News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,476,071 |
| PDF Download | 4,499,900 |
تأملی در نسبت میان مرجعیت عقل و معرفت‌شناسی اشراقی در ایمان‌گروی بشر عصر حاضر | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 21, Volume 20, Issue 1 - Serial Number 39, April 1401, Pages 157-164 PDF (542.87 K) | ||
| Document Type: کوتاه | ||
| DOI: 10.30497/prr.2022.76236 | ||
| Author | ||
| وحید عزیزی* | ||
| استادیار دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 24 February 2022, Revise Date: 21 April 2022, Accept Date: 05 May 2022 | ||
| Abstract | ||
| در عصر حاضر که قوای ادراکی-ذهنی و تعقل برترین ویژگی انسان شمرده می‌شود و شواهد تجربی توانسته‌اند ربط نفس و ذهن و به تبعِ آن تجربه‌های معنوی و مغز را در مقولۀ عقل عملی روشن سازند، مرجعیت عقل و تأثیر تکامل تدریجی مغز در گرایش به ایمان مورد توجه فلسفۀ تکامل‌گرای طبیعی قرار گرفته است. اگر ایمان باورهایی را شامل می‌شود که شأن و جایگاه معرفتی دارند، بی‌شک پسندیده‌تر است که از پشتوانۀ عقلانی برخوردار باشد، زیرا داده‌هایی که قوای شناختیِ ویژه برای شواهدِ تجربیِ پایه‌ای به ارمغان می‌آورند مقبولیت ایمان مبتنی بر عقل را برای پیروان مکتب‌های فلسفیِ شاهدگرایی برآورده می‌سازند. از سوی دیگر در مطالعات انفسی پیرامون مسئلۀ ایمان، معرفت اشراقی و جنبه‌های شهودی مرتبه‌ای عالی‌تر را به خود اختصاص می‌دهند. ایمان و عقل مکمل یکدیگر، ضروریِ تعالی و دو حقیقت هم‌افزا هستند و آنجا که عقل امور مربوط به دغدغۀ نهایی را حل‌نشده رها کرده ایمان نقش خود را در ادارۀ حیات انسان‌ها ایفا کرده است. فعالیت‌های متعارف عقل با تنگناهای حاکم بر عقل و نیز خودمحوری آن تحدید می‌شود. هرچند مرتبۀ ایمان بالاتر از عقل است، اما کارکرد قوای مغزی-ذهنی و به دنبال آن نیروهای عقلانی در بهبود وضعیت انسان عصر حاضر که برای استمرار حیات فردی و اجتماعی خود نیاز جدی به ایمان‌گروی و تجربه‌های معنوی دارد انکارناپذیر است. به نظر لازم و ضروری است که در آموزش‌های رسمی آن دسته از رهیافت‌هایی که به تقویت توأمان ابعاد معرفت‌شناختی، عقلانی و ایمانی بشر می‌انجامند گنجانده شوند. | ||
| Keywords | ||
| مرجعیت عقل; تکامل مغز; ایمان; معرفت اشراقی | ||
| References | ||
|
اکبری رضا. 1384. ایمان گروی (نظریات کرکگور، ویتگنشتاین و پلانتینگا). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
بختیاری، محمدعزیز، و فاضل حسامی. 1387. درآمدی بر نظریه‌های اجتماعی دین. قم: مؤسسه آموزشی امام خمینی.
شریعتی، فهیمه، و سید مرتضی حسینی شاهرودی. 1392. «ذهن و تأثیرات بی‌واسطه آن از نظر ملاصدرا». حکمت صدرایی 2(1).
گذشته، ناصر، و هدیه دلگیر. 1393. «نقش ابرذهن در رمزگشایی از چند دستگاه الهیاتی». الهیات تطبیقی 12: 99-110.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1363. مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، مفتاح 11.
همتی، همایون. 1380. شناخت دانش ادیان. تهران: نقش جهان.
Newberg, Andrew, Michael Pourdehnad, Abass Alavi, and Eugene G. d'Aquili. “Cerebral Blood Flow during Meditative Prayer: preliminary findings and methodological issues.” Perceptual and motor skills 97(2): 625-630. Quinn, Philip L. “Perceiving God: The Epistemology of Religious Experience.” Mind 102(405): 175-177. Wickham, L. R. 1970. “Reason, Truth and God.” The Journal of Theological Studies 21(1): 267–269. | ||
|
Statistics Article View: 315 PDF Download: 337 |
||