News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,509,439 |
| PDF Download | 4,506,996 |
بنیان های انسان شناختی تکوین تفکر مثبت در کودکان و مدلول های تربیتی آن ازدیدگاه اسلام | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| Article 5, Volume 10, Issue 18, January 1401, Pages 119-148 PDF (1.01 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/esi.2022.243149.1548 | ||
| Authors | ||
| شیرین رشیدی* 1; عطیه سادات علوی2 | ||
| 1استادیار گروه فلسفۀ تعلیم‌وتربیت اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشآموختۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ تاریخ و فلسفۀ آموزش‌وپرورش، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 16 April 2022, Revise Date: 26 June 2022, Accept Date: 30 June 2022 | ||
| Abstract | ||
| این مقاله با هدف تبیین بنیان های انسانشناختی تکوین تفکر مثبت در کودکان و مدلول های تربیتی آن ازدیدگاه اسلام نگاشته شده است و بدین منظور، نگارندگان کوشیده‌اند ضمن تبیین مفهوم تفکر مثبت، بنیان های انسانشناختی شکل‌گیری این‌گونه تفکر و اهداف آن را ازدیدگاه اسلام بررسی و علاوه‌بر آن، روشهای ایجاد تفکر مثبت در کودکان از این منظر را معرفی کنند. این تحقیق به‌لحاظ رویکرد کلی آن درزمرۀ پژوهش‌های کیفی و قیاسی قرار می‌گیرد و ازنظر روش، تحلیلی- استنباطی و ازلحاظ شیوۀ گردآوری اطلاعات ازنوع کتابخانه‌ای است. جامعۀ آماری پژوهش، شامل متون اسلامی و نیز آثار اندیشمندان مسلمان مرتبط با موضوع تحقیق است. برپایۀ یافته های این مطالعه، بنیان های انسانشناختی تکوین تفکر مثبت عبارت‌اند از: دوبُعدی‌بودن وجود انسان، بندگی انسان دربرابر خدا، وجودداشتن اختیار در انسان، اجتماعی‌بودن انسان، خوددوستی، کمال‌جویی، مقدمه‌بودن زندگی دنیوی برای زندگی اخروی، و درنهایت، تفاوت‌داشتن انسانها با یکدیگر به‌لحاظ ظرفیتها و قابلیتهایشان. اهداف تفکر مثبت ازدیدگاه اسلام را نیز درقالب چهار محور می‌توان برشمرد: ایجاد شادمانی و رضایت در زندگی، باورداشتن به ناپایداری مشکلات، توکل به خدا و توانایی استفاده از سبکهای مقابله‌ای مؤثر دربرابر مشکلات. درنهایت، روشهای، تکوین تفکر مثبت در کودکان ازدیدگاه اسلام عبارت‌اند از: تشویق به ایجاد و گسترش عواطف مثبت در کودکان، بخشایشگری، یادآوری‌کردن نعمتها و سپاسگزاری درقبال آن‌ها، صبر و متوجه‌کردن کودکان به زندگی ابدی. | ||
| Keywords | ||
| بنیان‌های انسانشناختی; تفکر مثبت; مدلول‌های تربیتی; دیدگاه اسلام | ||
| References | ||
|
قرآن کریم (ناصر مکارم شیرازی، مترجم).
نهج البلاغه (1393). (محمد دشتی، مترجم). تهران: پیام عدالت.
آزادمنش، سعید؛ سجادیه، نرگس؛ و باقری، خسرو (1395). تبیین ماهیت دوران کودکی در هندسۀ نظریۀ اسلامی عمل. پژوهشنامۀ مبانی تعلیم‌وتربیت، 6(1)، 83-103.
باردن، لورنس (1375). تحلیل محتوا (ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی، مترجمان). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
باقری، خسرو (1388). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (جلد ١). تهران: مدرسه.
بهشتی، احمد (1387). تربیت کودک در جهان امروز. قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
بهشتی، سعید (1386). آیین خردپروری: پژوهشی در نظام تربیت عقلانی برمبنای سخنان امام علی (ع). تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
پسندیده، عباس (۱۳۹۰). هنر رضایت از زندگی. تهران: معارف.
تبریزی، منصوره (1393). تحلیل محتوای کیفی ازمنظر رویکرد قیاسی و استقرایی. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 21(64)، 106-138.
تقوی، سوده سادات (۱۳۸۵). آثار شادی و نشاط در زندگی انسان ازدیدگاه آیات و روایات. ماهنامۀ طوبی، 3(15)، 99-113.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1393). غرر الحکم و درر الکلم (محمد رحمتی شهرضا، مترجم). قم: صبح پیروزی.
تنه‌کار، محسن (1386). مثبتاندیشی. قم: نجابت.
توانایی، محمدحسین؛ و سلیمزاده، الهه (۱۳۸۹). بررسی تأثیر مثبتاندیشی ازدیدگاه قرآن و حدیث. پژوهشنامۀ علوم و معارف قرآن کریم، 2(7)، 39-63.
جعفری، علی‌رضا؛ و مهرافزون، داریوش (1392). تأثیر آموزش مهارتهای مثبتاندیشی بر کم‌رویی نوجوانان. فصلنامۀ تحقیقات روان‌شناختی، 5(20)، 21-52.
جعفری، محمدتقی (1376). نسبت دین و دنیا. قبسات، 4، 16.
جوادی آملی، عبدالله (1390). مبادی اخلاق در قرآن (چاپ 8). قم: مرکز نشر اسراء.
حائری شیرازی، محیالدین (1399). تربیت دینی کودک (چاپ 7). قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، دفتر نشر معارف.
حسین پور، داوود (١٣٩٢). تبیین مفهوم «تربیت مبتنی‌بر تخیل» ایگن و بازسازی آن با توجه به آرای صدرالمتألهین. (پایاننامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
حسین خانی نایینی، هادی (1387). روش تربیتی یادآوری نعمتها. ماهنامۀ معرفت، 17(130)، 89-115.
حیدری نراقی، علیمحمد (مترجم) (1389). رسالۀ حقوق. تهران: نراقی.
خسروپناه، عبدالحسین (1397). انسان‌شناسی اسلامی (چاپ 4). قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، دفتر نشر معارف.
خنیفر، حسین؛ و مسلمی، ناهید (1398). اصول و مبانی روشهای پژوهش کیفی (جلد 1). تهران: نگاه دانش.
داوودی، محمد (1391). سیرۀ تربیتی پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) (چاپ 5). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دستغیب، سیده مریم؛ علی‌زاده، حمید؛ و فرخی، نورعلی (1391). تأثیر آموزش مهارتهای مثبتاندیشی بر خلاقیت دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان. فصلنامۀ ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(4)، 2-17.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1395). مفردات الفاظ قرآن کریم (حسین خداپرست، مترجم) (چاپ 12). تهران: کتاب عقیق، دفتر نشر نوید اسلام.
رشیدی، شیرین؛ کشاورز، سوسن؛ بهشتی، سعید؛ و صالحی، اکبر (1396). ارائۀ الگوی نظری تربیت عقلانی جهت نظام آموزش‌وپرورش رسمی و عمومی براساس مبانی معرفت‌شناختی قرآن کریم. فصلنامۀ مسائل کاربردی تعلیم‌وتربیت اسلامی، ۲(۲)، 7-36.
سبحانی، جعفر (1393). مربی نمونه: تفسیر سورۀ لقمان. قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
سجادیه، نرگس (1392). طرحی نظری برای پرورش تفکر در دیدگاه اسلامی عمل با نگاه به برنامۀ فلسفه برای کودکان. دوفصلنامۀ پژوهشی مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی، 1(1)، 41-61.
سلیگمن، مارتین (1389). شادمانی درونی (مصطفی تبریزی، رامین کریمی و علی نیلوفری، مترجمان). تهران: دانژه.
سلیگمن، مارتین؛ رایویچ، کارن؛ و کاکس، لیزا (1383). کودک خوش‌بین (فروزنده داورپناه، مترجم). تهران: رشد.
صادقی، مسعود؛ و بیرانوند، زینب (1396). آموزش مهارتهای مثبتاندیشی بر هیجان مثبت یادگیری دانش‌آموزان دختر دورۀ اول متوسطه. دوفصلنامۀ راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(9)، 137-159.
صفار حمیدی، الناز؛ حسینیان، سیمین؛ و زندیپور، طیبه (1396). تأثیر آموزش مثبتاندیشی بر ادراک شایستگی و مهارتهای اجتماعی کودکان بیسرپرست و بدسرپرست. فصلنامۀ سلامت روان، 4(1)، 13-23.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374). ترجمۀ تفسیر المیزان (محمدباقر موسوی همدانی، مترجم) (جلد 8). قم: دفتر انتشاراتاسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
عبداللهی عابد، صمد؛ و رزمی، امکلثوم (1393). نقش مثبتاندیشی در حل مسائل زندگی با تأکید بر آیات و روایات. دوفصلنامۀ قرآن در آینۀ پژوهش، 1(2)، 159-188.
غباری بناب، باقر؛ غلام‌علی، مسعود؛ و محمدی، محمدرضا (1384). ساخت مقیاس تجربۀ معنوی دانشجویان. فصلنامۀ روان‌شناسی، 9(3)، 261-276.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). اصول کافی (محمدباقر کمرهای، مترجم) (جلد 2). تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
کویلیام، سوزان (1386). مثبتاندیشی و مثبتگرایی کاربردی (افسانه صادقی، مترجم). تهران: جوانۀ رشد.
گروه نویسندگان (1390). فلسفۀ تعلیم‌وتربیت اسلامی (محمدتقی مصباح یزدی، زیرنظر). تهران: مدرسه.
مارشال ریو، جان (۱۳۷۶). انگیزش و هیجان (یحیی سیدمحمدی، مترجم). تهران: ویرایش.
ماسن، هنری پاول (١٣٩١). رشد و شخصیت کودک (مهشید یاسائی، مترجم). تهران: نشر مرکز.
مجلسی، محمدباقر (1380). بحار الأنوار (ابوالحسن موسوی همدانی، مترجم) (جلد 48). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجلسی، محمدباقر (1386). بحار الأنوار (ابوالحسن موسوی همدانی، مترجم) (جلد 8). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
محسنی تبریزی، علی‌رضا؛ و سلیمی، علی (1391). تحلیل محتوای کیفی قیاسی و بهره‌گیری از آموزههای اسلامی در علوم اجتماعی. فصلنامۀ روش‌شناسی علوم انسانی، 18(72)، 135-158.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391). فلسفۀ اخلاق. تهران: شرکت نشر بین‌الملل.
مصطفوی، حسن (1380). تفسیر روشن. تهران: مرکز نشر کتاب.
مظفر، محمدرضا (۱۳۹۷). منطق (علی شیروانی، مترجم). قم: دارالعلم.
مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه (جلد 15). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مؤمنی راد، اکبر؛ علیآبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم؛ و مزینی، ناصر (1392). تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش. فصلنامۀ اندازهگیری تربیتی، 4(14)، 187-222.
میرمهدی، سید رضا؛ صفاری‌نیا، مجید؛ و شریفی، احسان (1393). معنویت‌درمانی و رویکرد روان‌شناسی مثبتنگر. تهران: آوای نور.
ناعمی، محمدعلی (1397). تأثیر آموزش مثبتاندیشی بر ناگویی هیجانی و خودبخشایشگری مادران کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری. فصلنامۀ روان‌شناسی افراد استثنایی، 8(29)، 111-145.
نراقی، احمد (1392). معراج السعادة (چاپ 7). قم: علویون.
ولف، سولا (1369). کودک و فشارهای روانی (مهدی قراچه‌داغی، مترجم). تهران: رشد.
هرست، پل هیوود؛ و پیترز، ریچارد (1389). منطق تربیت (فرهاد کریمی، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی.
http://daneshnameh. roshd. ir/ mavara/ mavara-index. php? SSO Return Page = Check http://emamraoof.com/thematic-topics/thinking-positive https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&typeinfo=44&mid=414818 | ||
|
Statistics Article View: 278 PDF Download: 261 |
||