غنی زاده بافقی, ., حسین زاده سرشکی, . (2023). جستاری بر پدیدة هرزهنگاری و اغفال سایبری کودکان در پرتو آموزه های فقه و حقوق ایران. Islamic Political Thought, 28(78), 197-228. doi: 10.30497/flj.2022.242989.1793
مریم غنی زاده بافقی; اسماء حسین زاده سرشکی. "جستاری بر پدیدة هرزهنگاری و اغفال سایبری کودکان در پرتو آموزه های فقه و حقوق ایران". Islamic Political Thought, 28, 78, 2023, 197-228. doi: 10.30497/flj.2022.242989.1793
غنی زاده بافقی, ., حسین زاده سرشکی, . (2023). 'جستاری بر پدیدة هرزهنگاری و اغفال سایبری کودکان در پرتو آموزه های فقه و حقوق ایران', Islamic Political Thought, 28(78), pp. 197-228. doi: 10.30497/flj.2022.242989.1793
غنی زاده بافقی, ., حسین زاده سرشکی, . جستاری بر پدیدة هرزهنگاری و اغفال سایبری کودکان در پرتو آموزه های فقه و حقوق ایران. Islamic Political Thought, 2023; 28(78): 197-228. doi: 10.30497/flj.2022.242989.1793
جستاری بر پدیدة هرزهنگاری و اغفال سایبری کودکان در پرتو آموزه های فقه و حقوق ایران
1استادیار گروه حقوق خصوصی. دانشکدة حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران
2کارشناس‌ارشد فقه و حقوق خصوصی. دانشگاه شهید مطهری. تهران. ایران
Receive Date: 20 April 2022,
Revise Date: 18 September 2022,
Accept Date: 22 September 2022
Abstract
یکی از مسائل حوزة کودک‌آزاری آنلاین، هرزه نگاری و اغفال سایبری کودکان به معنای ایجاد اعتماد برای کودک و بزرگسالان اطراف کودک، برای دسترسی به او و خلوت کردن با اوست. در این راستا، ممکن است مجرمان از تهدید و زور فیزیکی برای تجاوز جنسی یا سوءاستفاده از کودک استفاده کنند. مجرم با استفاده از فضاهای آنلاینی که کودکان در آن حضور دارند، شروع به برقراری رابطه با کودک و جلب اعتماد او و حتی اطرافیانش می‌کند و با سوءاستفاده از این اعتماد، سبب ورود آسیب جسمی و روحی به کودک می‌شود. با توجه به اهمیت حمایت از حقوق کودکان، مسئلة اصلی این پژوهش تحلیل ابعاد فقهی و حقوقی هرزه نگاری و اغفال سایبری کودکان به‌منظور ارائة راهکارهایی درجهت حمایت قانونگذار و همچنین مسئولیت والدین و مربیان کودک است. نخست اصل حفظ کرامت کودک، دوم قواعد فقهی مربوط به حوزة تربیت، مانند قاعدة هدایت و تربیت، ارشاد جاهل، وجوب حفظ نظام، دفع ضرر از دیگران و امر به معروف و نهی از منکر، و سوم مسئولیت تربیت والدین به‌ویژه تربیت جسمی، جنسی و عاطفی وی برای اثبات وجوب حمایت از کودکان در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی بیان شده که با توجه به قوانین مسئولیت مدنی 1399، قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 1399 و سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی مصوب 1400، ابعاد حقوقی آن نیز مطرح گردیده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که کنترل و نظارت والدین، آموزش های صحیح و بهنگام، همراهی عاطفی با کودک، همچنین وجود قوانین برای رده بندی سنی محتوایی، بازخورد قضایی مناسب با مجرمان، آگاهی‌بخشی به جامعه در جهت حمایت از کودکان نسبت به پدیده هرزه نگاری و اغفال سایبری کودکان مؤثر است.
آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (۱۴۳۱ ق). کفایه الاصول، جلد ۱. قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث.
بحرانی، یوسف (1405 ق). الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، جلد 13. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
پورعبدالله، کبری؛ حسینی، فروغ‌السادات و سیار، محمدمهدی (1392). «گسترة حق والدین بر تربیت کودک (مطالعة تطبیقی نظام حقوقی ایران با اسناد بین‌المللی)». فصلنامة شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان و خانواده، 15(60)، 238-195.
جعفری، محمدتقی (1419 ق). رسایل فقهی. تهران: مؤسسة منشورات کرامت، چاپ اول.
جوادی آملی، عبدالله (1377). فلسفة حقوق بشر. قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم.
حسام، ابوالفضل و غلامعلیزاده کجو، محمد (1399). «بررسی فقهی ـ حقوقی مسئولیت والدین در قبال فعل کودک در فضای مجازی». مطالعات فقه تربیتی، شمارة 34، ص33ـ58.
حلی، جعفر بن حسن (1407 ق). المعتبر فی شرح المختصر، جلد 2. قم: مؤسسة سیدالشهدا.
حلی، حسن بن یوسف (1417 ق). تذکره الفقهاء، جلد 4. قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث.
دزیانی، محمدحسن (1378). جزوة آموزشی حقوق سایبری و جرائم سایبری، جلد 1. معاونت آموزشی قوة قضاییه.
رحیمی‌نژاد، اسماعیل (1387). کرامت انسانی در حقوق کیفری. تهران: نشر میزان، چاپ اول.
ساریخانی، عادل و عطازاده، سعید (1392). «معیار سن کیفری دختران در فقه و حقوق موضوعه». مطالعات حقوق تطبیقی، 4(2)، ص 79-57.
سیف، علی‌اکبر (1383). روانشناسی پرورشی. تهران: انتشارات آگاه، چاپ دوازدهم.
شریعتی، روح‌الله (۱۳۸۷). قواعد فقه سیاسی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
شهریاری، حمید (1394). خارج فقه فناوریهای نوین. قابل دسترس در
نجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 31. بیروت: دار الاحیاء تراث العربی.
نیکخوامیری، ناصر و صدوق، امین (1397). «بررسی جایگاه و کارکرد قاعدة کرامت انسان در تربیت». دوفصلنامة مطالعات فقه تربیتی، (5)9، ص 138-115.
نیکنامی، ندا؛ آقایی، علی‌اصغر و کاظمی، سارا (1392). «خشونت خانگی نقض کرامت ذاتی کودک و راهکارهای مقابله با آن در اندیشة حقوقی اسلام». تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، 6(22)، ص 167-133.
"MSN begins closing its chatrooms". CNN.com. Oct 15, 2003. Retrieved Jan 21, 2018.
"Online grooming legislation : Knee-jerk regulation?". Staksrud, E. (2013). European Journal of Communication. 28 (2): 152.
"The protection of children online: a brief scoping review to identify vulnerable groups” Munro, Emily R. (August 2011).
Janis Wolak, David Finkelhor, Kimberly J. Mitchell, Michele L. Ybarra (February–March 2008). Online "Predators" and Their Victims (PDF) (Vol 63 ed.). American Psychological Association. pp. 111–128. Retrieved 2 March 2018.
Rafferty, R. S. (2011). Motivations behind Cyber Bullying and Online Aggression: Cyber Sanctions, Dominance, and Trolling Online (Doctoral dissertation, Ohio University).
