دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues508
Number of Articles4,393
Article View8,246,395
PDF Download4,241,512
محمدقلی ها, ., مهدوی کنی, ., نقی زاده خواجکینی, . (2022). روش‌شناسی تأصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر. Islamic Political Thought, 27(77), 77-51. doi: 10.30497/flj.2022.242752.1777
فاطمه محمدقلی ها; صدیقه مهدوی کنی; محدثه نقی زاده خواجکینی. "روش‌شناسی تأصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر". Islamic Political Thought, 27, 77, 2022, 77-51. doi: 10.30497/flj.2022.242752.1777
محمدقلی ها, ., مهدوی کنی, ., نقی زاده خواجکینی, . (2022). 'روش‌شناسی تأصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر', Islamic Political Thought, 27(77), pp. 77-51. doi: 10.30497/flj.2022.242752.1777
محمدقلی ها, ., مهدوی کنی, ., نقی زاده خواجکینی, . روش‌شناسی تأصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر. Islamic Political Thought, 2022; 27(77): 77-51. doi: 10.30497/flj.2022.242752.1777

روش‌شناسی تأصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر

فقه و حقوق خانواده
Article 3, Volume 27, Issue 77, August 1401, Pages 77-51    PDF (446.75 K)
Document Type: علمی - پژوهشی
DOI: 10.30497/flj.2022.242752.1777
Authors
فاطمه محمدقلی ها* 1; صدیقه مهدوی کنی2; محدثه نقی زاده خواجکینی* 3
1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی موسسه عالی اموزش پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، تهران، ایران
2دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
3کارشناسی ارشد حقوق خانواده دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
Receive Date: 27 February 2022,  Revise Date: 21 December 2022,  Accept Date: 09 October 2022 
Abstract
بررسی‌هایی که تا کنون درخصوص اصول حاکم بر خانواده صورت گرفته، اغلب پیرامون تبیین مصادیق بوده است، بدون اینکه مفهوم اصل، حکومت و روش استنباط این اصول از آیات و روایات تبیین شود. از آنجا که هر استنباطی نیازمند تبیین روش است، در این پژوهش، بر آنیم تا با تطبیق مبانی و استفاده از قواعد و اصول روش «اکتشاف» شهید صدر در کتاب «اقتصادنا»، که نظریة نوینی در ارائة مکتب اقتصادی محسوب می‌شود، به تبیین روش‌ها و سازوکارهای استنباط اصول حاکم بر خانواده از آیات و روایات با روش توصیفی ـتحلیلی بپردازیم. مهم‌ترین سازوکارهای روش اکتشاف که در این تحقیق بررسی می‌شوند، عبارت‌اند از: تکرار و تأکید شارع، خطابات جمعی در استعمال الفاظ عام، کشف ملاکات احکام و روش استقرا. اعتبارسنجی ابزارهای این استنباط در حوزة خانواده، موجب اعتباردهی بیشتر به اصول مکتشف می‌گردد که این اصول امروزه در سیاست‌گذاری‌ها، قانون‌گذاری و اجرا در مسائل فقهی ـ حقوقی خانواده بسیار مورد توجه‌اند؛ زیرا اولاً روش اجتهاد اصولیان با حفظ چارچوب سنتی نیازمند توسعه و تکامل است و باید علاوه‌بر قواعد اجتهادی که عمدتاً ناظر به جنبه‌های فردی است، به روش دستیابی به احکام اجتماعی و فقه حکومتی و احکام مستنبط از گزاره‌های اخلاقی نیز توجه شود؛ ثانیاً این اصول جهت‌گیری کلان یک نظام را نشان می‏دهد و به‌جای بیان یک حکم و شناخت جزءجزء آنها، از چیستی یا چرایی احکام سخن می‏گوید و در صورت تعارض با تک‌گزاره‌ها، بر آنها حاکمیت دارد.
Keywords
اصل حکومت; اصول حاکم بر خانواده; نظام جامع معرفتی اسلام; روش اکتشاف; شهید صدر
Supplementary Files
References
  • قرآن کریم.
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (1415ق). کفایه الاصول. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم.
  • ابراهیمی دینانی، محمدابراهیم (1380). قواعد کلی فلسفی در فلسفة اسلامی، جلد 2. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم.
  • اعرافی، علیرضا (1391)، فقه تربیتی، مبانی و پیش‌فرض‌ها. قم: مؤسسة فرهنگی اشراق و عرفان.
  • بحرانی، شیخ یوسف (1376ق). الحدائق الناظره، جلد 12. قم: دار الکتب الاسلامیه.
  • تفتازانی، سعدالدین (بی‏تا). شرح المختصر، جلد 1. قم: دار الحکمه.
  • ثعلبی، احمد بن محمد (1422ق). الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • جبعی العاملی، زین الدین(1411ق). الروضه البهیه فی الشرح اللمعه الدمشقیه. بیروت: دارالفکر، چاپ سوم.
  • جناتی، محمدابراهیم (1370). منابع اجتهاد. تهران: کیهان، چاپ اول.
  • جوادی آملی، عبدالله (1391). تفسیر تسنیم، جلد 1. قم: اسراء، چاپ دوم.
  • جوهری، اسماعیل (1407ق). الصحاح. بیروت: دار العلم للملایین.
  • حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسایل الشریعه. قم: مؤسسة آل‌البیت.
  • حکمت‌نیا، محمود (1386). فلسفة حقوق خانواده، جلد 1 و 2. تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
  • ـــــــــــــــ (1393). «قواعد بنیادین در حقوق و روش‌شناسی احراز و توسعة آنها». حقوق اسلامی، شمارة 42.
  • رجحان، سعید (1391). اصول علم فقه. تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ پانزدهم.
  • ـــــــــــــــ (1390). مبانی استنباط احکام در حقوق اسلامی و حقوق موضوعه، جلد 1. تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ دوم.
  • زحیلی، وهبه، (1418ق). الفقه الاسلامی و ادلته، جلد 2. دمشق: دار الفکر، چاپ چهارم.
  • سبحانی، محمدتقی (1382). الگوی جامع شخصیت زن مسلمان. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
  • سید رضی، ابوالحسن محمد بن حسین (1390). نهج‌البلاغه. مشهد: عروج اندیشه، چاپ دوم.
  • شریفی، احمدحسین (1397). روش نظریه‌پردازی اسلامی در علوم انسانی از منظر شهید صدر. تهران: اندیشة نوین دینی.
  • شهابی، محمود (بی‌تا). تقریرات اصول. تهران: بروکه، چاپ دوم.
  • صدر، محمدباقر (1417ق). اقتصادنا. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
  • ـــــــــــــــ (1418ق). دروس فی علم الاصول. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم.
  • ـــــــــــــــ (1412ق). المعالم الجدیدة. بیروت: دار التعارف للمطبوعات، چاپ اول.
  • ـــــــــــــــ (1419ق). مجموعه آثار، جلد 3. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  • طبرسی، فضل بن حسن (1415ق). مجمع البیان فی تقسیر القرآن. بیروت: الاعلمی.
  • ـــــــــــــــ (1420ق). جوامع الجامع. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  • طوسی، محمد (بی‏تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: احیاء التراث العربی.
  • عسکری، ابی‌هلال (1412ق). معجم الفروق اللغویه. قم: اسلامی.
  • عظیمی گرکانی، هادی (1391). «معناشناسی تنقیح مناط؛ مقارنه با مفاهیم مشابه و روش‌شناسی آن». مطالعات اسلامی، 44(90)، ص127ـ153.
  • علیدوست، ابوالقاسم (1390). فقه و مصلحت. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم.
  • کاظمی، علی‌اصغر (1374). روش و بینش در سیاست. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول.
  • گلابی، سیاوش (1369). توسعة منابع انسانی در ایران، جامعه‏شناسی توسعة ایران. تهران: نشر فردوس.
  • لوبون، گوستاو (1386). آرا و معتقدات. ترجمة محمدتقی فخر داعی گیلانی. تهران: دنیای کتاب، چاپ دوم.
  • مجلسی، محمدباقر (1414ق). بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار. بیروت: مؤسسه الوفا.
  • محمدی، ابوالحسن (1385). مبانی استنباط حقوق اسلامی. تهران: دانشگاه تهران، چاپ چهل‌وپنجم.
  • مکارم شیرازی، ناصر (1416ق). انوار الاصول، جلد 3. قم: نسل جوان، چاپ اول.
  • مظفر، محمدرضا (1380). اصول فقه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  • مغنیه، محمدجواد (1990م). التفسیر الکاشف، جلد 1. بیروت: دار العلم للملایین.
  • مهدوی کنی، محمدرضا (1400). اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن. تنظیم و تحقیق اصغر آقامهدوی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  • مهدوی کنی، صدیقه (1388). ساختار گزاره‌های اخلاقی قرآن (رویکردی معناشناختی). تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ دوم.
  • موسوی خمینی، سید روح‌الله (1421ق). کتاب الطهاره. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • میرمعزی، سید حسین و نظریان مفید، محمدتقی (1398). «کارایی روش شهید صدر در کشف نظریة اسلامی عدالت اقتصادی». اقتصاد اسلامی. 19(75)، ص5ـ29.
  • نایینی، محمدحسین (1418ق). منیه الطالب فی شرح المکاسب، جلد 3. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  • نوری، حسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
  • وزیری، مجید (1387). «روش‌شناسی کشف قواعد فقهی در فقه امامیه». فصلنامة فقه و مبانی حقوق، 4(12)، ص12ـ35.
Statistics
Article View: 245
PDF Download: 261


Journal management system. designed by sinaweb