News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,495,933 |
| PDF Download | 4,503,167 |
لذت و رنج ازمنظر بوعلی‌سینا و علامه طباطبایی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Volume 26, Issue 68, July 1401, Pages 269-288 PDF (384.15 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2023.243812.1601 | ||
| Authors | ||
| فاطمه رستمی جاهد1; محمد جواد پاشایی* 2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فلسفه و حکمت، دانشگاه شاهد، تهران، ایران . | ||
| Receive Date: 04 October 2022, Revise Date: 08 January 2023, Accept Date: 22 January 2023 | ||
| Abstract | ||
| طبیعت انسان برمبنای کسب لذت‌های پایدار و رهایی از هرگونه رنج و درد آفریده شده است؛ چنان‌که بسیاری از خواسته‌های او تحت‌الشعاع همین میل طبیعی قرار می گیرند. در این پژوهش کوشیده‌ایم ازمیان نظرات فلاسفۀ اسلامی، دیدگاه‌های بوعلی‌سینا و علامه طباطبایی دربارۀ لذت و رنج را بسنجیم و با یکدیگر تطبیق دهیم؛ لذا پرسش اصلی نوشتار حاضر، این است که بوعلی‌سینا و علامه طباطبایی دربارۀ لذت و رنج، چه دیدگاه‌هایی دارند و چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی میان دیدگاه‌هایشان دربارۀ این مسئله وجود دارد. در رویکردی توصیفی- تطبیقی به دیدگاه‌های این دو دانشمند، وجوه اشتراک آنان دربارۀ این مسئله، چنین سامان یافته است که هردوی آن‌ها لذت و رنج را ازسنخ ادراک دانسته و مهم‌ترین تقسیم‌بندی خود را بر همین پایه بنا نهاده‌‍‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. برخی تفاوت‌های موجود میان دیدگاه‌های آنان نیز چنان است که ازنظر بوعلی‌سینا لذت و رنج، کیفیاتی نفسانی و عارض بر نفس‌اند و ازنظر علامه طباطبایی، لذت و رنج، اموری وجودی و عین نفس قلمداد می‌شوند. تفاوت در برخی اقسام، مصادیق و نوع تقابلشان نیز از دیگر اختلافات این دو متفکر در بحث پیشِ‌روی است. | ||
| Keywords | ||
| لذت; رنج; بوعلی‌سینا; علامه طباطبایی; سعادت; هیجان | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1360). مجموعۀ رسایل: رسالۀ تحفه (ضیاءالدین درّی، مترجم) (چاپ 2). تهران: مرکزی. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1363). المبدأ و المعاد (عبدالله نورانی، مصحح). تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1364). ترجمۀ رسالۀ أضحویه (حسین خدیوجم، مصحح، مقدمه‌نویس و تعلیقه‌نویس؛ مترجم: نامعلوم) (چاپ 2). تهران: اطلاعات. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة (محمدتقی دانش‌پژوه، مصحح). تهران: دانشگاه تهران. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1381). الإشارات و التنبیهات (مجتبی زارعی، محقق). قم: بوستان کتاب. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1383). رسالۀ نفس (موسی عمید، مصحح). همدان: دانشگاه بوعلی. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1393). الإشارات و التنبیهات (نصیرالدین محمد بن محمد بن الحسن طوسی و قطب‌الدین محمد بن أبی‌جعفر رازی، شارحان) (جلد 3). قم: نشر البلاغة. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1440ق). الأضحویة فی المعاد. تهران: شمس تبریزی. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (2007). أحوال نفس: رسالۀ فی النفس و بقائها و معادها (احمد فؤاد، محقق). پاریس: دار بیبلیون. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا-الف). الإشارات و التنبیهات مع المحاکمات (خواجه نصیرالدین طوسی، شارح) (جلد 1 و 3). بی‌جا: نشر نهج البلاغه. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا-ب). الشفاء: منطق (جلد 1. فن الثالث). قم: مرعشی نجفی. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا-ج). عیون الحکمة. قم: بیدار. اتابکی، مریم السادات (1391). لذت و رنج ازدیدگاه آگوستین و علامه طباطبایی. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانـشگاه آزاداسلامی، واحد تهران، تهران، ایران. حسینی طهرانی، محمدحسین (1389). رسالۀ لبّ اللباب (طبع جدید). قم: بوستان کتاب. خادمی، عین‌الله؛ و حامدی، مرتضی (1390). لذت و الم اخروی در فلسفۀ سینوی. فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی: آینۀ معرفت، 9(28)، 1-27. رحیمی، محمدحسین (1390). شرح رسالة الولایة علامه طباطبایی. تهران: ستارۀ قطبی. ریو، جان مارشال (1399). انگیزش و هیجان (یحیی سیدمحمدی، مترجم) (چاپ 35) (ویراست 7). تهران: ویرایش. سلیمانی، فاطمه (1389). لذت و الم ازنگاه ابن‌سینا. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی حکمت سینوی (مشکوة النور)، 14(44)، 5-23. شهرزوری، شمس‌الدین (1372). شرح حکمة الإشراق (حسین ضیائی تربتی، مصحح، محقق و مقدمه‌نویس) (چاپ 1). تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1366). تفسیر القرآن الکریم. قم: بیدار. طباطبایی، سید محمدحسین (1360). رسالة الولایة. قم: مؤسسۀ اهل‌البیت علیهم السلام. طباطبایی، سید محمدحسین (1362). معاد در المیزان. تهران: نور فاطمه. طباطبایی، سید محمدحسین (1374). ترجمۀ تفسیر المیزان (جلد 1، 4، 7، 11، 19). قم: جامعه. طباطبایی، سید محمدحسین (1386). نهایة الحکمۀ (غلام‌رضا فیاضی، مصحح) (جلد 2 و 4). قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). طباطبایی، سید محمدحسین (1387). ترجمه و شرح نهایة الحکمة. قم: بوستان کتاب. طباطبایی، سید محمدحسین (1388). رسائل توحیدی (جلد 1). قم: بوستان کتاب. طباطبایی، سید محمدحسین (1390). تفسیر المیزان (جلد 2، 3 و 11). لبنان: مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات. طباطبایی، سید محمدحسین (1423ق). ترجمۀ رسالة الولایة (طریق عرفان). قم: بخشایش. طباطبایی، سید محمدحسین (1428ق). مجموعۀ رسائل العلّامة الطباطبایی. قم: باقیات. طوسی، نصیرالدین محمد بن محمد (1386). شرح الإشارات و التنبیهات (نمط هشتم) (حسن حسن‌زادۀ آملی، محقق) (جلد 3). قم: بوستان کتاب. فرامرز قراملکی، احد (1395). روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو). مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. قرائی، فاطمه (1389). بررسی مقایسه‌ای لذت و رنج ازدیدگاه ابن‌سینا و شیخ اشراق. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشکدۀ الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران. کرکگور، سورن (۱۳۸۷). ترس و لرز (عبدالکریم رشیدیان، مترجم). تهران: نشر نی. کلنبرگر، جمیز (۱۳۸۴). کرکگور و نیچه: ایمان و پذیرش ابدی (ابوتراب سهراب و الهام عطاری، مترجمان). تهران: نگاه. مصباح یزدی، محمدتقی (1382). خودشناسی برای خودسازی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). ملکشاهی، حسن (1392). ترجمه و شرح إشارات و تنبیهات (جلد 2). تهران: سروش. نیچه، فریدریش (۱۳۷۹). فراسوی نیک و بد: پیش‌درآمد فلسفۀ آینده (داریوش آشوری، مترجم). تهران: خوارزمی. هب، دونالد او. (1375). درسنامۀ روانشناسی (جواد قهرمانی و دیگران، مترجمان). تهران: رشد. Frankl, V. E. (1984). Man’s Search for Meaning (3rd Edition). New York, NY: First Washington Square Press. (Original Work Published 1900). GOLDIE, P. (2010). The Oxford Handbook of PHILOSOPHY OF EMOTION. UK: Oxford University Press. Park, C. L.; and Folkman, S. (1997). Meaning in the Context of Stress and Coping. Review of General Psychology, 1, 115-144. | ||
|
Statistics Article View: 404 PDF Download: 370 |
||