News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,524 |
| PDF Download | 5,345,872 |
واکاوی انسجام‌گرایی و مبناگرایی در نظریات حقوقی: تحلیل موردی «نظریه جرم‌انگاری» | ||
| پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
| Article 7, Volume 23, Issue 3 - Serial Number 57, July 1401, Pages 483-510 PDF (549.01 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/law.2022.242564.3189 | ||
| Author | ||
| سلمان عمرانی* | ||
| استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 24 January 2022, Accept Date: 28 September 2022 | ||
| Abstract | ||
| مساله مهمی که در تحلیل مبانی نظری حقوقی مورد غفلت قرار گرفته، تحلیل معرفت‌شناختی و توصیف ساختار نظری این علم است. به اعتقاد برخی حقوقدانان، دانش حقوق دانشی است مستقل که مفاهیم و مبانی خویش را خود تعریف می‌کند؛ در مقابل برخی دیگر معتقدند که حقوق و شاخه‌های آن علیرغم استقلال روشی، در تعریف و تبیین مفاهیم و مبانی بنیادین خود، به ناچار ملتزم به تبعیت از تعاریف ارائه شده از سوی سایر علوم است. با تعریفی که نظریه‌های توجیه از ساختار دانش ارائه کرده اند، گروه نخست در دایره «انسجام‌گرایان» قابل توصیف اند و گروه دوم را می‌توان بر اساس معیارهای «مبناگرایان» مورد تحلیل قرار داد. در این مقاله کوشش شده تا ابتدا جلوه‌هایی از رویکردهای انسجام‌گرایی و مبناگرایی در تئوری‌های حقوقی واکاوی و ارزیابی شود و سپس تاثیر اتخاذ هر یک از این دو رویکرد در تحلیل نظریه جرم‌انگاری مورد مداقه قرار گیرد. از آنجا که نظریه‌های جرم‌انگاری متکفل حمایت از ارزش‌های اساسی جامعه و تنظیم رابطه قهرآمیز دولت و انسان، «تحدید» یا «حمایت» از «آزادی»های افراد از طریق استفاده از «قدرت» و قوه قاهره است، تحلیل ساختار معرفت‌شناختی آن دارای آثار و ابعاد شایان توجهی است. نتیجه آنکه اگر با رویکرد انسجام‌گرایانه ساختار جرم‌انگاری تحلیل شود، ایراداتی نظیر «فقدان درون داد»، «تسلسل نامتناهی» و چالش‌های توجیه گزاره‌های برون حقوقی بروز خواهد کرد. در مقابل، تحلیلِ مبناگرایانه جرم‌انگاری موجب می‌شود تا علاوه بر «توجیه پایه‌های غیرحقوقی جرم‌انگاری» و «تبارشناسی هر نظریه جرم‌انگاری»، بتوان نظریه «محدودیت‌های اخلاقی حقوق کیفری فاینبرگ» را فاقد توجیه قلمداد کرد و مردود دانست. | ||
| Keywords | ||
| فلسفه حقوق; جرم انگاری; نظریه‌های توجیه; انسجام‌گرایی; مبناگرایی | ||
| References | ||
|
آلتمن، اندرو (1385). درآمدی بر فلسفه حقوق. ترجمه بهروز جندقی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
برلین، آیزا (1398). چهار مقاله درباره آزادی. ترجمه محمدعلی موحد. تهران: انتشارات خوارزمی.
پولاک، جان و کراز، جوزف (1385). نظریه‌های امروزیِ شناخت. ترجمه علی حقی. قم: بوستان کتاب قم.
پویمن، لوئیس پی (1398). معرفت‌شناسی؛ مقدمه‌ای بر نظریه شناخت. ترجمه رضا محمدزاده. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
تبیت، مارک (1384). فلسفه حقوق. ترجمه حسن رضایی خاوری. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
غفاری، محمد (1386). عوامل توجیه‌کننده جرم‌زدایی. فصلنامه عدالت آرا، (8). صص. 136-173.
فعالی، محمدتقی (1379). درآمدی بر معرفت‌شناسی دینی و معاصر. قم: نشر معارف.
کلسن، هانس (1391). نظریه حقوقی ناب. ترجمه اسماعیل نعمت‌اللهی. تهران: انتشارات سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
گریلینگ، ای.سی. و دیگران (۱۳۹۰). معرفت شناسی. ترجمه امیر مازیار. تهران: انتشارات حکمت.
مالوری، فیلیپ (1398). اندیشه‌های حقوقی. ترجمه مرتضی کلانتریان. تهران: نشر آگه.
محمودی جانکی، فیروز (1382). مبانی، اصول و شیوه‌های جرم‌انگاری. (رساله دکتری). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمودی جانکی، فیروز (1387). جرم‌زدایی به منزله یک تغییر. فصلنامه حقوق دانشکده حقوق دانشگاه تهران، 38(1)، صص. 321-350.
میل، جان استوارت (۱۳۸۵). رساله درباره آزادی. ترجمه محمدجواد شیخ‌ا‌لاسلامی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
هوساک، داگلاس (1390). جرم‌انگاری افراطی. ترجمه محمدتقی نوری. تهران: انتشارات مجد.
Ashworth, Andrew (2003). Principles of Criminal Law (4th ed.). Oxford: Clarendon Press. Baker, Dennis J. (2008). Constitutionalizing the Harm Principle. Criminal Justice Ethics, 27(2), pp. 4-16. Dore, Isaak I. (2007). The Epistemological Foundations of Law: Readings and Commentary. Durham, North Carolina: Carolina Academic Press. Dworkin, Ronald (1986). Law’s Empire. London: Fontana Press. Feinberg, Joel (1989). Moral Limits of Criminal Law: Harm to Self. New York: Oxford University Press. Fletcher, George P. (1978). Rethinking Criminal Law. New York: Oxford University Press (Reprint 2000). Fletcher, George P. (2006). Criminal Law & Political Theory. Criminal Justice Ethics. 25(1), pp. 18-38. Hamowy, Ronald (2008). The Encyclopaedia of Libertarianism. California: Sage Publication. Kelsen, Hans (1967). Reine Rechtslehre: Mit einem Anhang Das Problem der Gerechtigkeit. Wien: Franz Deuticke (Reprint: 2017). Kress, Kenneth J. (1984). Legal Reasoning and Coherence Theories: Dworkin's Rights Thesis, Retroactivity, and the Linear Order of Decisions. California Law Review, 72(3), pp. 369-402. Laudan, Larry (2006). Truth, Error, And Criminal Law: An Essay in Legal Epistemology. New York: Cambridge University Press. Marmor, Andrei (2021). The Pure Theory of Law. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Edward N. Zalta (ed.), URL=<https://plato.stanford.edu/ archives/fall2021/entries/lawphil-theory/>. MacCormick, Neil (1978). Legal Reasoning and Legal Theory. New York: Oxford University Press. Mill, John Stuart (1859). On Liberty. Oxford: Oxford University. Raz, Joseph (1994). The Relevance of Coherence. In: Raz, Joseph. Ethics in the Public Domain. Oxford: Clarendon Press. Rodriguez-Blanco, Veronica (2001). A Revision of the Constitutive and Epistemic Coherence Theories in Law. Ratio Juris. 14(2), pp. 212-232. Schiavello, Aldo (2001). On “Coherence” and “Law”: An Analysis of Different Models. Ratio Juris. 14(2), pp. 233-243. Schonsheck, Jonathan (1994). On Criminalization: An Essay in the Philosophy of the Criminal Law. Netherlands: Kluwer Academic Publishers. | ||
|
Statistics Article View: 480 PDF Download: 450 |
||