، کتـاب مـاه دین، شمارة 154.
شحاته، عبدالله محمود، (1382ق)، مـنهج الامـام محمد عبده فی التفسیر القرآن الکریم، قاهره: الرسـائل الجـامعیه.
طباطبایی، سید محمدحسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه اسلامی مدرسین حوزه علمیه قم.
علیخانی، علی‌اکبر و همکاران، (1390ش)، اندیشة سیاسی متفکران مسلمان، تهران: پژوهشکدة مطالعات فـرهنگی و اجـتماعی.
علی‌محمدی، علی، (1387ش)، «فهم القرآن الحکیم، التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول»، کتاب ماه دین، شـمارة 132.
کرمی، محمدتقی، (بی‌تا)، بررسی آرا و اندیشه‌های محمد عابد جابری، تهران: مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی.
معرفت، محمدهادی، (1386ش)، تفسیر و مفسران، ترجمه علی خیاط، قم: التمهید.
وصفی، محمدرضا، (1387ش)، نومعتزلیان، تهران: نگاه معاصر.
ویلانت، رتراود، (1383ش)، «جریان شناسی تفاسیر قرآن در دورة معاصر»، ترجمة مهرداد عباسی، آینة پژوهش، شمارة 86. | ||
|
Statistics Article View: 415 PDF Download: 421 |
||