News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,498,835 |
| PDF Download | 4,503,685 |
اختلاط حقیقیه و خارجیه: ضرب‌های منتج و نتایج | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Volume 26, Issue 68, July 1401, Pages 5-23 PDF (442.43 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2023.244527.1624 | ||
| Author | ||
| اسدالله فلاحی* | ||
| استاد گروه منطق، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 13 May 2023, Revise Date: 23 August 2023, Accept Date: 04 July 2023 | ||
| Abstract | ||
| شمس‌الدین سمرقندی در دو کتاب قسطاس الأفکار و شرح القسطاس دربارة قیاس‌های مختلط از حقیقیه و خارجیه، دو دیدگاه متفاوت را به‌دست داده است که تحت عنوان‌های «تحریر اول» و «تحریر دوم» در مقالات دیگری به آن‌ها پرداخته و نشان داده‌ایم هرکدامشان دچار خطاهای متعددی هستند و از این روی، هیچ‌کدام از آن‌ها تحلیلی درست و کامل از اختلاط قضیه‌های حقیقیه و خارجیه به‌دست نمی‌دهند. در این مقاله قصد داریم نتایج درست اختلاط این قضایا را به‌دست دهیم؛ به‌گونه‌ای که برپایة مبانی فکری منطق‌دانان مسلمان همچون سمرقندی، هیچ اعتراضی بر این نتایج وارد نباشد و بتوان آن‌ها را تقریری کاملاً درست از اختلاط قضایای حقیقیه و خارجیه دانست. در هریک از شکل‌های چهارگانة قیاس ارسطویی، اختلاط خارجیه-حقیقیه و حقیقیه-خارجیه را جداگانه بررسی کرده‌ایم؛ همچنین ضرب‌ها و اختلاط‌های عقیم و منتج را به‌صورت موردی مشخص کرده و نتایج هر ضرب و اختلاط منتج را جداگانه نشان داده و نتایج قابل اثبات را اثبات کرده‌ایم. بررسی اختلاط‌های عقیم و نتایج غیر قابل اثبات، نیازمند بررسی نظام‌مند مثال‌های نقض است که آن را به مقاله‌ای دیگر وامی‌گذاریم. | ||
| Keywords | ||
| قیاس مختلط; مقدمه حقیقیه; مقدمه خارجیه; ضرب‌های منتج; اختلاط‌های عقیم; شمس الدین سمرقندی | ||
| References | ||
|
سمرقندی، شمس‌الدین (1393). قسطاس الأفکار فی تحقیق الأسرار (نجم‌الدین پهلوان، مقدمه‌نویس و مصحح و مترجم). استانبول: ترکیه یازما اثرلر کورمو باشکانلیقی.
سمرقندی، شمس‌الدین (1399). قسطاس الأفکار فی المنطق (اسدالله فلّاحی، مقدمه‌نویس و مصحح و محقق). تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفة ایران.
فلّاحی، اسدالله (1400). قضایای حقیقیه و خارجیه نزد ارسطو. منطق‌پژوهی، 12(2)، 213-234.
فلّاحی، اسدالله (1401الف). قضایای حقیقیه و خارجیه نزد شمس‌الدین سمرقندی. منطق‌پژوهی، 13(1)، 143-166.
فلّاحی، اسدالله، (1401ب). دو تحریر از قضایای حقیقیه و خارجیه نزد شمس‌الدین سمرقندی. جاویدان خرد، 41(1)، 5-36.
فلّاحی، اسدالله (1401ج). قیاس مرکّب از قضایای حقیقیه و خارجیه نزد شمس‌الدین سمرقندی. فلسفه و کلام اسلامی، 55(2)، 365-390.
فلّاحی، اسدالله (1401د). مقایسه و ارزیابی تحریر دوم از اختلاط حقیقیه و خارجیه نزد شمس‌الدین سمرقندی. حکمت معاصر، 13(2)، 57-81.
فلاحی، اسدالله (1401هـ). اختلاط حقیقیه و خارجیه: ضرب‌های عقیم و مثال‌های نقض. تاریخ علم، 20(2)، 133-151. | ||
|
Statistics Article View: 249 PDF Download: 327 |
||