News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,476,531 |
| PDF Download | 4,500,844 |
آسیب‌شناسی موانع قانونی و اجرایی اوراق بهادارسازی دارایی‌های تسهیلاتی بانک‌ها از منظر فقهی و اقتصادی | ||
| تحقیقات مالی اسلامی | ||
| Article 7, Volume 11, Issue 2 - Serial Number 22, February 1401, Pages 541-594 PDF (1.82 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (ابزارهای تأمین مالی اسلامی) | ||
| DOI: 10.30497/ifr.2023.243761.1746 | ||
| Authors | ||
| حسین هرورانی* 1; سید هادی عربی2; عباس عرب مازار3 | ||
| 1دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2دانشیار، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 3دانشیار، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 11 September 2022, Revise Date: 13 November 2022, Accept Date: 10 January 2023 | ||
| Abstract | ||
| هدف مقاله حاضر احصاء موانع و چالش‌های فقهی، قانونی و اجرایی اوراق بهادارسازی دارایی‌های تسهیلاتی بانک‌هاست که با استفاده از روش هنجاری و توصیفی – تحلیلی، برخی راهکارها جهت گسترش استفاده از این ابزار ارائه خواهد شد. یافته‌ها نشان می‌دهد علی‌رغم وجود نیاز جدی بانک‌ها جهت افزایش توان تسهیلات‌دهی، چالش‌هایی ازجمله بالابودن هزینههای انتشار اوراق بهادار، قیمت‌گذاری مطالبات بدون توجه به شرایط بازار (سرکوب مالی) و بالاتر بودن سود سایر بازارهای موازی نسبت به عایدی این اوراق، طولانی‌بودن فرآیند بررسی اوراق بهادارسازی، ساختار پیچیده فرآیند اوراق بهادارسازی، توقف اجرای استفاده از این ابزار به دلیل مصادف شدن با بحران مالی 2008 میلادی، ریسک اعتباری بالای وام‌گیرندگان و کیفیت پایین دارایی‌های بانک‌ها، وجود شش نظریه فقهی در زمینه بیع دین و عدم‌اجماع فقها در این زمینه، خلأ قانونی و نظارتی در استقرار حاکمیت شرکتی در بانک‌ها، عدم‌تسری قوانین مالیاتی اوراق مشارکت به اوراق بهادار ناشی از مطالبات بانکی وجود دارند که منجر به کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران برای خرید این اوراق از یک‌سو و کاهش تمایل بانک‌ها برای اوراق بهادارسازی مطالبات خود از سوی دیگر خواهد شد. تبعات عدم‌توجه به این مهم در کاهش قدرت تأمین مالی بانک‌ها بروز خواهد کرد که باعث تنزل نسبت کفایت سرمایه آن‌ها خواهد شد. | ||
| Keywords | ||
| اوراق بهادارسازی; تسهیلات اعطایی; دارایی‌های بانکی; دارایی‌های تسهیلاتی; بازار ثانویه | ||
| References | ||
|
اسماعیل‌زاده، علی؛ و امیری، حمیده (1394). بررسی ابزارهای نوین تأمین مالی و راهکارهای اجرایی نمودن آن در بانک تجارت. فصلنامه اقتصاد مالی، 8(31)، 76-57.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1398). دستورالعمل اجرایی نحوه امهال مطالبات مؤسسات اعتباری، مدیریت کل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پول‌شویی. تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1399). گزیده آمارهای اقتصادی. تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1400). نماگرهای اقتصادی. تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
بت‌شکن، محمدهاشم (1396). تعادل بخشی به جریانات نقدی بانک با انتشار اوراق رهنی. تهران: سخنرانی در بیست و هشتمین همایش بانکداری اسلامی.
خاندوزی، سید احسان (1400). هشتاد درصد تأمین مالی اقتصاد بر دوش بانک‌ها. مصاحبه وزیر امور اقتصادی و دارایی، مورخ ۲۸/۱۰/۱۴۰۰.
خطیب، محمود؛ و صادقی، مهدی (1395). رتبه‌بندی عقود اسلامی در تأمین مالی سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره. فصلنامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، 2(5). ۳۱-۳۰.
درودیان، حسین؛ و حسینی دولت‌آبادی، سید مهدی (1400). ناترازی پنهان در شبکه بانکی ایران (1393-1396): تحلیل چیستی و ریشه‌ها. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (17479).
ذوالفقاری، امیراحمد؛ و افسری، علی (1397). بررسی سیستم نظارت بانکی در کشورهای منتخب با تأکید بر قوانین بانکداری. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (16059).
زندیه، وحید؛ و زندیه، سعید (1394). جایگاه اوراق بهادارسازی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها با تأکید بر نیاز به گسترش بازار اوراق بهادارسازی در ایران. فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، 4(16)، 240-221.
سعیدی، علی (۱۳۸۸). اوراق مشارکت رهنی راهکار تأمین مالی بخش مسکن. فصلنامه بورس، 21(83)، ۳۳-۱۸.
شهبازی غیاثی، موسی؛ و ترابی‌فر، هادی (1395). آسیب‌شناسی نظام بانکی؛ چالش‌ها و آسیب‌های کلان ضعف حاکمیت شرکتی در مدیریت بانک‌های ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (14953).
شورای پول و اعتبار (1385). دستورالعمل‌های اجرایی «طبقه‌بندی دارایی‌های بانک‌ها و مؤسسات اعتباری (جلسه ۱۰۷۴ مورخ ۹/۱۰/۱۳۸۵).
صالح‌آبادی، علی (1384). بررسی اوراق قرضه اسلامی در مالزی از دیدگاه فقه امامیه. فصلنامه دین و ارتباطات، 7(۲۵)، 114-95
صلواتیان، محمدامین؛ و حسینی دولت‌آبادی، سید مهدی (1398). چالش‌های تأمین مالی بنگاه‌ها از طریق انتشار صکوک (اوراق مالی اسلامی). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (16622).
عباسی‌مقدم، ابوالفضل (۱۳۸۸). امکان‌سنجی استفاده از اوراق غیر قرضه‌ای به‌عنوان ابزار عملیات بازار باز در سیاست پولی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
فبوزی، فرانک؛ و کوتهاری، وینود (1392). اوراق بهادارسازی (علی راه‌نشین و حامد تاجمیر ریاحی، مترجمان). تهران: ترمه.
فرجی، شهرزاد؛ و رفیعی شمس‌آبادی، پریسا (1389). بررسی فرآیند انتشار اوراق رهنی و چگونگی به‌کارگیری آن، راهکارهای نوین به‌منظور تأمین نقدینگی بانک‌ها. مجموعه مقالات بیست و یکمین همایش بانکداری اسلامی، چشم‌انداز نظام بانکداری بدون ربا؛ فرصت‌ها و چالش‌ها.
فضلی، کمیل (1397). تحلیل مقایسه‌ای اصل کفایت سرمایه نظام بانکی با مقررات کمیته بال و استانداردهای هیأت خدمات مالی اسلامی (آی اف اس بی) و ارائه راهبردهای سیاستی برای بهبود کفایت سرمایه در ایران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
فیضل منجو، احمد؛ کریمی، مجتبی (1386). تبدیل به اوراق بهادار نمودن دارایی‌ها راهکاری مهم برای بانک‌های اسلامی. فصلنامه روند، 54 و 55، 228-185.
مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران (1394). قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 31/04/1394.
کریمی، محمد؛ و شجاع، مهدی (۱۳۸۴). بررسی تحولات فعالیت‌های خارج از ترازنامه در بانکداری جهانی و مقایسه آن با بانک‌های ایران. شانزدهمین همایش بانکداری (بانکداری بدون ربا در همگرایی با بانکداری بین‌المللی).
کمانکش، حسین (1398). بررسی ابعاد فقهی و عملیاتی تبدیل دارایی‌های ثابت بانکی به اوراق بهادار (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار (1386). بررسی انتشار اوراق مشارکت رهنی. تهران: مدیریت پژوهش توسعه و مطالعات اسـلامی سازمان بورس و اوراق بهادار.
مصباحی‌مقدم، غلامرضا؛ صالح‌آبادی، علی؛ اعتصامی، سید امیرحسین (1394). امکان‌سنجی طراحی صکوک بانکی تبدیل شونده به سهام. دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، 7(14)، 209-173.
موسویان، سید عباس (1389). تبدیل دارایی‌های بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا، فصلنامه پژوهش‌های پولی - بانکی، 2(4)، 114-79.
موسویان، سید عباس؛ و میثمی، حسین (1397). بانکداری اسلامی (1): مبانی نظری - تجارب علمی. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
موسویان، سید عباس (1390). امکان‌سنجی کاربرد مرابحه در بانکداری بدون ربا. فصلنامه روند پژوهش‌های اقتصادی، ۱۹(۵۹)، ۳۳-۵۷.
موسویان، سید عباس؛ وثوق، بلال؛ و فرهادیان، علی (1390). اوراق بهادار صکوک بانکی؛ تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا. دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، 1(1)، صص 150-117. DOI: 10.30497/IFR.2011.1518
میثمی، حسین؛ و ملاکریمی، فرشته (1395). سیاست‌های پولی و ارزی. دوماهنامه تازه‌های اقتصاد، ویژه‌نامه بیست و ششمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، ۶۲ - ۶۴.
میثمی، حسین (1394). طراحی مدل‌های عملیاتی اوراق بهادار (صکوک) منطبق با فقه امامیه جهت انجام عملیات بازار باز در نظام بانکی کشور: چارچوبی نوین برای سیاست‌گذاری پولی اسلامی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
هرورانی، حسین؛ زه‌تابیان، مصطفی؛ هرورانی، مهدی (۱۳۸۹). نقدی بر بانکداری اسلامی (مطالعه آن در ایران و سایر کشورها و ارائه راهکارها و آینده آن. تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
Abbassi, P., Iyer, R., Peydró, J. L., & Tous, F. R. (2016). Securities Trading by Banks and Credit Supply: Micro-Evidence from the Crisis. Journal of Financial Economics, 121(3), 569-594.
Abbasi Moghadam, A., (2008). The Feasibility of Using Non-Debt Bonds as a Tool for Open Market Operations in Monetary Policy (Master's thesis), Imam Sadiq University, Tehran, Iran. (In Persian)
Akhtar, Z., (2013), “The Trends of Banking in Malaysia”, Kuala Lumpur: Bank Negara Malaysia.
Ayyagari, M., Demirgüç-Kunt, A., & Maksimovic, V. (2008). How Important are Financing Constraints? The Role of Finance in the Business Environment. The World Bank Economic Review, 22(3), 483-516.
Betshekhan, M, H., (2016). Balancing the Bank's Cash Flow by Issuing Mortgage Bonds. Tehran: Speech at the 28th Islamic Banking Conference. (In Persian)
Calem, P. S., & LaCour-Little, M. (2004). Risk-Based Capital Requirements for Mortgage Loans. Journal of Banking & Finance, 28(3), 647-672.
Central Bank of the Islamic Republic of Iran (2018). Executive Instructions on How to Postpone the Claims of Credit Institutions, Manage the Regulations, Bank Licenses and Combat Money Laundering. Tehran: Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (In Persian)
Central Bank of the Islamic Republic of Iran (2019). Selection of Economic Statistics. Tehran: Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (In Persian)
Central Bank of the Islamic Republic of Iran (1400). Economic Indicators. Tehran: Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (In Persian)
Drodian, H; & Hosseini Dolatabadi, S, M., (1400). Hidden Conflict in Iran's Banking Network (1393-1396): Analysis of its Nature and roots. Tehran: Islamic Council Research Center (17479). (In Persian)
Expert Jurisprudential Committee of the Stock Exchange and Securities Organization (2006). Investigating the Issuance of Mortgage Bonds. Tehran: Management of Research, Development and Islamic Studies of the Securities and Exchange Organization. (In Persian)
Febozzi, F; & Kothari, V., (2012). Securities (Ali Rahneshin and Hamed Tajmir Riahi, Translators). Tehran: Termeh. (In Persian)
Faraji, S; & Rafiei Shamsabadi, P., (2010). Investigating the Process of Issuing Mortgage Bonds and How to use Them, New Solutions to Ensure Banks' Liquidity. Proceedings of the 21st Islamic Banking Conference, the Perspective of the Interest-free Banking System; Opportunities and Challenges. (In Persian)
Fazli, K., (2017). A Comparative Analysis of the Principle of Capital Adequacy of the Banking System with the Regulations of the Wing Committee and the Standards of the Islamic Financial Services Board (IFSB) and Presenting Policy Strategies to Improve Capital Adequacy in Iran (Master's Thesis), Imam Sadiq University, Tehran, Iran. (In Persian)
Faizal Manjoo, A; Karimi, M., (2016). Securitization of Assets is an Important Solution for Islamic Banks. Trend Quarterly, 54 and 55, 185-228. (In Persian)
Halim, Z. A., How, J., Verhoeven, P., & Hassan, M. K. (2020). Asymmetric Information and Securitization Design in Islamic Capital Markets. Pacific-Basin Finance Journal, 62, 101189.
Harorani, H; Zahtabian, M; Harorani, M., (2008). A Rview of Islamic Banking (Studying it in Iran and other Countries and Presenting Solutions and its Future. Tehran: Imam Sadiq University. (In Persian)
Ismailzadeh, A; & Amiri, H., (2014). Examining the New Means of Financing and its Implementation Solutions in Tejarat Bank. Financial Economics Quarterly, 8(31), 76-57. (In Persian)
Kamankash, H., (2018). Investigating Legal and Operational Aspects of Converting Bank Fixed Assets Into Securities (Master's Thesis), Kharazmi University, Tehran, Iran. (In Persian)
Karimi, M; & Shoja, M., (2004). Investigating the Evolution of Off-balance Sheet Activities in Global Banking and Comparing it with Iranian Banks. The 16th Banking Conference (Interest-free Banking in Convergence with International Banking. (In Persian)
Khandozi, S, E., (1400). Eighty Percent of Financing the Economy is on the Shoulders of Banks. Interview of the Minister of Economic Affairs and Finance, Dated 28/10/1400. (In Persian)
Khatib, M; & Sadeghi, M., (2015). Ranking of Islamic Contracts in Financing Risky Investment Using Multi-Criteria Decision Making Model. Quarterly Journal of Financial and Islamic Banking Studies, 2(5). 30-31. (In Persian)
Manjoo, F. A. (2005). Securitization: An Important Recipe for Islamic Banks-A Survey. Review of Islamic Economics, 9(1), 53.
Martellini, L., Priaulet, P., & Priaulet, S. (2003). Fixed-income Securities: Valuation, Risk Management and Portfolio Strategies (Vol. 237). John Wiley & Sons.
Martín-Oliver, A., & Saurina, J. (2007). Why do Banks Securitize assets. In XV Spanish Finance Forum Conference Proceedings, 1-33. Spanish Finance Association Palma de Mallorca.
Maithami, H; & Malakrimi, F., (2015). Monetary and Exchange Policies. The Quarterly Journal of Economic News, special issue of the 26th annual Monetary and Exchange Policy Conference, 62-64. (In Persian)
Meysmi, H., (2014). Designing Operational Models of Securities (Sukuk) in Accordance with Imami Jurisprudence to Carry out Open Market Operations in the country's banking system: a new framework for Islamic monetary Policy-Making (Master's thesis), Imam Sadiq University, Tehran, Iran. (In Persian)
Mesbah Moghadam, G, R; Salehabadi, A; & Etsami, S A, H., (2014). Feasibility Study of the Design of Bank Sukuk that Can be Converted into Shares. Bi-Quarterly Journal of Islamic Economic Studies, 7(14), 173-209. (In Persian)
Money and Credit Council (1385). Executive Instructions "Classification of Assets of Banks and Credit Institutions" (Meeting 1074 dated 9/10/2018. (In Persian)
Mousaviyan, S, A., (2009). Conversion of Bank Assets into Securities in Interest-Free Banking, Journal of Monetary and Banking Research, 2(4), 114-79. (In Persian)
Mousaviyan, S A; & Maithami, H., (2017). Islamic Banking (1): Theoretical Foundations - Scientific Experiences. Tehran: Monetary and Banking Research Institute of the Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (In Persian)
Mousaviyan, S, A., (2010). Feasibility of Using Murabaha in Interest-Free Banking. Economic Research Quarterly, 19(59), 33-57. (In Persian)
Mousaviyan, S, A; Trust, C; & Farhadian, A., (1390). Bank Sukuk Securities; Converting Bank Facilities into Securities in Interest-free Banking. Bi-Quarterly Journal of Islamic Financial Research, 1(1), pp. 117-150. DOI: 10.30497/IFR.2011.1518 (In Persian)
Ogunmola, G. A., Chien, F., Chau, K. Y., & Li, L. (2022). The Influence of Capital Requirement of Basel III Adoption on Banks’ Operating Efficiency: Evidence from US Banks. Journal of Central Banking Theory and Practice, 11(2), 5-26.
Saidi, A., (2008). Mortgage Cooperative Bonds are the Financing Solution for the Housing sector. Stock Exchange Quarterly, 21(83), 18-33. (In Persian)
Salehabadi, A., (1384). Investigating Islamic Bonds in Malaysia from the Perspective of Imami Jurisprudence. Religion and Communication Quarterly, 7(25), 114-95. (In Persian)
Salvatian, M, A; & Hosseini Dolatabadi, S, M., (2018). Challenges of Financing Companies Through the Issuance of Sukuk (Islamic Financial Bonds). Tehran: Islamic Council Research Center (16622). (In Persian)
Shahbazi Ghayashi, M; & Turabifer, H., (2015). Pathology of the Banking System; Challenges and Major Damages of Weak Corporate Governance in the Management of Iranian Banks. Tehran: Islamic Council Research Center (1495). (In Persian)
Szabłowska, E. (2010). The Financial Crisis and Securitization. Journal of Education, Culture, and Society, 1(1), 37-48.
Tallman, E. W., & Wicker, E. (2010). Banking and Financial Crises in United States History: What Guidance Can History offer Policymakers?.
The Islamic Council of the Islamic Republic of Iran (2014). Direct Tax Law Amendment Law Approved on 04/31/1394. (In Persian)
Zandieh, Vahid; and Zandieh, Saeed (2014). The Position of Securitization in the Economic Growth and Development of Countries, Emphasizing the Need to Expand the Securitization Market in Iran. Investment Knowledge Quarterly, 4(16), 240-221. (In Persian)
Zulfiqari, A, A; a&nd Afsari, A., (2017). Examining the Banking Supervision System in Selected Countries with an Emphasis on Banking laws. Tehran: Research Center of the Islamic Council (16059). (In Persian)
https://iribnews.ir/fa/news
| ||
|
Statistics Article View: 316 PDF Download: 453 |
||