دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues508
Number of Articles4,389
Article View8,232,711
PDF Download4,221,330
ملکی, ., نیکو منش, ., عظیمی گرکانی, . (2022). مبانی فقهی تشریفات ثبت رسمی ازدواج و طلاق با تأکید بر قاعدة «نفی اختلال در نظام». Islamic Political Thought, 27(77), 225-205. doi: 10.30497/flj.2022.243220.1802
محبوبه ملکی; امرالله نیکو منش; هادی عظیمی گرکانی. "مبانی فقهی تشریفات ثبت رسمی ازدواج و طلاق با تأکید بر قاعدة «نفی اختلال در نظام»". Islamic Political Thought, 27, 77, 2022, 225-205. doi: 10.30497/flj.2022.243220.1802
ملکی, ., نیکو منش, ., عظیمی گرکانی, . (2022). 'مبانی فقهی تشریفات ثبت رسمی ازدواج و طلاق با تأکید بر قاعدة «نفی اختلال در نظام»', Islamic Political Thought, 27(77), pp. 225-205. doi: 10.30497/flj.2022.243220.1802
ملکی, ., نیکو منش, ., عظیمی گرکانی, . مبانی فقهی تشریفات ثبت رسمی ازدواج و طلاق با تأکید بر قاعدة «نفی اختلال در نظام». Islamic Political Thought, 2022; 27(77): 225-205. doi: 10.30497/flj.2022.243220.1802

مبانی فقهی تشریفات ثبت رسمی ازدواج و طلاق با تأکید بر قاعدة «نفی اختلال در نظام»

فقه و حقوق خانواده
Article 9, Volume 27, Issue 77, August 1401, Pages 225-205    PDF (400.3 K)
Document Type: علمی - پژوهشی
DOI: 10.30497/flj.2022.243220.1802
Authors
محبوبه ملکی1; امرالله نیکو منش* 2; هادی عظیمی گرکانی3
1دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی. تهران، ایران.
Receive Date: 28 May 2022,  Revise Date: 22 July 2022,  Accept Date: 06 September 2022 
Abstract
قانون‌گذار برابر فواید بسیاری که بر ثبت اعمال حقوقی مترتب است و آثار حقوقی و قانونی مثبتی که اعمال حقوقی ثبت‌شده دارند، دایرۀ نفوذ اصل حاکمیت اراده را دربارۀ موضوع ثبت اعمال حقوقی محدود کرده و ثبت برخی اعمال حقوقی را ضروری دانسته است. سختگیری‌های قانون‌گذار در رابطه با ضرورت رسمی کردن برخی اعمال حقوقی ازجمله ازدواج و طلاق، از مظاهر تمدن و عوامل پیشرفت و توسعة فرهنگی است. همچنین موجب خواهد شد حقوق مربوطه در هنگام ثبت این اعمال حقوقی در دفاتر اسناد رسمی، به میزان مقرر قانونی و بدون امکان گریز از پرداخت، به‌موقع وصول شود. از طرف دیگر، با تنظیم سند در دفاتر اسناد رسمی، مردم از مزایای فراوان اسناد رسمی ازجمله لازم‌الاجرا بودن مفاد اسناد مزبور بدون نیاز به ‌حکم محاکم و کاهش میزان اختلافات و دعاوی ناشی از توافقات و قراردادهای عادی بهره‌مند شوند. علی‌رغم اینکه ثبت رسمی ازدواج و طلاق از پدیده‌های نوظهور حقوقی است و سابقۀ چندانی در فقه ندارد، می‌توان از قواعد فقهی برای اعتبار بخشیدن به آن استفاده کرد. مهم‌ترین قاعدة فقهی‌ای که به‌عنوان مبنای ضرورت ثبت رسمی اسناد می‌توان به کار برد، قاعدة «نفی اختلال نظام» است. قاعدة نفی عسر و حرج، قاعده مصلحت، قاعده لا ضرر و قاعده وجوب دفع ضرر به‌عنوان دیگر قواعد مبنایی در این زمینه کاربرد دارند که در این مقاله، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای به این موضوع پرداخته شده است.
Keywords
ثبت رسمی; اعمال حقوقی; قواعد فقهی; قاعدة «نفی اختلال در نظام»
Supplementary Files
References
  • قرآن کریم.
  • ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد (1367). النهایه فی الغریب الحدیث و الاثر، جلد ۱. قم: نشر اسماعیلیان.
  • اصفهانی (شیخ الشریعه)، فتح‌الله (1424 ق). قاعدة لاضرر. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم، مؤسسه النشر الإسلامی.
  • انصاری، مرتضی (1414 ق). رسائل الفقهیه. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  • ـــــــــــــــ (1419 ق). فرائد الاصول، جلد ۲. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  • ایروانی، باقر (1432 ق). دروس التمهیدیه فی القواعد الفقهیه، جلد ۱. قم: دار الفقه للطباعه و النشر.
  • بجنوردی، سید محمد (1396). قواعد فقهیه، جلد ۱. تهران: انتشارات مجد.
  • تقوی، سید محمدناصر (۱۳۷۸). حکومت و مصلحت. تهران: امیرکبیر.
  • تونی، محمدفاضل (1412 ق). الوافیه فی الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  • جعفری لنگرودی، جعفر (1356). حقوق اموال. تهران: نشر مؤلف و چاپ مشعل آزادی.
  • حر عاملی، محمد بن حسن (1414 ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشیعه، جلد ۳. بیروت: مؤسسة آل‌البیت.
  • حسینی شیرازی، سید محمد (1421 ق). الفقه المرور. بیروت: مؤسسه المجتبى.
  • خراسانی، محمدکاظم (1418 ق). قاعدة لاضرر و الاجتهاد و التقلید (کفایه الاصول). بیروت: مؤسسه آل‌البیت.
  • خورسندیان، محمدعلی و شراعی، الهام (1395). «مبانی قاعدة نفی اختلال نظام در فقه اسلامی و حقوق موضوعه». مجلة فقه و مبانی حقوق اسلامی، 49(1)، ص 81-104.
  • شهیدی، مهدی (1382). تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات مجد، چاپ سوم.
  • صابریان، علیرضا (۱۳۸۶). «مصلحت و جایگاه آن در حکومت اسلامی». نشریة حقوق اساسی، سال هشتم.
  • صرافی، سیف‌اله (1373). «احکام حکومتی و مصلحت». مجلة راهبرد، (4). ص 63 -92.
  • عمید زنجانی، عباسعلی (1384). قواعد فقه سیاسی (مصلحت)، جلد ۹. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • قاسمی، محسن (1395). شکل‌گرایی در حقوق مدنی. تهران: نشر میزان.
  • قاسمی سعادت‌آبادی، مجتبی (1391). بررسی قاعدة فقهی اختلال نظام در فقه امامیه. پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق. دانشکدة الهیات و معارف اسلامی.
  • کلانتری، علی‌اکبر (1387). حکم ثانوی در تشریع اسلام. قم: بوستان کتاب.
  • محقق داماد، سید مصطفی (۱۳۶۲). احتکار از نظر اسلام. تهران: نشر اندیشه‌های نو در علوم اسلامی.
  • ـــــــــــــــ (1395). قواعد فقه، جلد ۲. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  • مطهری، مرتضی (1380). اسلام و مقتضیات زمان، جلد ۲. تهران: انتشارات صدرا.
  • مظفر، محمدرضا (1388). اصول فقه، جلد ۱. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
  • موحدی لنکرانی، محمد فاضل (1384). ثلاث رسائل. قم: مرکز فقهی ائمة اطهار.
  • موسوی خمینی، سید روح‌الله (1388). کتاب البیع، جلد ۱. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ـــــــــــــــ (1392). تحریر الوسیله، جلد ۲. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ـــــــــــــــ (1397). طلب و اراده. ترجمة سید احمد فهری. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • نجفی، محمدحسن (1422 ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد ۲۲. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • نراقی، احمد بن محمد (1375). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم، مرکز انتشارات.
  • علیشاهی قلعه‌جوقی، ابوالفضل و اسکندری، فرزانه (1397). «بررسی فقهی ـ حقوقی ثبت نکردن ازدواج در دفاتر اسناد رسمی». مجله فقه و حقوق خانواده، 23 (69)، ص 121ـ143.
Statistics
Article View: 387
PDF Download: 305


Journal management system. designed by sinaweb