دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues518
Number of Articles4,516
Article View9,584,437
PDF Download5,345,714
نوراحمدی, ., رضوانی مفرد, . (2022). گستره و مبانی حق آموزش کودکان دارای معلولیت در فقه، حقوق و اسناد بین‌المللی. Islamic Political Thought, 27(77), 194-161. doi: 10.30497/flj.2022.243692.1839
انسیه نوراحمدی; احمد رضوانی مفرد. "گستره و مبانی حق آموزش کودکان دارای معلولیت در فقه، حقوق و اسناد بین‌المللی". Islamic Political Thought, 27, 77, 2022, 194-161. doi: 10.30497/flj.2022.243692.1839
نوراحمدی, ., رضوانی مفرد, . (2022). 'گستره و مبانی حق آموزش کودکان دارای معلولیت در فقه، حقوق و اسناد بین‌المللی', Islamic Political Thought, 27(77), pp. 194-161. doi: 10.30497/flj.2022.243692.1839
نوراحمدی, ., رضوانی مفرد, . گستره و مبانی حق آموزش کودکان دارای معلولیت در فقه، حقوق و اسناد بین‌المللی. Islamic Political Thought, 2022; 27(77): 194-161. doi: 10.30497/flj.2022.243692.1839

گستره و مبانی حق آموزش کودکان دارای معلولیت در فقه، حقوق و اسناد بین‌المللی

فقه و حقوق خانواده
Article 8, Volume 27, Issue 77, August 1401, Pages 194-161    PDF (484.37 K)
Document Type: علمی - پژوهشی
DOI: 10.30497/flj.2022.243692.1839
Authors
انسیه نوراحمدی1; احمد رضوانی مفرد* 2
1دکترای الهیات، فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه بوعلی، همدان، ایران.
2استادیار گروه حقوق دانشگاه بوعلی، همدان، ایران.
Receive Date: 30 August 2022,  Revise Date: 16 November 2022,  Accept Date: 17 October 2022 
Abstract
حق آموزش به‌عنوان یکی از حقوق مسلم فرزندان، در فقه امامیه، نظام حقوقی ایران و اسناد حقوقی بین‌المللی به عهدة والدین و سرپرستان قرار دارد که دامنة این حق و گسترة اعمال آن همچون بسیاری از حقوق انسانی، مطلق نیست و می‌توان محدودیت‌هایی برای آن قائل شد. حق آموزش درزمینة کودکان دارای معلولیت، به‌لحاظ دایرة حق مذکور و تزاحم این تکلیفِ والدین در قبال فرزندان سالم و معلول خود، ابهاماتی در ذهن ایجاد می‌نماید که یافتن پاسخ آن در منابع فقه امامیه، مستلزم بررسی دقیق‌تر است. پژوهش حاضر درصدد بررسی «حق آموزش کودکان دارای معلولیت» ازمنظر فقه امامیه و سپس جایگاه آن در حقوق داخلی ایران و اسناد بین‌المللی و مبانی و اصول فقهی درجهت رفع تزاحم حقوق تربیت فرزندان دارای معلولیت با فرزندان سالم است. درنهایت، تردیدی در وجود تکلیف والدین بر رعایت حق مزبور درمورد کودکان معلول وجود ندارد، اما دایرة حق تربیت را به‌لحاظ نوع معلولیت ذهنی یا جسمی فرد دارای معلولیت و میزان آن باید مبتنی بر مصالح کودک معلول تعریف کرد. در تزاحم این حق با حقوق فرزندان سالم، گسترة تکلیف والدین مبتنی بر مبانی فقهی از قبیل حفظ مصالح، سن، جنسیت و میزان معلولیت کودکان و ... به نسبت ساحات مختلف تربیت قابل تعیین خواهد بود. در همین راستا، تصویب قوانین حمایتی برای نگهداری آموزش و تربیت این‌گونه اطفال توسط مراکز خاصی همچون بهزیستی، می‌تواند از ایجاد تزاحمات جلوگیری کند.
Keywords
حق تربیت; کودکان معلول; تزاحم حقوق; کنوانسیون حقوق معلولان
Supplementary Files
References
  • قرآن کریم.
  • ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین (1405ق). عوالی اللئآلی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، ج1. قم: دار سیدالشهدا للنشر، چاپ اول.
  • ابن بابویه، محمد (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: اسلامى، چاپ دوم.
  • اسدی‌نژاد، سید محمد؛ رستمی چلکاسری، عباداله و مرادی، فاطمه (۱۳۹۴). «حق آموزش و تربیت کودک در قوانین ایران و اسناد حقوق‌بشری». دوفصلنامة فقه و حقوق خانواده، 20(۶۲)، صص۱۷۳ـ۱۹۴.
  • اسدی، لیلا سادات (1388). «حریم خصوصی کودک و حق والدین بر تربیت». ندای صادق، 14(51)، ص5ـ31.
  • اعرافی، علیرضا (1391). فقه تربیتی. قم: اشراق و عرفان.
  • ـــــــــــــــ و موسوی، سید نقی (1390). «دانش تربیت، وضعیت مطلوب علوم تربیتی». اسلام و پژوهش‏های تربیتی، 2(6)، ص57ـ76.
  • امامی، سید حسن (1374). حقوق مدنی، جلد 5. تهران: اسلامی.
  • انصاری شیرازى، قدرت‌الله و پژوهشگران مرکز فقهى ائمة اطهار (1429ق). موسوعه أحکام الأطفال و أدلتها. قم: مرکز فقهى ائمة اطهار(ع).
  • انصاری القرطبی، محمد بن احمد (1409ق). تفسیر القرطبی: الجامع الاحکام القرآن. القاهره: دارالغد العربى، چاپ دوم.
  • انصاریان، حسین (1393). تفسیر حکیم. قم: دارالعرفان.
  • آل‌عصفور بحرانی، حسین (1410ق). الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع (للفیض). قم: مجمع البحوث العلمیه‌‌‌، چاپ اول.
  • بهشتی، احمد (بی‏تا). اسلام و حقوق کودک. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم.
  • بیدگلی، سعید (۱۳۹۰). «مشکلات و خلأهای قانونی نهاد حضانت در نظام حقوقی ایران». دوفصلنامة فقه و حقوق خانواده، 16(۵۵)، ص۵ـ۲۴.
  • تمیمى آمدى، عبدالواحد (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. قم: دار الکتاب الإسلامی، چاپ دوم.
  • جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین (1413ق). مسالک الأفهام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه، چاپ اول.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1385). ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانة گنج دانش، چاپ هشتم.
  • جمعى از پژوهشگران زیر نظر هاشمی شاهرودى (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام. قم: دایرةالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، چاپ اول.
  • جوهرى، اسماعیل بن حماد (1410ق). ‌الصحاح. تصحیح احمد عبدالغفور عطار‌. بیروت: دار العلم للملایین‌، چاپ اول.
  • حائرى، سید على بن محمد (1418ق). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل. قم: آل‌البیت(ع)، چاپ اول.
  • حجتی، سید محمدباقر (1385). اسلام و تعلیم و تربیت. تهران: فرهنگ اسلامی.
  • حرانی، حسن بن شعبه (1404ق). تحف‌العقول. قم: جامعة مدرسین قم.
  • حر عاملى، محمد بن حسن (1412ق/ 1409ق). تفصیل وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آل‌البیت، چاپ اول.
  • ـــــــــــــــ و نوری، میرزا حسین (1391). وسائل الشیعه. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  • حسینی همدانی، محمدحسین (۱۴۰۴ق). انوار درخشان. تهران: لطفی، چاپ اول.
  • حسینى، سید محمدمرتضى (1414ق). تاج‌العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر، چاپ اول.
  • حلی (محقق)، جعفر بن حسن (۱۴۰۹ق). شرایع ‌الإسلام، جلد ۱. تهران: انتشارات استقلال.
  • حلی، حسن بن یوسف (1413ق، الف). قواعد الأحکام. قم: نشر الاسلامیه، چاپ اول.
  • ـــــــــــــــ (1413ق، ب). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه‌. قم: دفتر انتشارات اسلامى،‌ چاپ دوم.
  • حلى، محمد بن حسن (1387). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسة اسماعیلیان، چاپ اول.
  • خوانساری، سید احمد (1355). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. تهران: مکتبه الصدوق، چاپ دوم.
  • خویی، سید ابوالقاسم (1421ق). المسائل الشرعیه. بیروت: مؤسسه الاحیاء الآثار الامام خویی، چاپ چهارم.
  • دفتر همکارى حوزه و دانشگاه (1364). درآمدی بر حقوق اسلامی، جلد 1. تهران: اسلامی، چاپ اول.
  • رازی، ابوالفتح (1408ق). روض‌الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول.
  • رضا، محمدرشید (بی‏تا). تفسیر المنار. قم: دار الفکر.
  • رضایی، علی و السان، مصطفی (1387). «حقوق آموزشی کودکان معلول در ایران: ضرورت همگامی با تحولات بین‌المللی». مجلة پژوهش‏های حقوقی، شمارة 13، ص221ـ236.
  • رضوانی مفرد، احمد و نوراحمدی، انسیه (1399). «حقوق اشخاص دارای معلولیت در قانون حمایت از معلولان ۱۳۹۶ با رویکردی بر نامة امام علی(ع) به مالک‌ اشتر». فصلنامة پژوهش‌نامة نهج‌البلاغه، 8(32)، ص۶۱ـ۸۰.
  • زینالی، امیرحمزه (1382). «نوآوری‏های قانون جامع حمایت از کودکان و نوجوانان و چالش‏های فراروی آن». فصلنامة رفاه اجتماعی، 2(7)، ص77ـ78.
  • شریعت‌مداری، علی (1385). تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: امیرکبیر.
  • شیرازى، قدرت‌الله و پژوهشگران مرکز فقهى ائمة اطهار (1429‌ق). موسوعه أحکام الأطفال و أدلتها‌. قم: مرکز فقهى ائمة اطهار(ع).
  • صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله (1383). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
  • طباطبایی، سید محمدحسین (1370). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمة سید محمدباقر موسوی همدانی، جلد 13. تهران: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء و مؤسسة امیرکبیر، چاپ چهارم.
  • طباطبایی، سید علی (1413ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه النشر الاسلامیه، چاپ اول.
  • طبرسی، حسن بن فضل (1412ق). مکارم الاخلاق. قم: شریف رضی، چاپ چهارم.
  • طبرسی، فضل بن حسن (1360). ترجمة مجمع ‌البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات فراهانی.
  • طوسی، محمد بن حسن (1407ق). الخلاف، جلد 1. قم: اسلامی، چاپ اول.
  • ـــــــــــــــ (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. تصحیح سید محمدتقی کشفی. تهران: المکتبه المرتضویه، چاپ سوم.
  • ـــــــــــــــ (بی‏تا). التبیان فی تفسیر القرآن. تحقیق‌ احمد حبیب‌ قصیر العاملی‌. بیروت: مؤسسة تحقیقات و نشر معارف اهل البیت.
  • عاملی کرکی (محقق)، علی بن ‌الحسین (۱۴۱۱ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. بیروت: آل‌البیت(ع).
  • عباسی کلیمانی، عاطفه و اکبری، اسما (1400). «رویکردی بر حق تعلم کودک توسط والدین در قوانین داخلی و اسناد بین‌المللی». دوفصلنامة فقه و حقوق خانواده، 26(74)، ص229ـ249.
  • عطاران، محمدرضا (1382). آرای مربیان بزرگ مسلمان دربارة تربیت کودک. تهران: مدرسه.
  • مجلسی (علامه)، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار(ع). بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول.
  • عمید، حسن (1394). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ سی‌وهفتم.
  • فسایی، سهیلا و فاطمی‌نیا، محمدعلی (1394). «معلولیت نیمه‌پنهان جامعه: رویکرد اجتماعی به وضعیت معلولین در سطح جهان و ایران». فصلنامة رفاه اجتماعی، 15(58)، ص159ـ194.
  • قرشى، سید علی‌اکبر. (1412ق). قاموس قرآن، ج‌3‌، چ ششم، دار الکتب الإسلامیة، تهران - ایران.
  • کاتوزیان، ناصر (1383). حقوق مدنی و خانواده، جلد 2. تهران: نشر انتشار و بهمن برنا.
  • کلینی (شیخ)، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، جلد 7. تحقیق علی‌اکبر غفاری. قم: دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم.
  • محمدى رى‌شهرى، محمد (1416ق). میزان الحکمه. بیروت: مؤسسة دار الحدیث، چاپ دوم.
  • مصطفوى، حسن (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، جلد ‌5. تهران: مرکز الکتاب للترجمه و النشر، چاپ اول.
  • مطهری، مرتضی (1382). مجموعه آثار. تهران: اسراء.
  • معین، محمد (بی‏تا). فرهنگ فارسی معین. تهران: امیرکبیر، چاپ چهارم.
  • مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب اسلامیه، چاپ اول.
  • مهدوی کنی، صدیقه؛ احمدوند، بهناز و نوراحمدی، انسیه (۱۳۹۲). «بررسی احکام فقهی ـ حقوقی کودکان متولدشده از رحم جایگزین». فصلنامة پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 8(۳۱)، ص۱۸۱ـ۲۰۲.
  • ـــــــــــــــ (۱۳۸۹). «بررسی احکام فقهی ـ حقوقی کودکان ناشی از اهدای جنین، موضوع مادة ۳ قانون نحوة اهدای جنین به زوجین نابارور». فصلنامة تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی، 6(۲۱)، ص۱۱۹ـ۱۳۶.
  • نباتی، نگار (1389). حمایت از اشخاص دارای معلولیت در نظام بین‌المللی حقوق بشر. تهران: شهر دانش، چاپ اول.
  • نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد 29. تحقیق عباس قوچانی و علی آخوندی. بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
  • نراقی، احمد بن محمد (1417ق). عواید الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
  • ghavanin.ir
Statistics
Article View: 615
PDF Download: 490


Journal management system. designed by sinaweb