دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues513
Number of Articles4,443
Article View8,495,739
PDF Download4,503,151
رحمتی, ., نظری نوله, . (2023). مناقشات فقهی تشکیل بانک اسپرم. Islamic Political Thought, 28(79), 267-293. doi: 10.30497/flj.2023.243742.1849
محمد حسین رحمتی; نرجس نظری نوله. "مناقشات فقهی تشکیل بانک اسپرم". Islamic Political Thought, 28, 79, 2023, 267-293. doi: 10.30497/flj.2023.243742.1849
رحمتی, ., نظری نوله, . (2023). 'مناقشات فقهی تشکیل بانک اسپرم', Islamic Political Thought, 28(79), pp. 267-293. doi: 10.30497/flj.2023.243742.1849
رحمتی, ., نظری نوله, . مناقشات فقهی تشکیل بانک اسپرم. Islamic Political Thought, 2023; 28(79): 267-293. doi: 10.30497/flj.2023.243742.1849

مناقشات فقهی تشکیل بانک اسپرم

فقه و حقوق خانواده
Article 11, Volume 28, Issue 79, July 1402, Pages 267-293    PDF (751.5 K)
Document Type: علمی- ترویجی
DOI: 10.30497/flj.2023.243742.1849
Authors
محمد حسین رحمتی* 1; نرجس نظری نوله2
1دادوستد اسپرم، بانک اسپرم، اسپرم بیگانه، حق هویت.
2دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فیزیولوژی جانوری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
Receive Date: 08 September 2022,  Revise Date: 25 May 2023,  Accept Date: 13 May 2023 
Abstract
امروزه ذخیره‌سازی اسپرم در بانک‌های مخصوص این کار به‌منظور اهدای آن به زوج‌های نابارور یا به‌منظور بهره‌گیری آن برای صاحب اسپرم در زمان بروز حوادثی که درصد باروری وی کاهش می‌یابد، تشکیل می‌شود. ایجاد و فعالیت این بانک‌ها در کشورهای اسلامی، مورد مداقه و مناقشات فقهی از سوی برخی اندیشمندان قرار گرفته است؛ از جمله آنکه آیا دادوستد اسپرم، با توجه به نجاست و عدم مالیت آن و دریافت مبالغ فراوان در قبال واگذاری آن به این بانک‌ها، صحیح است؟ آیا اهدای اسپرم بیگانه به زوج‌های نابارور، موجب تضییع حق هویت و از بین رفتن نسب کودکان متولد از این اسپرم‌ها نیست؟ ذخیره‌سازی اسپرم و تزریق آن به رحم بیگانه یا تزریق آن به رحم همسر، بعد از وفات صاحب اسپرم، آیا با اصول و قواعد حاکم در فقه شیعه سازگاری دارد؟ پژوهش حاضر که با روش تحلیلی و توصیفی به بررسی این مناقشات پرداخته، چنین نتیجه گرفته است که اولاً با وجود منافع محلله و عقلایی در اهدای اسپرم، مانعی در دادوستد آن نیست، همان‌طور که اهدای آن به زوج‌های نابارور سبب گم شدن نسب کودکان متولد از این روش‌ها و نیز تضییع حق هویت آنان نمی‌باشد. ثانیاً تزریق اسپرم به رحم بیگانه یا رحم همسر بعد از وفات صاحب اسپرم، حرمت تکلیفی ندارد و هیچ‌یک از مناقشات پیش‌گفته به‌لحاظ فقهی، مانعی برای ایجاد بانک اسپرم و بهره‌وری از آن نمی‌باشد.
Keywords
دادوستد اسپرم; بانک اسپرم; اسپرم بیگانه; حق هویت
Supplementary Files
References
  • آسا، الهام؛ احمدی، رحیم؛ محمودی، مینو و محمدنیا، عبدالرضا (1399). «بررسی اثرات آسیب‌زای فرایند انجماد بر ویژگی‌های عملکردی و مولکولی اسپرم مردان نابارور دچار آستنوتراتوزواسپرمیا». مجلة دانشگاه علوم پزشکی قم، 14(3)، ص64ـ73.
  • آقابابایی، اسماعیل (1385). پیوند اعضا از بیماران فوت‌شده و مرگ مغزی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • ابراهیمی، حبیب (1399). «اسپرم اهدایی؛ درصد موفقیت، روش انتقال و شرایط». مندرج در سایت رادینا سلامت به نشانی https://raadinahealth.com/fa/blog/using-a-sperm-donor
  • ابن‌ زهره، حمزه بن علی (1417ق). غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع. قم: مؤسسه الامام الصادق(ع).
  • ابن عابدین، محمدامین (1423ق). حاشیه ردالمحتار علی الدّر المختار. ریاض: دار عالم الکتب.
  • ابن‌ قدامه، عبدالله بن احمد (1388ق). مغنی. قاهره: مکتبه القاهره.
  • ابن مبارک، عبدالله (بی‌تا). نظریه الضروره الشرعیه. بی‌جا: بی‌نا.
  • ابوحیان‌ اندلسی، محمد بن یوسف (1420ق). البحر المحیط فی تفسیر القرآن. بیروت: دار الفکر.
  • اردبیلی، احمد بن محمد (1379). مجمع الفائده و البرهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • انصاری، مرتضی‌ بن‌ محمدامین (1375). کتاب المتاجر. تبریز: بی‌نا.
  • ـــــــــــــــ (1392). مکاسب محرمه، جلد 1 و 2. قم: دار الحکمه.
  • ـــــــــــــــ (بی‌تا). کتاب النکاح. قم: تراث الشیخ الأعظم.
  • ایروانی، علی (1384). حاشیه المکاسب. تهران: کیا.
  • بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق). حدائق الناضره. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  • الجزیری، عبدالرحمان (1424ق). الفقه علی المذاهب الأربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • جمعی از نویسندگان (1428ق). حاشیه موسوعه احکام الاطفال و ادلّتها، جلد 3. قم: مرکز فقهی ائمة اطهار(ع).
  • حر عاملی، محمد بن الحسن (بی‌تا). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث.
  • حسنی شیرازی، سید محمد (بی‌تا). المسائل الاسلامیه. انتشارات مؤسسه فکر اسلامی.
  • حسینی عاملی، محمد بن جواد (بی‌تا). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • حکیم، محسن (بی‏تا). نهج الفقاهه قم: انتشارات 22 بهمن.
  • ـــــــــــــ (بی‌تا). مستمسک العروه الوثقى، جلد 4. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • ـــــــــــــ (بی‌تا). منهاج الصالحین. تعلیق سید محمدباقر صدر. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
  • حلی، حسن بن یوسف (1410ق). نهایه الاحکام. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  • حلى (محقق)، جعفر بن حسن (1408ق).‌ شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام‌. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  • خامنه‌ای، سید علی (1400). اجوبه الإستفتائات. تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
  • خزائی، احمدرضا (1400). «مبانی معاملة خون در اندیشة فقهای امامیه». فصلنامة پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 17(68)، ص142ـ158.
  • خویی، ابوالقاسم (1375). مصباح الفقاهه، جلد 1 و 2. قم: مؤسسة انصاریان.
  • ـــــــــــــــ (1390). معجم الرجال، جلد 13. قم: مرکز نشر الثقافه الاسلامیه فی العالم.
  • ـــــــــــــــ (بی‌تا). منهاج الصالحین. مؤسسه الخوئی الإسلامیه.
  • رضایی، حلیمه (1399). «نگاهی گذرا بر نابـاروری و شیوه‌های نوین درمان». فصلنامة آزمایشگاه و تشخیص، 12(4)، ص46ـ53.
  • روحانی، سید صادق (1392). فقه الصادق(ع). قم: آیین دانش.
  • ـــــــــــــــ (1414ق). المسائل المستحدثه. قم: مؤسسه دار الکتاب.
  • زین‌الدین، محمدامین (بی‌تا). کلمه التقوی. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  • سمرقندی، نصر بن محمد (1416ق). تفسیر بحر العلوم. بیروت: بی‏جا.
  • سایت دکتر سوشا (1401). «اهدای اسپرم: نحوة اهدای اسپرم از ابتدا تا انتها». مجلة اینترنتی پزشکی و سلامت، مندرج در سایت https://www.drsosha.com
  • سیستانی، سید علی (1431ق). الفتاوی المیسّره. قم: دار الزهراء(س).
  • سیوطی، عبدالرحمان‌ بن ابی‌بکر (1429ق). الجامع الصغیر فی احادیث البشیر النذیر. بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
  • شافعی‌پور، ایوب (1396). «مطالعة تطبیقی بیع اسپرم در فقه مذاهب اسلامی». مبانى فقهى حقوق اسلامى، 10(19)، ص941ـ966.
  • صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1414ق). توضیح المسائل. قم: القرآن الکریم.
  • صیمری بحرانی، مفلح (بی‏تا). غایه المرام. قم: دار الهادی.
  • طباطبایی، سید تقی (بی‌تا). مبانی منهاج الصالحین. قم: منشورات قلم الشرق.
  • طباطبایی سید حکیم، محمدسعید (1420ق). فقه الاستنساخ البشری و فتاوی الطبیه. بی‌جا: بی‌نا.
  • طباطبایی یزدی، محمدکاظم (1420ق). حاشیه المکاسب. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  • طبرسی، فضل بن حسن (1415ق). مجمع البیان. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
  • طوسی، محمد بن حسن (بی‏تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: احیاء التراث العربی.
  • _______ (1387ق). المبسوط. قم: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
  • _______ (بی‏تا). الخلاف. مؤسسه النشر الإسلامی.
  • عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌ بن علی (1419ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  • عذاری، سعید کاظم (1388). التلقیح الصناعی بین العلم و الشریعه. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
  • علم‌الهدی، سید مرتضی (1415ق). الانتصار. قم: انتشارات اسلامی.
  • غروی، علی (1377). التنقیح فی شرح العروه الوثقی، جلد 8. قم: مؤسسة احیای آثار امام خویی.
  • فاضل، محمدجواد (1387). بررسی فقهی تلقیح مصنوعی. قم: مرکز فقهی ائمة اطهار(ع).
  • ـــــــــــــــ (1396). مکاسب محرمه، جلد 2. قم: مرکز فقهی ائمة اطهار(ع).
  • فاضل لنکرانی، محمد (1383). جامع المسائل، جلد 1. قم: امیر.
  • فضل‌الله، محمدحسین (1416ق). المسائل الفقهیه. بیروت: دار الاعتصام.
  • فیض کاشانی، ملا محسن (1416ق). تفسیر الصافی. قم: مؤسسه الهادی.
  • قائنی، محمد (1430ق). المبسوط مسائل طبیه، جلد1. قم: مرکز فقهی ائمة اطهار(ع).
  • قزوینی، سید علی (1374). «آثار حقوقی تلقیح مصنوعی». نشریة نامه مفید، 1(3)، ص165-196.
  • قطمیری، نادر، تأثیر درمان سرطان بر بارورى مردان، ترجمة مقاله از انجمن سرطان آمریکا:
https://cnin.ir/Cancer-Treatment.aspx?302

  • قمى، على بن ابراهیم‌ (1404ق). تفسیر قمی، جلد 2. قم: دار الکتاب.
  • کاسانی، ابوبکر بن مسعود (1406ق). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع. قم: دار الکتب العلمیه.
  • گلپایگانى، سید محمدرضا (1409ق). مجمع المسائل. قم: دار القرآن الکریم‌.
  • مامقانی، محمدحسن (بی‏تا). غایه الآمال فی شرح کتاب المکاسب. قم: مجمع الذخائر الإسلامیه.
  • مجلسی، محمدباقر (1386). بحار الانوار. تهران: اسلامیه.
  • محسنی، محمدآصف (1426ق). الفقه و المسائل الطبّیّه. قم: بوستان کتاب.
  • _________ (بی‌تا). الفقه و المسائل الطبّیّه. تهران: یاران.
  • محقق داماد، سید مصطفی (1406ق). قواعد فقهی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى‌.
جمیل، محمد بن مبارک (بی‏تا). نظریه الضروره الشرعیه، بیروت: دار الوفاء للطباعه و النشر.

  • مرتضوی، محسن و نوروزی، مجتبی (1398). «نگهداری اسپرم و بهره‌برداری از آن در فقه امامیه». مجلة فقه پزشکی، 11(38 و 39)، ص7ـ20.
  • مشهدی، میرزا محمد (1367). کنز الدّقائق. وزاره الثقافه و الإرشاد الإسلامی. تهران: مؤسسه الطبع و النشر.
  • مظفر، محمدرضا (1370). اصول الفقه. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
  • معینی‌فر، محدثه (1391). «بررسی حق کودک بر هویت در اسلام و اسناد بین‌المللی». نشریة فقه و حقوق خانواده، 17(56)، ص117ـ142.
  • مکارم شیرازی، ناصر (1394). مشکلات مهم تلقیح مصنوعی. قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب(ع).
  • مکی (شهید اول)، محمد (1411ق). اللمعه الدمشقیه. به کوشش علی کورانی. قم: بی‏نا.
  • موسوی خمینی، روح‌الله (1368). تحریر الوسیله، جلد 1. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • ـــــــــــــــ (1373). مکاسب. جلد 1. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ـــــــــــــــ (1391). توضیح المسائل. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ـــــــــــــــ (1421ق). کتاب البیع، جلد 3. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • منتظری، حسینعلی (1415ق). دراسات فی المکاسب. قم: تفکر.
  • ـــــــــــــــ (1381). توضیح‌ المسائل. تهران: انتشارات سرایی.
  • موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا (1409ق). مجمع المسائل. قم: دار القرآن الکریم‌.
  • مؤمن، محمد (1415ق). کلمات سدیده فی مسائل جدیده. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه.
  • نایب‌زاده، عباس (1380). بررسی حقویی روش‌های نوین باروری مصنوعی. تهران: مجد.
  • نائینی، محمدحسین (1373). منیه الطالب، جلد 1. تهران: المکتبه المحمدیه.
  • نجفی، محمدحسن (1392). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 22. تهران: اسلامیه.
  • نصر اصفهانی، محمدحسین (1396). «تازه‌های فریز اسپرم انسانی در درمان ناباروری». نشریة سلول و بافت، 8(4)، ص332ـ353.
  • نوری، حسین (1368). مستدرک الوسائل، جلد 14. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
  • نیکزاد، عباس (1384). «بررسی احکام تکلیفی اهدای گامت». مجلة علوم پزشکی بابل، ۸(۵)، ص111ـ۱۱۹.
  • وحید خراسانی، حسین (1421ق). توضیح المسائل. قم: مدرسة باقرالعلوم علیه‌السلام.
  • یزدی، محمد (1377). ثلاث رسائل فقهیه. قم: پیام مهدی.
Statistics
Article View: 538
PDF Download: 299


Journal management system. designed by sinaweb