News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,508,742 |
| PDF Download | 4,506,497 |
بازسازی روش ابن‌سینا در نفس‌شناسی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Volume 26, Issue 67, January 1401, Pages 5-23 PDF (311.18 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2022.243300.1590 | ||
| Author | ||
| مهدی ذاکری* | ||
| دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 11 June 2022, Revise Date: 13 November 2022, Accept Date: 28 November 2022 | ||
| Abstract | ||
| وجه اشتراک بخش‌های مختلفی که فلسفۀ نظری را تشکیل می‌دهند، شناخت برهانیِ جهان است؛ هرچند مبادی برهانی هر بخش، متناسب با موضوع آن بخش تفاوت دارد. در دسته‌بندی بدیهیات، مبادی اختصاصی نفس‌شناسی درزمرۀ وجدانیات قرار می‌گیرند که ابن‌سینا درک آنها را به حواس باطنی و خود نفس نسبت داده است. یک مسئله این است که آیا هیچیک از قوای باطنی براساس کارکردهایی که ابن‌سینا برای هرکدامشان مشخص کرده، می‌توانند درکنار خود نفس، مبدأ شناخت نفس قرار گیرند یا خیر. تنها قوۀ نامزد این امر، قوۀ واهمه است؛ اما کارکرد آن، ادراک معانی جزئی است؛ نه معرفت به ادراک معانی جزئی که به شناخت نفس می‌انجامد. مسئلۀ دیگر این است که نفس چگونه می‌تواند به قوای حیوانی و گیاهی خود که مادّی و منطبع در بدن هستند، معرفت یابد. در مقالۀ حاضر، با بررسی کارکردهایی که ابن‌سینا به قوای نفس نسبت داده است، نشان خواهیم داد هیچیک از حواس ظاهری و باطنی نفس به کار شناخت آن نمی‌آیند و خود نفس ناطقه با ادراک بی‌واسطۀ خویش و احوال و افعالش به گزاره‌هایی که مبدأ نفس‌شناسی‌اند، معرفت می‌یابد؛ افزون‌بر این، معرفت به قوای حیوانی و مادّی نفس نیز ازطریق ادراک مستقیم افعال این قوا صورت می‌گیرد که درعین حال، اَعراض نفس هستند. | ||
| Keywords | ||
| روش‌شناسی; نفس‌شناسی; ابن‌سینا; قوۀ واهمه; شهود همگانی | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1362). طبیعیات شفا (ابراهیم مدکور، محقق و مقدمه‌نویس). قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1364). منطق شفا: جلد 3: برهان (ابراهیم مدکور، محقق). قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1403ق). الإشارات و التنبیهات مع المحاکمات. قم: دفتر نشر کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق). التعلیقات. قم: مکتب الإعلام الإسلامی- مرکز النشر.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1413ق). المباحثات (محسن بیدارفر، محقق). قم: بیدار.
بهمنیار بن المرزبان (1393). التحصیل (مرتضی مطهری، مصحح). تهران: دانشگاه تهران.
فخر رازی، محمد بن عمر (1405ق). المحصل. در: خواجه نصیرالدین طوسی. تلخیص المحصل. لبنان: دار الأضواء.
فخر رازی، محمد بن عمر (1986). لباب الإشارات (احمد حجازی سقا، محقق). قاهره: مکتبة الأزهریة.
Black, D. L. (1993). Estimation (Wahm) in Avicenna: The Logical and Psychological Dimensions. Dialogue, XXXII, 219-258. | ||
|
Statistics Article View: 238 PDF Download: 299 |
||