News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 515 |
| Number of Articles | 4,461 |
| Article View | 8,593,193 |
| PDF Download | 4,565,813 |
تأثیر گناه بر معرفت در مثنوی معنوی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 3, Volume 20, Issue 2 - Serial Number 40, July 1401, Pages 47-70 PDF (1.08 M) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2022.242090.1721 | ||
| Authors | ||
| حامد افشاریان شجاعی1; مجید ملایوسفی* 2 | ||
| 1دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه دین، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران. | ||
| Receive Date: 06 November 2021, Revise Date: 05 January 2022, Accept Date: 31 January 2022 | ||
| Abstract | ||
| در حوزه معرفت‌شناسی، یکی از مباحث مطرح در چند دهه اخیر تأثیر عوامل غیرمعرفتی از جمله گناه بر معرفت انسان بوده است. در طول تاریخ، در متون دینی و عرفانی فرهنگ‌های مختلف، همواره بر این امر تأکید رفته است که ساحت‌های وجودی انسان به شدت بر یکدیگر تأثیرگذار هستند. از جمله متون مهمی که در آن به تأثیر گناه بر معرفت انسانی پرداخته شده مثنوی معنوی مولاناست. از نظر مولانا، آثار گناه فقط در آینده آن‌جهانی خود را نشان نمی‌دهد، بلکه بر وجود و قوۀ عاقلۀ انسان در این دنیا نیز تأثیرگذار است. در بین گناهان تاثیرگذار بر معرفت، تکیه مولانا بر گناهان یومیه است، نه گناهان جبلی یا ذاتی. در باب نحوۀ تأثیر گناه بر معرفت، مولانا بر این باور است که انسان بر اثر احساس گناهی که در پی ارتکاب گناه بدان دچار می‌شود، ارتکاز ذهنی‌اش را از دست می‌دهد و در نتیجه معرفتش خدشه‌دار می‌شود. همچنین به دلیل فضیلت‌بنیاد تلقی کردن فرآیند کسب معرفت، خدشه در فضایل اخلاقی بر اثر ارتکاب گناه را تأثیرگذار بر فضایل فکری و در نتیجه معرفت انسان می‌داند. هرچند می‌توان از مثنوی معنوی مولانا چنین برداشت کرد که او گناه را تأثیرگذار بر تمامی اقسام معرفت اعم از الهی و غیرالهی می‌داند، با این حال تکیه مولانا در مثنوی معنوی‌اش بر تأثیر گناه بر معرفت به خدا و معرفت به خود است. | ||
| Keywords | ||
| مثنوی معنوی; مولانا جلال‌الدین محمد بلخی; تأثیرات معرفتی گناه; معرفت‌شناسی | ||
| References | ||
|
قرآن‌کریم، ترجمۀ آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی.
پورسینا، زهرا. 1386. «گناه در نگاه غزالی». آینه‌معرفت 12.
جلالی، حسین. 1380. «درآمدی بر بحث بینش، گرایش، کنش و آثار متقابل آنها». معرفت 50.
حافظ. حافظ به سعی سایه. 1385. تصحیح هوشنگ ابتهاج. تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
زمانی، کریم. 1390. شرح جامع مثنوی. تهران: اطلاعات.
سروش، عبدالکریم. 1384. قصه ارباب معرفت. تهران: صراط.
سعدی. 1394. کلیات سعدی. مقدمه و شرح حال از جلال‌الدین همایی و حواشی از محمود علمی. تهران: بدرقه جاویدان.
سعیدی، حسن، و ولی‌الله نصیری. 1391. «عقل از دیدگاه مولانا». آینۀ معرفت 4.
شایگان، داریوش. 1373. هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: فرزان روز.
شریعتی مزینانی، محمدتقی. 1385. تفسیر نوین به همراه آغاز وحی یا تفسیر سوره مبارکه علق. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
شمس تبریزی. 1369. مقالات. تصحیح محمدعلی‌موحد. تهران: خوارزمی.
عباسی، حبیب‌الله، و غلامعلی فلاح. 1387. «کارکرد گفتمان فقهی در مثنوی مولوی». ادب‌پژوهی 4.
گولپینارلی، عبدالباقی. 1375. مولانا جلال‌الدین. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ملایوسفی، مجید. 1391. «تأثیر آموزۀ گناه نخستین بر مبحث کلیّات در قرون وسطا». پژوهشنامۀ فلسفه دین (نامۀ حکمت) 1.
ملکیان، مصطفی. 1387. «تأثیر گناه در شناخت انسان سنتی و انسان متجدد». آیین 19-20.
مولوی. 1385. مثنوی معنوی. بر اساس نسخه قونیه و به تصحیح عبدالکریم سروش. تهران: علمی و فرهنگی.
مولوی. 1387. فیه ما فیه. تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: نگاه.
نظامی. 1374. کلیات مخزن الاسرار. تصحیح وحید دستگردی. تهران: راده.
واعظ کاشفی، ملاحسین. 1386. لب لباب معنوی. تصحیح و پیشگفتار عبدالکریم سروش. تهران: صراط.
یزدانی، هما، علی پایا، و لطف‌الله نبوی. 1399. «تأثیر گناه بر معرفت علمی: بررسی موردی دیدگاه استفان مورونی از منظر عقلانیت نقاد». فلسفه علم 20. | ||
|
Statistics Article View: 263 PDF Download: 366 |
||