
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,399 |
Article View | 8,253,210 |
PDF Download | 4,248,791 |
روشهای خویشتنداری جنسی در ساحتهای سهگانۀ تربیت براساس منابع اسلامی (با تأکید بر دورههای نوجوانی و جوانی) | ||
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
Volume 11, Issue 20, January 1402, Pages 35-64 PDF (582.33 K) | ||
Document Type: علمی - پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/esi.2023.243856.1592 | ||
Authors | ||
مرتضی سلیمانی نسب* 1; مسعود نورعلی زاده میانجی2; مجید همتی3 | ||
1دانشآموختۀ سطح چهار حوزۀ علمیه و کارشناس ارشد مشاوره، مؤسسۀ آموزش عالی امام رضا (ع)، قم، ایران. | ||
2استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
3دانشآموختۀ دکتری روانشناسی، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران. | ||
Receive Date: 16 October 2022, Revise Date: 24 July 2023, Accept Date: 24 April 2023 | ||
Abstract | ||
پژوهش حاضر بهمنظور دستیابی به شیوههای خویشتنداریِ جنسیِ ناظر به ساحتهای سهگانۀ تربیت با رویکرد اسلامی انجام شده است. این تحقیق بهلحاظ دادههای مورداستفاده در آن، ازنوع کیفی است و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده کردهایم. دادههای پژوهش توسط روش تحلیل محتوا بهشیوۀ جهتدار تجزیه وتحلیل شدهاند. آیات قرآن کریم، روایات و آثار اندیشمندان مسلمان که مرتبط با موضوع تحقیق بودهاند، بهعنوان جامعۀ مطالعاتی انتخاب شدند و نمونهگیری بهروش هدفمند صورت گرفته است. یافتهها نشان میدهد خویشتنداری جنسی ازدیدگاه اسلام، یک فضیلت نفسانی است که با تولید و تصحیح شناخت از خود، هستی و خالق هستی آغاز میشود و با ایجاد احساس ارزشمندی و نگرش مثبت، به ایجاد رفتار خویشتنمدارانه ازسوی فرد میانجامد؛ همچنین درپی مطالعۀ متون دینی، چهارده کُد به عنوان روشهای کسب این فضیلت اخلاقی یافت شد: چهار روش در ساحت بینش، شامل تعقل، دوام ذکر، یاد مرگ و ضبط خیال؛ چهار روش در ساحت گرایش، شامل نعمتسپاسی، فعالکردن احساسات مثبت، دوربین مخفی، و تقویت شوق و خوف؛ شش روش در ساحت کنش، شامل کنترل کانالهای ورودی، خودمشغولی در مسیر اهداف، تنظیم حضور و خلوت، مدیریتکردن ارتباط و معاشرت، محاسبه و خودتنبیهی- خودتشویقی؛ بنابراین، روشهایی که در متون دینی برای مصونسازی رفتار جنسی ذکر شدهاند، به جهت همهجانبهنگری و پیشگیرانهبودن میتوانند یاریگرانی مفید برای عبور سالم افراد از وسوسههای جنسی به ویژه در دورههای نوجوانی و جوانی باشند. | ||
Keywords | ||
خویشتنداری جنسی; ساحتهای تربیت; بینش; گرایش; کنش; رویکرد اسلامی | ||
References | ||
قرآن کریم. نهج البلاغه (1379). (محمد دشتی، مترجم). قم: مشهور. آقامحمدیان، حمیدرضا؛ و حسینی، سید مهران (1384). روانشناسی رشد. مشهد: دانشگاه فردوسی. آمدی، ابوالفتح (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. بیروت: دار الکتاب الإسلامی. ابنبابویه، محمد بن علی (1385). علل الشرائع. قم: نشر داوری. ابنبابویه، محمد بن علی (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: نشر اسلامی. ابنحیون، نعمان بن محمد مغربی (1385). دعائم الإسلام فی ذکر الحلال و الحرام. قم: مؤسسۀ اهلالببت. ابنشعبۀ حرانی، حسن بن علی (1404ق). تحف العقول. قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. احدی، حسن؛ و محسنی، نیکچهر (1374). روانشناسی رشد. تهران: بنیاد. امام جعفر بن محمد (1400ق). مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، امام علی بن الحسین (1381). صحیفۀ سجادیه. قم: خادمالرضا (ع). ایزدآبادی، بهروز (1395). بررسی رابطۀ هوش هیجانی و هوش معنوی با خویشتنداری جنسی در دانشجویان مجرد. مجلۀ روانشناسی اجتماعی، 11(41)، 1-12. بلر، مایرز گلن؛ و جونز، استیوارت (1353). روانشناسی نوجوانی برای مربیان (رضا شاپوریان، مترجم). تهران: نشر سیمرغ. محمد رشید بن علیرضا (1990). تفسیر المنار. مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب. پسندیده، عباس (1386). دین و مهارتهای خویشتنداری جنسی. مجلۀ حدیث زندگی، 1(34)، 40. پسندیده، عباس (1399). مهارتهای خویشتنداری جنسی. قم: پژوهشگاه قرآن و حدیث. تهرانی، آقامجتبی (1399). ادب الهی. قم: مصابیح الهدی. جلالى، حسین (1380). درآمدى بر بحث بینش، گرایش، کنش و آثار متقابل آنها. نشریۀ معرفت، 50، 45-56. حر عاملی، محمد (1380). الجواهر السنیة فی الأحادیث القدسی (زینالعابدین کاظمی خلخالی، مترجم). تهران: نشر دهقان. حر عاملی، محمد (1414ق). وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: نشر آل البیت. حلی، احمد بن محمد (۱۴۰۷ق). عدة الداعی و نجاح الساعی. قم: دار الکتاب الإسلامی. خویی، حبیبالله (1344). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة. تهران: مکتبة الإسلامیة. دبس، موریس (1335). بلوغ (حسن صفاری، مترجم). تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی علیاکبر علمی. راغب اصفهانی، حسین (1374). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار القلم. رفیعی هنر، حمید (1396). روانشناسی مهار خویشتن با نگرش اسلامی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). رفیعی هنر، حمید؛ جانبزرگی، مسعود؛ پسندیده، عباس؛ و رسولزاده، سید کاظم (1393). تبیین سازۀ خودمهارگری براساس اندیشۀ اسلامی. روانشناسی دین، 7(3)، 5-26. سلیمانینسب، مرتضی، (1400). تدوین بستۀ آموزشی خویشتنداری جنسی براساس منابع اسلامی. (رسالۀ سطح چهار حوزۀ علمیه). قم، ایران. شایگان، فریبا (1395). نقش عملکرد فرهنگی- اجتماعی مساجد در پیشگیری از جرایم. فصلنامۀ انتظام اجتماعی، 8(3)، 25-50. شجاعی، محمدصادق (1399). نظام تحول روانی تولد تا مرگ برپایۀ منابع اسلامی. دوفصلنامۀ علمی روانشناسی فرهنگی، 4(2)، 134-160. شرفالدین، سید حسین (1394). سبک اهلبیت در تفریحات و اوقات فراعت. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، 9(16)، 27-54. شرفی، محمدرضا (1380). دنیای نوجوانی. قم: منادی تربیت. صفایی حائری، علی (1386). مسئولیت و سازندگی. قم: نشر لیلة القدر. طباطبایی، سید محمدکاظم (1390). منطق فهم حدیث. قم: دارالحدیث. طبرسی، علی بن حسن (۱۴۱۸ق). مشکاة الأنوار فی درر الأخبار. قم: مؤسسۀ فرهنگی دار الحدیث. عابدینی، نصیر؛ و سهرابی، فرامرز (1396). اثربخشی آموزش مؤلفههای هوش معنوی بر خویشتنداری جنسی دانشجویان پسر. نشریۀ اسلام و پژوهشهای روانشناختی، 1(1)، 81-94. عادل مهربان، مرضیه (1394). مروری بر تحلیل محتوای کیفی و کاربرد آن در پژوهش. اصفهان: نشر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. عباسی، مهدی (1396). الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی. قم: نشر دارالحدیث. فرمهینی فراهانی، محسن (1386). تربیت جنسی. تهران: نشر البرز. فقیهی، علینقی (1387). تربیت جنسی ازمنظر قرآن و حدیث: اصول، مبانی و روشها. قم: نشر دارالحدیث. فقیهی، علینقی (1392). اصول، مبانی و روشهای تربیت جنسی. قم: دارالحدیث. فیض کاشانى، ملامحسن (1417ق). المحجة البیضاء فی تهذیب الإحیاء. قم: جامعۀ مدرسین. قطب راوندی (۱۳۶۸). قصص الأنبیا. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی. قمی، عباس (1401). مفاتیح الجنان. قم: معارف. کاظمی رضایی، سید ولی؛ همتی گروسی، سجاد؛ حسنی، جعفر؛ و کاظمی رضایی، سید علی (1396). اثربخشیِ آموزش خویشتنداری جنسی بر رضایت از زندگی و شادکامی در دانشجویان پسر. نشریۀ پژوهش پرستاری ایران، 12(6)، 51-57. کلینی، محمد بن یعقوب (1340). اصول کافی. قم: دارالحدیث. گلمن، دانیل (1380). هوش هیجانی (نسرین پارسا، مترجم). تهران: رشد. گلن مایرز، بلر؛ و استیوارت، جونز (1355). روانشناسی نوجوانی (رضا شاپوریان، مترجم). تهران: سیمرغ. لیثی واسطی، علی بن محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ (حسنی بیرجندی، مترجم). قم: دارالحدیث. متقی، علی بن حسام (1372). کنز العمال. بیروت: الرساله. مجلسی، محمدتقی (1403ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الأطهار. قم: دار الکتب الإسلامیة. مجلسی، محمدباقر (1423ق). زاد المعاد. بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. محصص، مرضیه (1394). نگرۀ قرآن کریم به خویشتنداری در رفتارهای خانوادگی. پژوهشنامۀ معارف قرآنی، 6(15)، 35-57. محمدی ریشهری، محمد (1386). میزان الحکمة. قم، مؤسسۀ علمی- فرهنگی دارالحدیث. مزیدی، محمد؛ و خدمتیان، محمد (1396). ارائۀ الگوی تربیت جنسی با تکیه بر دیدگاههای اندیشمندان مسلمان. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی تربیت اسلامی، 12(25)، 161-183. مصطفوی، حسن (1385). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: نشر آثار علامه مصطفوی. معصومی، راضیه؛ زارعی، فاطمه؛ آذین، سید علی؛ و علمی، سپیده (1396). روند پژوهش رفتار جنسی در ایران. نشریۀ پایش، 17(1)، 21-32. موس، رالف (1357). نظریههای بنیادی دربارۀ نوجوانی (ناصرالدین صاحبالزمانی، مترجم). قم: عطایی. نورعلیزادۀ میانجی، مسعود (1388). مدل اسلامی مصونسازی رفتار جنسی با تأکید بر پیشگیری و درمان انحرافها و مشکلات جنسی. مطالعات اسلام و روانشناسی، 3(5)، 107-142. Corwyn, R. F.; and Benda, B. (2003). Religiosity and Church Attendence: The Effects on Use of Drugs Controling for Sociodemographic and Theoretical Factors. The International Journal for the Psychology of Religion, 10(4), 241-258. Donahue, M. J.; and Benson, P. L. (1995). Religone and the Weiibeing of Adolescents. Journal of Socail Issues, 51, 145-160. Doswel, W. M.; Kouyate, M.; and Taylor, J. (2003). The Roler of Spirituality in Preventing Early Sexual Behavior. American Journal of Health Studis, 18(4), 195-202. Holder, D. W.; Durant, R.; Haarris, T.; Daniel, J. H.; Obeidallh, D.; and Goodman, E. (2000). The Association between Adolescent Spiritually and Voluntary Sexual Activity. Jornal of Adolescent Health, 26(4), 295-302. | ||
Statistics Article View: 213 PDF Download: 254 |