
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,393 |
Article View | 8,246,650 |
PDF Download | 4,241,854 |
کارآمدی دولت در فلسفۀ سیاسی ابنسینا | ||
حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
Article 6, Volume 27, Issue 69, January 1402, Pages 129-151 PDF (740.64 K) | ||
Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ap.2023.244025.1612 | ||
Author | ||
مرتضی یوسفی راد* | ||
استادیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران | ||
Receive Date: 18 December 2022, Revise Date: 08 July 2023, Accept Date: 22 August 2023 | ||
Abstract | ||
ابنسینا بهعنوان فیلسوفی سیاسی، از یک دستگاه منسجم فکری و فلسفی برخوردار است که با استفاده از آن، محیط بیرون از ذهن خود و مسائل آن را تحلیل کرده و متأثر از آنها درصدد تجویز نظم مطلوبی برآمده است که در آن، انسان ازطریق دولت مطلوب خود به آرمانها و آرزوهایش میرسد. پرسش اصلی این پژوهش آن است که دستگاه فلسفهورزی بوعلی جهت دستیابی به آمال و آرزوها چه نوع دولتی را کارآمد میداند و در نیل به اهداف، چه سازوکارهایی را برای کارآمدسازی دولت بهدست میدهد. به این پرسش میتوان اجمالاً چنین پاسخ داد که در فلسفۀ سیاسی ابنسینا کارآمدی دولت در استقرار دولت بر حاکمیت ریاست عادلۀ نبوی و تدابیرِ مبتنیبر قوانین شریعت و بر مشارکت مدنی است تا از یک سو با بهرهگیری از سازوکارهای بازدارنده، افراد جامعه را از خطر انحراف، ظلم و بیعدالتی بازدارد و از سوی دیگر، با استفاده از سازوکارهای جاریکنندۀ عدالت، اعتدال و تعادل را در جامعه استقرار بخشد و بدین صورت، بسترهای لازم برای شکوفایی استعدادهای کمالیِ افراد جامعه و دستیابی آنها به آمال و آرزوهایشان فراهم شود. در این مقاله، از روش فلسفی، یعنی شیوۀ برهانی- استدلالی بهره میگیریم تا قابلیتهای اندیشگی این فیلسوف در موضوع کارآمدی دولت بر بنیانهای فلسفی و فلسفی سیاسی وی مبتنی شود. براساس یافتههای پژوهش، کارآمدی دولت عبارت است از: پیشگیری از فساد جامعه، دولت و نظام سیاسی؛ وجودداشتن سیاستهای راهبردی عدالتآور و تعادلزا، و حاکمیت قوانین سعادتآور دنیوی و اخروی؛ وجودداشتن مدیریت روزآمد (برگرفته از تجارب و دریافت نظر کارشناسان و اقتضاهای محیطی). | ||
Keywords | ||
اعتدال; ریاست نبوی; عدالت; فلسفۀ سیاسی ابنسینا; کارآمدی دولت; مشارکت مدنی | ||
References | ||
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1952 م). أحوال النفس: رسالة فىالنفس و بقائها ومعادها (احمد فؤاد الأهوانى، محقق و مقدمهنویس). قاهرة: دار إحیاء الکتب العربیة.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1403 ق). الإشارات والتنبیهات (مع الشرح للمحقق نصیرالدین الطوسی و شرح الشرح للعلّامة قطبالدین الرازی). قم: دفتر نشر الکتاب.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1387). الإشارات والتنبیهات (مجتبی زارعی، محقق). قم: بوستان کتاب.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1363 ب). إشارات و تنبیهات (حسن ملکشاهى، مترجم و شارح). تهران: سروش.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1331). الهیات دانشنامۀ علایی (محمد معین، محقق). تهران: یادگار جشن هزارۀ ابوعلیسینا، سلسلۀ انتشارات انجمن آثار ملی (15).
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1404 ق الف). الإلهیات الشفاء. قم: منشورات آیتاللّه العظمى المرعشى النجفی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1385). إلهیات نجات (یحیى یثربى، مترجم و شارح). قم: بوستان کتاب.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1404 ق ب). البرهان: المنطق (ابراهیم بیومی مدکور، طه حسین، سعید زاید، احمد فواد اهوانی، و ابوالعلاء عفیفی، بهکوشش). قم: مکتبة آیتاللّه العظمى المرعشى النجفی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1370). تسع رسائل فی الحکمة و الطبیعیات (مصطفی نورانی، شارح). قم: مکتب اهلبیت (ع).
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1379). التعلیقات. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1400 ق). رسائل ابنسینا. قم: بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1318 ق). رسائل فی الحکمة والطبیعیات: رسالة فی أقسام العلوم العقلیة. بمبئی: مطبعه گلزار حسنی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1404 ق ج). الشفاء: الطبیعیات (الفن السادس: کتاب النفس). قم: منشورات مکتبة آیتالله العظمی المرعشی النجفی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1371). المباحثات (محسن بیدار، محقق و تعلیقهنویس). قم: بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1363 الف). المبدأ والمعاد (عبداللّه نورانى، بهکوشش). تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامى دانشگاه مکگیل با همکارى دانشگاه تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1428 ق). المجموع أو الحکمة العروضیة (محسن صالح، محقق). بیروت: دار الهادی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1388 الف). مجموعۀ رسائل: رسالۀ اقسام نفوس (سید محمود طاهرى، مصحح). تهران: نشر آیت اشراق.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1388 ب). مجموعۀ رسائل: رسالۀ عشق (سید محمود طاهرى، مصحح و شارح). تهران: نشر آیت اشراق.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1366). معراجنامه؛ بهانضمام تحریر آن از شمسالدین ابراهیم ابرقوهی (نجیب مایل هروی، به کوشش). مشهد: آستان قدس رضوی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1364). النجاة فی الحکمة المنطقیة والطبیعیة والإلهیة. تهران: مرتضوی.
داودی، علیمراد (1349). عقل در حکمت مشاء از ارسطو تا ابنسینا. تهران: دهخدا.
راش، مایکل (1381). جامعه و سیاست (منوچهر صبوری، مترجم). تهران: سمت.
رضاییان، علی (1379). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: سمت.
شکوری، ابوالفضل (1384). فلسفۀ سیاسی ابنسینا. قم: عقل سرخ.
صلیبا، جمیل (1366). فرهنگ فلسفی (منوچهر صانعی درهبیدی، مترجم). تهران: حکمت.
عباسمراد، علی (1434 ق). دولة الشریعة. بیروت: دار الطلیعة.
فارابی، محمد بن محمد (1995 م). آراء اهل المدینة الفاضلة. بیروت: دار مکتبة الهلال.
مکلین، ایان (1387). فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد (حمید احمدی، مترجم). تهران: نشر میزان.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1373). اخلاق ناصری (مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، مصححان). تهران: خوارزمی.یوسفیراد، مرتضی (1399). چیستیِ فلسفۀ سیاسی مشاء. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
یوسفیراد، مرتضی (1394). مبانی فلسفۀ سیاسی مشاء. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
یوسفیراد، مرتضی (1387). مفهومشناسی فلسفۀ سیاسی مشاء. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. | ||
Statistics Article View: 215 PDF Download: 218 |