
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,394 |
Article View | 8,249,708 |
PDF Download | 4,245,784 |
تأثیر روانشناختی ساختار خانواده و مشارکتپذیری اعضای خانواده در حل تعارض ولایت و حضانت | ||
فقه و حقوق خانواده | ||
Article 3, Volume 29, Issue 81, June 1403, Pages 69-94 PDF (3.07 M) | ||
Document Type: علمی - پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/flj.2023.243959.1866 | ||
Authors | ||
کبری پورعبدالله* 1; محمد مهدی صفورایی پاریزی2 | ||
1استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
2دانشیار گروه روانشناسی تربیتی جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران | ||
Receive Date: 18 December 2022, Revise Date: 05 May 2023, Accept Date: 13 May 2023 | ||
Abstract | ||
خانواده رکن بنیادین اجتماع و مشمول قواعد روانشناختی و مقررات حقوقی است و با حسن اجرای این قواعد و مقررات میتواند به تعالی اعضای خانواده و تحکیم و ارتقای بنای خود دست یابد. در فرض طلاق زوجین و رخداد تعارض تکلیف حضانت مادر با حدود ولایت جدپدری میتوان با تقویت ساختار گستردة خانواده و توجه به مقتضای مشارکتپذیری طبقات مختلف خانواده از شرایط پیشآمده بهنفع ارتباط نسلها بهرهمند شد و همچنین به ملاکات شارع برای تشریع نهاد ولایت قهری دست یافت. در پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر روانشناختی نوع ساختار خانواده و حالات مختلف مشارکت اعضا در هر یک از ساختارها برای برونرفت از تعارضهای حقوقی پیشآمده میان عملکرد حاضن و ولیّ قهری، منابع مختلف روانشناسی و فقهی و حقوقی بررسی شده است. نتایج بررسیها نشان میدهد در شرایط گسست نسلها و وجود فاصلة معنادار میان خانواده مرتبه اول با خانواده در مرتبههای دوم و سوم، زمینههای درک متقابل و مشارکت مؤثر ازبین رفته است و نهتنها تعامل حاضن و ولیّ قهری پساز طلاق دچار مشکل میشود، بلکه چهبسا این خلأ خود از زمینههای رخداد واقعة طلاق باشد؛ درنتیجه لازم است حتی درشرایطیکه زمینة تغییر ساختار خانواده وجود ندارد، شرایط مشارکتپذیری طبقات مختلف خانوادگی در بسترهای مختلف فکری و فرهنگی و اقتصادی فراهم شود و تهدید بیگانگی خویشاوندان تبدیل به فرصت همیاری و معاضدت ایشان شود. | ||
Keywords | ||
حضانت فرزندان; ساختارهای خانواده; مشارکتپذیری اعضای خانواده; ولایت قهری فرزندان | ||
References | ||
قرآن کریم
آقاجانی، نصرالله (1381). مشارکتپذیری اعضای خانواده. مجله مطالعات راهبردی زنان، (16)، ص 1ـ11.
آهنگر کانی، محمد؛ کمری، سامان؛ و زارعی، رقیه (1395). تبیین بهزیستی معنوی و شادکامی زوجین براساس مؤلفه بخشایش در خانوادة هستهای. مجله روانشناسی اجتماعی، 10 (38)، ص 23-36.
اسدی، لیلا سادات (1386). ظرفیت حکومت اسلامی و ضرورت ولایت مادر. مجله کتاب زنان (فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان)، 9 (35)، ص 31-63.
اعزازی، شهلا (1387). جامعهشناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
انصاری، قدرت الله (1429 ق). موسوعة أحکام الأطفال وأدلتها. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام.
بارکر، فیلیپ (1382). خانوادهدرمانی پایه (محسن دهقانی و زهره دهقانی، مترجمان). تهران: رشد.
بستان، حسین (1390). جامعهشناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بهنام، جمشید (1383). ایرانیان و اندیشة تجدد. تهران: فرزان.
پورعبدالله، کبری (1398). امکانسنجی تغییر موضوع در ولایت قهری فرزندان. مجله مطالعات راهبردی زنان، 21 (84)، ص 29-50.
خوئی، ابوالقاسم (1377). مصباح الفقاهة (محمدعلی توحیدی، بهکوشش). قم: داوری.
سالاریفر، محمدرضا (1385). خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شبیری زنجانی، موسی (بیتا). کتاب نکاح. قم: موسسه پژوهشی رأیپرداز.
شبیری زنجانی، موسی (1397). ولایت مادر بر نکاح فرزند. مجله پژوهشهای فقهی تا اجتهاد، 2 (4)، ص 5-20.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1362). جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
صفائی، حسین؛ امامی، اسدالله (1376). حقوق خانواده، قرابت، نسب و آثار آن. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
عامری، فریده؛ نوربالا، احمدعلی؛ اژهای، جواد؛ رسولزاده طباطبائی، کاظم (پاییز 1382). بررسی تأثیر مداخلات خانواده درمانی راهبردی در اختلافات زناشویی. مجله روانشناسی، (27)، ص 47-59.
عظیمزاده اردبیلی، فائزه؛ افقه، آلاء (1395). نهاد ولایت بر کودک و خلأها و چالشهای آن در فقه و حقوق. دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده، 21(65)، ص 5-29.
فلاح، حسن؛ سید علیزاده گنجی، سید جواد؛ و قنبرپور، بهنام (1400 ش). دلایل اثباتکنندة ولایت مادر در فقه و حقوق با نگاهی به فرضیة اولویت عشق مادری در حقوق آمریکا. دو فصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، 14 (27).
کاتوزیان، ناصر (1375). دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده. تهران: مؤسسه نشر یلدا.
گلابی ، فاطمه؛ اخشی، نازیلا (پاییز 1394). مشارکت اجتماعی و نشاط اجتماعی. جامعه شناسی کاربردی، سال 26، 3 (59)، ص 139-160.
گلدنبرگ، ایرنه؛ و گلدنبرگ، هربرت (1382). خانواده درمانی (حسین شاهی برواتی، سیامک نقشبندی، و الهام ارجمند، مترجمان). تهران: روان.
گیدنز، آنتونی (1389). جامعهشناسی (منوچهر صبوری، مترجم). تهران: نی.
معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی. تهران: ادنا.
موسوی بجنوردی، محمد؛ و ترکمان، عفت (1385). ولایت مادر در فقه و حقوق با نگرشی به اندیشة امام خمینی (ره). پژوهشنامه متین، دوره 8 (33)، ص 131ـ147.
موسوی، سید نقی؛ و نادرعلی، یاسر (1401 ش). بازخوانی قلمرو ولایت مادر در فقه اسلامی. دوفصلنامه علمی فقه و حقوق خانواده، 27 (77)، ص 275-289.
نفر، نرگس (1392). انواع خانواده. نشریه رشد آموزش مشاور مدرسه، (32)، ص 26-28.
نقیبی، سید ابوالقاسم؛ کاردوانی، راحله؛ و وکیلی، مهدی (1392). ظرفیتسنجی نقش حضانتی مادر در مواجهه با مقام ولایی و حضانتی پدر. مجله مطالعات راهبردی زنان، 15 (60)، ص 145-193.
نوری، حسین بن محمدتقی (1408 ق). مستدرک الوسائل. بیروت: مؤسسه آل البیت (علیهم السلام) لاحیاء التراث.
نیکولز، مایکل (1395). خانواده درمانی؛ نظریهها، مفاهیم و روشها (محسن دهقانی، آناهیتا گنجوی، سمیه محمدی، و فرزانه نجاریان، مترجمان). تهران: رشد.
هوشیاری، جعفر؛ صفورایی، محمد مهدی؛ جزایری، سید حمید؛ و تقییان، حسن (1399). مرزهای درونی خانواده از نگاه روانشناسی و قرآن کریم. مجله پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده، 8 (20)، ص 9-32.
https://t.me/MignaChannel سایت میگنا
دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران غرب. مرکز مشاوره امین:
| ||
Statistics Article View: 291 PDF Download: 253 |