News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,926 |
| PDF Download | 4,499,494 |
اعتبارسنجی سوگند در موضوعات حقوق خانواده | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 12, Volume 28, Issue 78, February 1402, Pages 305-331 PDF (747.88 K) | ||
| Document Type: علمی- ترویجی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2023.243567.1827 | ||
| Author | ||
| لیلا ایمانی راد* | ||
| مربی گروه الهیات دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 16 August 2022, Revise Date: 20 February 2023, Accept Date: 02 March 2023 | ||
| Abstract | ||
| در قوانین مدون حقوقی ازجمله در ماده (1258 ق.م) در ردیف اسناد کتبی، اقرار، شهادت و امارات به‌صراحت سوگند در شمار ادلهای منظور شده است که برای اثبات دعوی به کار گرفته میشود. این تحقیق به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از رهیافت تطبیقی مسئله اثباتی بودن سوگند را در موضوعات حقوق خانواده به چالش می‌کشاند. بر اساس یافتههای پژوهش، چنین استنباط میشود که نقش سوگند در همه‌ی دعاوی خانوادگی یکسان نیست. تأثیر سوگند در دعاوی رجوع، طلاق خلع، مهریه، ایلا و عیوب مجوز فسخ نکاح، باعث اسقاط دعوا میشود. در دعاوی زوجیت و عنن نیز با سوگند منکر، دعوا خاتمه پیدا می‌کند؛ اما در صورت نکول منکر با سوگند مردوده توسط مدعی، زوجیت و عنن ثابت میشود. در دعوای نفقه، سوگند محکوم‌علیه بر اعسار یا سوگند محکوم‌له بر ایسار در زمره‌ی دلیل اثباتی قرار می‌گیرد. کارایی سوگند در این مورد که محدود به امور مالی می‌باشد، دعوا را به نفع یاد کننده‌ی سوگند اثبات می‌کند البته ماهیت شهادت به‌ضمیمه سوگند را باید شهادت یا دلیلی خاص دانست و به‌هرحال نمی‌توان آن را سوگند تلقی نمود. هرچند شباهت زیادی بین لعان با سوگند وجود دارد اما لعان سوگند نمی‌باشد. بلکه لعان به‌عنوان شیوه‌ی مستقلی به‌موازات شهادت و سوگند می‌باشد که احکام خاص خود را دارد. در غالب موارد، عملکرد این دلیل در دعاوی خانوادگی فقط به‌منظور فصل خصومت و باعث اسقاط دعوا می‌باشد. در قوانین مدون حقوقی ازجمله در ماده (1258 ق.م) در ردیف اسناد کتبی، اقرار، شهادت و امارات به‌صراحت سوگند در شمار ادلهای منظور شده است که برای اثبات دعوی به کار گرفته میشود. این تحقیق به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از رهیافت تطبیقی مسئله اثباتی بودن سوگند را در موضوعات حقوق خانواده به چالش می‌کشاند. بر اساس یافتههای پژوهش، چنین استنباط میشود که نقش سوگند در همه‌ی دعاوی خانوادگی یکسان نیست. تأثیر سوگند در دعاوی رجوع، طلاق خلع، مهریه، ایلا و عیوب مجوز فسخ نکاح، باعث اسقاط دعوا میشود. در دعاوی زوجیت و عنن نیز با سوگند منکر، دعوا خاتمه پیدا می‌کند؛ اما در صورت نکول منکر با سوگند مردوده توسط مدعی، زوجیت و عنن ثابت میشود. در دعوای نفقه، سوگند محکوم‌علیه بر اعسار یا سوگند محکوم‌له بر ایسار در زمره‌ی دلیل اثباتی قرار می‌گیرد. کارایی سوگند در این مورد که محدود به امور مالی می‌باشد، دعوا را به نفع یاد کننده‌ی سوگند اثبات می‌کند البته ماهیت شهادت به‌ضمیمه سوگند را باید شهادت یا دلیلی خاص دانست و به‌هرحال نمی‌توان آن را سوگند تلقی نمود. هرچند شباهت زیادی بین لعان با سوگند وجود دارد اما لعان سوگند نمی‌باشد. بلکه لعان به‌عنوان شیوه‌ی مستقلی به‌موازات شهادت و سوگند می‌باشد که احکام خاص خود را دارد. در غالب موارد، عملکرد این دلیل در دعاوی خانوادگی فقط به‌منظور فصل خصومت و باعث اسقاط دعوا می‌باشد. | ||
| Keywords | ||
| سوگند; دلیل; اسقاط دعوا; فصل خصومت; دعاوی خانوادگی | ||
|
Supplementary Files
|
||
| References | ||
|
قرآن کریم
-ابن ادریس، محمد بن احمد (1410 ق). السرائر. ج 2، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد (1416 ق). مجموعه‌ی فتاوای ابن جنید. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول.
- ابن براج طرابلسى، عبدالعزیز (1406 ق). المهذب. ج 2 و 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- ابن قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی. ج 7، ج 10، دارالکتب العربی.
- ابن ابی ثغلب (1403 ق). نیل‌المارب. ج 2، کویت: مکتبة الفلاح.
- ابن رشد، محمد بن احمد (1995). بدایة المجتهد و نهایة المجتهد. ج 2، بیروت –لبنان: دار الفکر.
-اصفهانی، محمد (1416) ق. کشف اللثام. ج 7 و 10، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- انصاری، مرتضی (بی‌تا). کتاب النکاح. قم: ناشر تراث شیخ الاعظم.
- بهوتی، منصور بن یوسف (بی‌تا). کشف القناع عن متن الاقناع. بیروت ـ لبنان: دارالکتب العلمیه.
- بحرانی، یوسف (1405 ق). حدائق الناضره. ج 5 و 14 و 25 و 24، دفتر انتشارات اسلامی.
- جبعی العاملی، حسن بن زین‌الدین (1413 ق). مسالک الافهام. ج 3 و 6 و 7 و 10، قم: مؤسسه‌ی معارف اسلامی.
- حلی، محقق (1408 ق). شرایع الاسلام. ج 2 و 4، قم: مؤسسه‌ی اسماعیلیان.
- حلى، حسن بن یوسف ،(1410 ق). ارشاد الاذهان. قم: مؤسسه‌ی النشر الاسلامی.
-ـــــــــــــــــــ، (1414 ق). تذکره الفقها. ج 14، قم: مؤسسه‌ی آل البیت.
- ــــــــــــــــــــ (1413). قواعد الاحکام، ج 5 و 7، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- ـــــــــــــــــــــ، (1413 ق). مختلف الشیعه. ج 3، ج 2، قم: دفتـر انتشـارات اسـلامی.
-حر عاملى، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. ج 22 و 23 و 27، قم: مؤسسه‌ی آل البیت.
- روحانی، محمد صادق(بی‌تا). فقه الصادق. قم: آیین دانش.
- زراعت، عباس (1388). ادله اثبات دعوا. کاشان: انتشارات قانون‌مدار.
-خوانساری، احمد بن یوسف (1405 ق). جامع المدارک. ج 6، قم: موسسه اسماعیلیان.
- سبحانی، جعفر (1414 ق). نظام الطلاق فی الشریعة الاسلامی. قم: مؤسسه‌ی امام صادق.
- سرخسی، ابوبکر محمد بن ابوسهل (1406 ق). المبسوط. ج 6، ج 5، بیروت: دارالمعرفة.
- سبزوارى، سید عبدالعلی (1413 ق). مهذب الاحکام. ج 26، قم: مؤسسه‌ی المنار.
-سنهوری، عبد الرزاق احمد (1952). الوسیط فی شرح القانون المدنی. قاهره: دار النهضه العربیه.
- شادباش، ابراهیم ناصر (1391). ادله‌ی اثبات دعوا. تبریز: انتشارات آیدی.
- شوکانی، محمد بن علی (1413 ق). نیل الاوطار. ج 6، مصر: دارالحدیث.
- شوشتری، محمدتقی، (1406 ق). النجعه فی شرح اللمعه. ج 9، تهران: کتاب‌فروشی صدوق.
- طباطبایی یزدی، محمدکاظم (1407 ق). العروة الوثقی. تهران: مؤسسه‌ی علمی للمطبوعات.
- طباطبایی، علی بن محمد (1418 ق). ریاض المسائل. ج 12، مشهد: مؤسسه‌ی آل البیت.
- طوسی، محمد بن حسین (1387). مبسوط فی فقه الامامیه. ج 5 و 6 و 8، تهران: کتبة الرضویه.
- ــــــــــــــــــــــ (1390). الخلاف. ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین (1416 ق). تمهید القواعدالاصولیه و العربیه. قم: چاپ اول، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- ـــــــــــــــــــــــــــ (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه. ج 6 و 7، قم: کتاب‌فروشی داوری.
- عراقی، آقا ضیاءالدین (1421 ق). حاشیه المکاسب (تقریرات نجم‌آبادی). در یک مجلـد، قـم: انتشـارات غفـور، چـاپ اول.
- فاضل لنکرانی، محمد (1422 ق). العروة الوثقی. ج 2، قم: مرکز فقه الائمة الاطهار.
- ــــــــــــــــــــ (1421 ق). تفصیل الشریعه. قم: مرکز فقه الائمة الاطهار.
-ــــــــــــــــــــ (1380). جامع المسائل. قم: امیرالعلم، چاپ دهم.
- فخرالمحققین، محمد بن حسن (1388). ایضاح الفوائد. قم: مؤسسه‌ی اسماعیلیان.
- فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی (1406 ق). الوافی. اصفهان: کتابخانه امام امیر المومنین علی (ع).
- کاسانی، ابوبکر (بی‌تا). بدایع الصنایع. ج 2 و 3، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- کاشف الغطاء، محمدحسین (بی‌تا). تحریرالمجله. ج 4، بی‌جا: ناشر مکتبه النجاح.
- کاتوزیان، ناصر (1385). حقوق خانواده. تهران: انتشارات بهمن برنا.
- کلینى، محمد بن یعقوب، (1407 ق). الکافی. ج 6 و 7، قم: دار الحدیث.
- کیایی، عبدالله (1387). قانون مدنى و فتاواى امام خمینى. ج 2، تهران: انتشارات سمت.
- مزنی، اسماعیل بن یحیی (بی‌تا). مختصر المزنی. بی جا.
- مطهری (1405 ق). مستند تحریرالوسیله. قم: موسسه النشر الاسلامی.
-محقق داماد، مصطفی (1390). بررسی فقهی حقوق خانواده-نکاح و انحلال آن. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ شانزدهم.
-محقق داماد، مصطفی (1406 ق). قواعد فقه. ج 3، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دوازدهم.
- مغنیه، محمدجواد (1421 ق). فقه الا مام الصادق. ج 2، قم: مؤسسه انصاریان.
- مغنیه، محمدجواد (1421 ق). الفقه علی مذاهب الخمسه. ج 2، بیروت: دار الجواد.
- موسوی خمینى، روح‌الله (بی‌تا). تحریر الوسیله، ج 2، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
-نراقی، احمد (بی‌تا). مستند الشیعه. ج 17، قم: موسسه آل بیت.
- نجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام. ج 29،31،32،34،40،30، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
- نراقی، احمد (بی‌تا). مستند الشیعه. قم: موسسه آل البیت علیهم‌السلام.
- نوری، حسین بن محمدتقی (1408 ق). مستدرک الوسائل. ج 15، بیروت: مؤسسه آل البیت.
-مرکز تحقیقات فقهی قوه قضاییه (1382). مجموعه آرای فقهی ـ قضایی در امور حقوقی. (نکاح 2)(ج 4)، بی‌جا: قضا. | ||
|
Statistics Article View: 381 PDF Download: 620 |
||
